Koronavirüs salgınına rağmen Libya’da iç savaş durmuyor

UMH’ye sadık bir milis, Trablus’un güneyindeki savaşlar sırasında hedef alınmış askeri bir aracı yanında duruyor
UMH’ye sadık bir milis, Trablus’un güneyindeki savaşlar sırasında hedef alınmış askeri bir aracı yanında duruyor
TT

Koronavirüs salgınına rağmen Libya’da iç savaş durmuyor

UMH’ye sadık bir milis, Trablus’un güneyindeki savaşlar sırasında hedef alınmış askeri bir aracı yanında duruyor
UMH’ye sadık bir milis, Trablus’un güneyindeki savaşlar sırasında hedef alınmış askeri bir aracı yanında duruyor

Birleşmiş Milletler (BM) ve ABD’nin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ortasında devam eden Libya’daki iç savaşa dair ateşkes çağrılarına rağmen başkent Trablus çevresinde süren çatışmalar sonlanmıyor.
General Halife Hafter komutasındaki Libya Ulusal Ordusu (LUO) ile Fayiz es-Serrac Başkanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) güçleri arasında süren çatışmalar genişleyerek, başkent Trablus’tan ülkenin merkezi ve batısındaki Sirte ve Misrata şehirlerine kadar yayıldı.
LUO Savaş Enformasyon Birimi yayınladığı bildiride, kuvvetlerinin Misrata’nın doğusunda yer alan Ebu Kurayn bölgesinde çok sayıda UMH güçlerine ait aracı ve mekanizmayı hedef aldığını ve 4 milisin ele geçirildiğini belirtti.
LUO’ya bağlı el-Kerame Operasyonlar Birimi Medya Merkezi yayınladığı basın açıklamasında, bu bölgede LUO kuvvetlerine yönelik saldırıların ardından paralı askerlerinden yaklaşık 100 kişinin etkisiz hale getirildiğini ifade etti.
LUO Medya Merkezi, “UMH’ye bağlı milislerin saldırılarının geri püskürtülmesi sonrasında Misrata’daki terörist Müslüman Kardeşler (İhvan) örgütünün kan bağışı için çağrı yaptığını” ifade etti. Basın açıklamasında, bu başarısız saldırının, ‘can ve mal kaybı, ayrıca Zamzam, Ebu Kurayn ve el-Kaddahiyye bölgelerindeki mevziilerin kontrolüyle’ sonuçlandığı belirtildi.
Öte yandan UMH’nin yürüttüğü Burkan el-Gadab (Öfke Volkanı) Operasyonu Birimi, “28 Mart’ta sabahın erken saatlerinde yaptığı açıklamada, LUO savaş uçaklarının, Sirte’nin batısındaki el-Vişka’da Misrata’nın yaklaşık 100 km güneyinde ve Sirte’nin yaklaşık 140 km batısında bulunan stratejik Ebu Kurayn kasabasında bir ambulansı bombaladığını” belirtti.  Operasyon Odası, “Hava saldırısına misilleme olarak UMH güçlerinin LUO’ya ait el-Vatiyye Hava Üssü’ne  saldırı gerçekleştirdiğini, çok sayıda LUO unsurunun esir alındığını ve çok sayıda zırhlı aracın da ele geçirildiğini ifade etti. Açıklamada, esir alınan askeri personelin 27’sinin de soruşturma başlamadan önce yeni tip koronavirüs Kovid-19’a yakalanmadıklarına emin olmak amacıyla testlere tabi tutuldukları aktarıldı.
Operasyon Birimi, ‘Cufra-Sirte’ cephesinde de çatışmaların başladığını belirtirken, yabancı silahlı insansız hava araçlarının (SİHA) hava saldırıları yürüttüğüne ve paralı askerlerin de karadan ilerlemeye çalıştığına dikkati çekti. Açıklamada, çok sayıda zırhlı aracın ve bir grad füze aracının ele geçirildiği ve bazılarının da yok edildiğini vurgulandı.
