​Husilerin Suudi Arabistan’ı hedef alan füzeli saldırılara Arap dünyası ve uluslararası toplumdan kınama

Suudi Arabistan füze savunma sistemi (Arşiv)
Suudi Arabistan füze savunma sistemi (Arşiv)
TT

​Husilerin Suudi Arabistan’ı hedef alan füzeli saldırılara Arap dünyası ve uluslararası toplumdan kınama

Suudi Arabistan füze savunma sistemi (Arşiv)
Suudi Arabistan füze savunma sistemi (Arşiv)

Husilerin Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad ve Cizan şehrini hedef alan füzeli saldırılar, Arap dünyası ve uluslararası toplum tarafından kınandı.
Husilerin saldırısını kınayan ülkelerden Kuveyt, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla Suudi Arabistan'ı balistik füzelerle hedef alan saldırıyı en güçlü ifadelerle kınandı.
Kuveyt resmi ajansının (KUNA) haberine göre Dışişleri Bakanlığı’ndan kaynaklar, ‘alçaklık’ olarak niteledikleri saldırıyı, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) ile mücadele çabalarının ortasında sadece Suudi Arabistan’ın güvenliğini değil tüm Körfez bölgesinin güvenliği ve istikrarını hedef aldığını vurguladılar. Kaynaklar, Kuveyt’in Suudi Arabistan’ın yanında olduğunu ve desteklediğini belirttiler.
Yemen ise Enformasyon Bakanı Muammer el-İryani’nin dilinden saldırıyı kınadı. İryani Twitter hesabından yaptığı açıklamada, ‘İran'ın paralı askerleri tarafından Suudi Arabistan’ın Riyad ve Cizan şehirlerine yönelik gerçekleştirilen başarısız terör saldırısını şiddetle kınıyoruz” ifadelerini kullandı.
İryani, saldırının İran’ın Husilere silah göndermeye ve onları sabotaj aracı olarak kullanmaya devam ettiğinin bir göstergesi olduğunu belirtti.
Bahreyn de Riyad ve Cizan’ı balistik füzelerle hedef alan saldırıyı gerçekleştiren İran destekli terörist Husi milislerini güçlü bir şekilde kınadığını ifade etti. Bahreyn Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada Suudi Arabistan hava savunma sistemi tarafından püskürtülen saldırının hem Suudi Arabistan’ın hem de bölgenin güvelik ve istikrarını hedef alan korkakça bir saldırı olduğu ve bu tür terör eylemlerinin en güçlü ifadelerle kınandığı vurgulandı.
Bahreyn’in Suudi Arabistan’ın yanında olduğu vurgulanan açıklamada, Suudi Arabistan ve halkının, istikrar ve güvenliği için alınacak tüm önlemlerin destelendiği bildirildi.
Öte yandan Körfez İşbirliği Konseyi'nin (KİK) Genel Sekreteri Dr. Nayef el-Hacraf, Riyad ve Cizan’ı hedef alan füze saldırısını kınadı. Tüm dünya koronavirüsle mücadele ederken Husiler tarafından düzenlenen bu terör eyleminin sadece Suudi Arabistan’ı değil, tüm bölgeyi tehdit ettiğini vurgulayan Dr. Hacraf, saldırıyı sivillerin ve sivil bölgelerin hedef alınmasını önleyen uluslararası hukuk ve normların açık bir ihlali olarak niteledi. Balistik füzeleri imha eden Kraliyet Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri'nin (RSAF) etkinliğini ve hazır bulunuşluğunu öven Genel Sekreter, KİK’in Suuri Arabistan ve halkının yanında olduğunu vurguladı. Dr. Hacraf ayrıca uluslararası toplumu, bölgedeki barışı ve güvenliği istikrarsızlaştırmaya çalışan Husi milislerine karşı koymaya çağırdı.
Aynı şekilde Ürdün hükümeti de Riyad ve Cizan’a yönelik ‘korkunç bir terör saldırısı’ olarak nitelediği füzeli saldırıyı kınadı. Ürdün Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Dayfullah el-Fayiz yaptığı açıklamada, Ürdün’ün Suudi Arabistan’a olan desteğini vurguladı.
Diğer yandan Arap Parlamentosu Başkanı Dr. Meşal bin Fehm es-Silmi, RSAF’ın başarıyla imha ettiği iki balistik füzeyle yapılan saldırıyı mümkün olan en güçlü şekilde kınadı. Dr. Silmi, saldırının uluslararası ilkelerin, sözleşmelerin, geleneklerin, Birleşmiş Milletler (BM) kararlarının ve uluslararası anlaşmaların açık bir ihlali ve hem bölgesel hem de uluslararası güvenlik ve barışa yönelik bir tehdit olduğunu vurguladı. Dr. Silmi saldırıyı ‘Husilerin Yemen'deki krize siyasi bir çözüm getirecek ve bölgedeki güvenlik ve istikrarı sağlayacak güven artırıcı önlemlere yönelik ciddiyetsizliğinin ve İran rejimine boyun eğdiğinin’ bir göstergesi olarak niteledi.
Arap Parlamentosu Başkanı, BM Güvenlik Konseyi (BMGK) Başkanı ve BM Genel Sekreteri’ne gönderdiği mektupta,  Husi milislerin bu alçakça eylemlerini durdurmaya zorlayacak acil önlemler alınması çağrısında bulundu. Dr. Silmi mektubunda ayrıca İran’ın Husilere bölgedeki güvenliğin istikrarsızlaştıran ve Yemen’deki kaosun sürmesine neden olan desteğiyle BMGK kararlarını açık bir şekilde ihlal ettiğini belirtti. Silmi, Arap Parlamentosu'nun bölgesel ve uluslararası güvenlik ve istikrar korumaya yönelik Suudi Arabistan’ın alacağı tüm önlemleri desteklediğini vurguladı.
Mescid-i Haram ve Mescid-i Nebevi İşleri Genel Başkanı Şeyh Dr. Abdurrahman es-Sudeysi de saldırıyı kınayanlardandı. Ülkenin içinde bulunduğu mevcut koşullar çerçevesinde yapılan ‘acımasız’ saldırının ‘kötü niyetli’ bir eylem olduğunu belirten Dr. Sudeysi, bu tür eylemlerin İslam tarafından da reddedildiğinin altını çizdi. Dr. Sudeysi RSAF’ın başarısına ve Suudi Arabistan yönetimine övgüde bulundu.
Afganistan da Riyad ve Cizan’a yönelik, sivilleri ve sivil bölgeleri hedef alan terörist saldırıyı kınadığını ifade etti. Afganistan hükümeti tarafından yapılan açıklamada, balistik füzelerle yapılan saldırının uluslararası sözleşmelere ve insan haklarına aykırı olduğu vurgulandı. Açıklamada, tüm dünya koronavirüs ile mücadele ederken Husilerin bu tür bir eylemde bulunması, insan haklarını tanımadıklarının