Serrac hükümeti ise LUO tarafından yürütülen saldırıları kınarken, ‘düşmanca faaliyetlerin tüm Libya’yı kapsayacak şekilde genişlediğine’ dikkati çekti. UMH, güçlerinin, tüm imkanlarıyla LUO kuvvetlerini izlemeye devam edeceğini de söyledi.
Uluslararası açıdan tanınan UMH, 28 Mart’ta yayınladığı basın açıklamasında, LUO tarafından öldürülen kuvvetlerini ‘vatanın şehidi’ olarak nitelendirirken, meşru müdafaa hakkına sahip olduklarını belirtti. UMH ayrıca, saldırgan güçleri hezimete uğratma taahhüdünde bulundu.
Başkentin güney bölgelerinin yanı sıra çatışmalar, ülkenin merkezindeki sahil kenti Sirte ve Trablus’un doğusundaki Misrata arasındaki yol da dahil, batıdaki birçok alana da sıçrayarak Tunus sınırına kadar uzandı.
Öte yandan Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL) ve ABD’nin Trablus Büyükelçiliği, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele çabaları karşısında, devam eden çatışma tehdidinin, yıllarca devam eden şiddet ve huzursuzluklardan sonra kötüleşen Libya sağlık sistemini daha da kötüleştirdiğine dair endişelerini dile getirdi.
BM misyonu UNSMIL, Libya’nın çeşitli bölgelerinde farklı yönelimlere ve uzmanlıklarına sahip çok sayıda Libyalının başlattığı samimi çağrılara da güçlü destek verdiklerini söyledi. UNSMIL ve ABD, 27 Mart’ta yayınladıkları açıklamalarda, farklılıkları unutmak için yükseltilen diğer seslere destek verdiklerini ve Libyalıları bu tehditlerden korumak için ilgili herkesle işbirliği yaparak, salgın tehdidine karşı çaba sarf ettiklerini vurguladı.
ABD’nin Trablus Büyükelçisi Richard Norland da geçen cuma günü Libya’ya ve Libya halkına hitaben yazdığı açık mektupta, Libya’nın yaklaşmakta olduğu ölümcül tehditlere karşı uyarıda bulunurken, “Güçlü ve birleşik bir tepki ortaya koyulmazsa yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını, askerler ve siviller arasında hastalık ve ölümü yayacaktır” ifadelerini kullandı.
Norland, “İnsani ateşkesi somutlaştırmak üzere benimsenecek en iyi yaklaşım; Hafter’in Trablus’a karşı yürüttüğü operasyonu askıya alması ve her iki tarafın da BM misyonu UNSMIL tarafından Cenevre’de kolaylaştırılan 5+5 müzakereleri sırasında ortaya koyulmuş ateşkes taslağına geri dönmesine izin vermektir” dedi.
ABD’li yetkili, koronavirüs Kovid-19 salgının daha fazla kişiye yayılmasına yol açacağını söyleyerek, yabancı savaşçı konuşlandırma faaliyetlerini derhal dondurma çağrısında bulundu. Norland ayrıca, çatışmayı besleyen dış tarafların sorumluluklarını kabul eden ülkesinin, konuyu diplomatik kanallardan ele alacağına dikkati çekti.
Richard Norland, “Libya’da petrol üretimi, Libya makamlarının ihtiyaç duyulan tıbbi ekipmanları satın almak üzere yeterli geliri sağlaması için oldukça önemlidir” ifadelerini kullandı.
Küresel Kovid-19 Salgını nedeniyle Libya’da 29 Mart itibariyle 3 vaka tespit edildi.



İsrail’in Gazze ve Batı Şeria’da düzenlediği saldırılarda 5 Filistinli hayatını kaybetti

Filistin sivil savunma ekipleri, Gazze Şeridi’ne yönelik İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin cenazelerini aramak için Han Yunus’taki bir evin enkazını kaldırıyor (EPA)
Filistin sivil savunma ekipleri, Gazze Şeridi’ne yönelik İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin cenazelerini aramak için Han Yunus’taki bir evin enkazını kaldırıyor (EPA)
TT

İsrail’in Gazze ve Batı Şeria’da düzenlediği saldırılarda 5 Filistinli hayatını kaybetti

Filistin sivil savunma ekipleri, Gazze Şeridi’ne yönelik İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin cenazelerini aramak için Han Yunus’taki bir evin enkazını kaldırıyor (EPA)
Filistin sivil savunma ekipleri, Gazze Şeridi’ne yönelik İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin cenazelerini aramak için Han Yunus’taki bir evin enkazını kaldırıyor (EPA)

Gazze Şeridi’nin doğusundaki Şucaiyye Mahallesi’nde İsrail ordusunun bugün (pazar) sabah saatlerinde düzenlediği hava saldırısında üç Filistinli yaşamını yitirdi. Batı Şeria’da ise iki Filistinli, İsrail askerlerinin açtığı ateş sonucu öldürüldü.

Filistin resmi ajansı WAFA’nın sağlık kaynaklarına dayandırdığı habere göre Şucaiyye’de İsrail insansız hava aracının sivillerin bulunduğu bir topluluğu hedef alması sonucu bir kişi hayatını kaybetti.

Aynı kaynaklar, İsrail savaş uçaklarının Mansura Caddesi üzerindeki Şeva akaryakıt istasyonu yakınında iki sivili öldürdüğünü bildirdi.

Bu ölümlerle birlikte, 11 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasından bu yana can kaybı 404’e, yaralı sayısı ise 1108’e yükseldi.

Öte yandan İsrail ordusu, Batı Şeria’nın kuzeyinde yürütülen operasyonlarda iki Filistinliyi öldürdüğünü duyurdu.

Kuzeydeki Kabatiya bölgesinde bir Filistinli gencin askerlere taş attığını belirten ordu, askerlerin ateş açtığını ve gencin öldüğünü açıkladı. Ramallah’taki Filistin Sağlık Bakanlığı, hayatını kaybeden kişinin 16 yaşında olduğunu belirtti.

Diğer yandan Silat el-Harithiya bölgesinde bir Filistinlinin askerlere el yapımı patlayıcı attığı gerekçesiyle öldürüldüğü bildirildi. Filistin Sağlık Bakanlığı, 22 yaşındaki gencin göğsünden vurularak öldüğünü açıkladı.

Gazze Savaşı’nın Ekim 2023’te başlamasının ardından Batı Şeria’daki gerilim belirgin şekilde yükseldi. İsrail ordusu bu süreçte, bölgede faaliyet gösteren silahlı gruplara karşı operasyonlarını yoğunlaştırdı.

Filistin Sağlık Bakanlığı verilerine göre, son iki yılda Batı Şeria’da 1030 Filistinli öldürüldü; bunların 235’i yalnızca bu yıl içinde gerçekleşti.


Iraklı gruplar, silahların devletin elinde sınırlandırılması çağrısına katıldı

Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)
Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)
TT

Iraklı gruplar, silahların devletin elinde sınırlandırılması çağrısına katıldı

Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)
Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)

Iraklı milis gruplarının liderleri son günlerde silahların devletin elinde sınırlandırılması çağrısı yapmaya başladı. Bu gelişme, yerel düzeyde sürpriz, soru işaretleri ve eleştirileri beraberinde getirdi. Zira söz konusu isimler, kısa süre öncesine kadar direniş eksenine mensup oldukları gerekçesiyle silahlarını açıkça sergiliyor, devlete meydan okuyor; ABD karşıtlığını vurgulayarak Amerikan güçlerinin Irak’tan çekilmesini talep ediyordu.

Yerel analizlerde bu olgu, Irak’taki Amerikan baskıları, olası bölgesel dönüşümler ve bu grupların yeni parlamentoda sandalye kazanmalarının ardından siyasi alana yönelme arayışlarıyla ilişkilendiriliyor.

Diğer yandan Ulusal Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim’in çağrısına ek olarak, son iki gün içinde ABD’nin yaptırım ve terör listesinde yer alan, fraksiyonlarla bağlantılı üç tanınmış isimden de silahların devletin elinde sınırlandırılması yönünde çağrılar geldi.

Üç grup

Bu isimlerin başında, yaklaşık 27 sandalyeyle parlamentoda güçlü bir varlık elde eden Asaib Ehli’l Hak Hareketi Genel Sekreteri Kays el-Hazali geliyor. Hazali cuma günü yaptığı açıklamada, “Silahların devletin elinde sınırlandırılmasına inanıyoruz ve bunu gerçekçi adımlarla hayata geçirmek için çalışacağız” dedi. Aynı yönde açıklamalar, Ensarullah el-Evfiya Hareketi Genel Sekreteri Haydar el-Garavi ile İmam Ali Tugayları lideri Şibl ez-Zeydi’den de geldi.

Üç grubun liderlerini ortak paydada buluşturan unsurlar, Şii Koordinasyon Çerçevesi güçleri çatısı altında yer almaları ve ABD’nin terör listesinde bulunmaları olarak öne çıkıyor. Bu durum, söz konusu isimlerin, silahlı gruplara mensup unsurların yeni kurulacak hükümette yer almasına karşı çıkan Washington’a yönelik siyasi manevra arayışında oldukları yorumlarını güçlendiriyor.

Irak’ta en yüksek yargı organının başkanı dün yaptığı açıklamada, silahların devletin elinde sınırlandırılması konusunda silahlı grupların liderlerinin iş birliğine onay verdiğini duyurdu.

Yüksek Yargı Konseyi Başkanı Faik Zeydan, yayımladığı açıklamada, ‘hukukun üstünlüğünün sağlanması, silahların devletin elinde sınırlandırılması ve askeri çalışmaya duyulan ulusal ihtiyacın ortadan kalkmasının ardından siyasi faaliyete geçilmesi’ yönündeki tavsiyesine olumlu yanıt verdikleri için ‘kardeş fraksiyon liderlerine’ teşekkür etti.

Washington'ın ciddiyeti

İslamcı gruplar üzerine çalışan araştırmacı Nizar Haydar, fraksiyon liderlerinin silahların devletin elinde sınırlandırılmasına yönelik çağrılarının, ‘Şii güçler ve tüm fraksiyonların, fraksiyonları içeren yeni bir hükümetle anlaşmayı reddeden Amerikan tutumunun ciddiyetini hissetmeye başlamasından’ kaynaklandığına inanıyor.

Haydar, Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, “Fraksiyonlar, ABD’nin Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya’nın Bağdat’a gelmesinden önce Washington’a iyi niyetlerini kanıtlamak için şu sıralar zamanla yarışıyor” ifadesini kullandı.

Haydar, silahlı fraksiyonları iki gruba ayırıyor. İlk grup, siyasi ve seçim sürecine çeşitli aşamalarda dahil olan, son olarak da son parlamento seçimlerine katılan ve geçmiş hükümetlerde bir ya da daha fazla bakanla temsil edilen fraksiyonlardan oluşuyor. Bu gruplar, devlet otoritesi dışında silahlı bir güç olmaktan çıkarak, güvenlik başta olmak üzere devlet kurumlarının bir parçası haline gelmeyi hedefliyor.

Haydar’a göre bu ilk grup, ‘uluslararası ve bölgesel toplum nezdinde, özellikle de ABD’de kabul görmek amacıyla bugün silahların devlet elinde sınırlandırılmasını savunan kesim’ olarak öne çıkıyor.

İkinci grup ise son parlamento seçimlerine katılmış olmalarına rağmen kendilerini hâlâ siyasi sürecin içinde görmeyen, ‘direniş’ söylemini kullanmaya devam eden ve devlete tam entegrasyonunu ilan etmeden önce mümkün olan en büyük siyasi, mali ve güvenlik kazanımlarını elde etmeye çalışan fraksiyonlardan oluşuyor.

Aşamalı taktik

Siyasi Düşünce Merkezi Başkanı İhsan eş-Şemmeri de ABD’nin fraksiyonlar üzerindeki baskısının önem ve etkisi konusunda aynı görüşü paylaşıyor ve bu baskının, söz konusu grupları devlet çerçevesi dışında silah taşımaktan vazgeçtiklerini açıklamaya zorladığını belirtiyor.

Şemmeri, Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, “Silahsızlanma çağrıları; ABD’nin silahların dağıtılması ve devlet ile silahlı kuvvetler başkomutanının denetimi altında toplanması yönündeki şartlarıyla ve Savaya’nın Irak’a gelişinin yaklaşmasıyla eşzamanlı olması bakımından ele alınmalı” dedi.

Bu çağrıların aynı zamanda yeni hükümetin kurulmasına yönelik müzakerelerin zamanlamasıyla da bağlantılı olduğunu ifade eden Şemmeri, “Bu gruplar, ABD’nin bu yöndeki itirazlarının boyutunu bilerek yeni hükümete dahil olmayı hedefliyor” değerlendirmesinde bulundu.

defrt
Ketaib Hizbullah üyeleri, Eylül 2024'te Bağdat'ta düzenlenen bir geçit töreninde (Reuters)

Şemmeri, söz konusu çıkışların, ‘ABD’nin bu tür çağrılara vereceği tepkiyi ölçmeyi amaçlayan geçici ve taktiksel bir bağlamda’ gündeme gelmiş olabileceğini, aynı zamanda bu fraksiyonların Washington ile doğrudan müzakerelere girmesi için bir kapı aralayabileceğini de dile getirdi.

Iraklı fraksiyonların çağrılarının, Hizbullah’ın söyleminden bağımsız ele alınamayacağını vurgulayan Şemmeri, bu tutumun Hizbullah’ın silahsızlanmaya ilişkin şartlarıyla örtüştüğünü belirterek, “Amaç, silahsızlanma sürecinin ABD ve dış baskıların sonucu değil, yerel ve iç düzenlemelerin bir parçası gibi görünmesini sağlamak” dedi.


Trump intikam alıyor: Suriye'de DEAŞ'a ait 70 hedef vuruldu

ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)
ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)
TT

Trump intikam alıyor: Suriye'de DEAŞ'a ait 70 hedef vuruldu

ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)
ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)

Başkan Donald Trump, geçen cumartesi günü Suriye çölündeki Palmira'da bir aşırılıkçı tarafından düzenlenen saldırıda üç Amerikalının (iki asker ve bir tercüman) öldürülmesinin ardından DEAŞ'a karşı misilleme tehdidini yerine getirdi. ABD hava saldırıları, cuma sabahı erken saatlerde Deyrizor, Hums ve Rakka çöllerindeki 70 DEAŞ mevzisini hedef aldı. Yaklaşık beş saat süren baskınlara uçaklar, helikopterler ve HIMARS roketatarları katıldı. Ürdün de uçaklarının saldırıya katıldığını açıkladı.

Trump cuma günü “çok güçlü bir misilleme saldırısı”ndan bahsederken, ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, “ABD güçleri, DEAŞ savaşçılarını, altyapısını ve silah depolarını ortadan kaldırmak için Suriye'de Hawkeye Operasyonuna başladı” diyerek, operasyonu üç Amerikalının ölümüne yol açan Palmira saldırısının ardından “misilleme ilanı” olarak nitelendirdi.

Şarku’kul Avsat’ın görüştüğü Şam'daki Suriye Savunma Bakanlığına yakın kaynaklar, ABD saldırılarının süresiz olabileceğini ve günlerce devam edebileceğini söyledi.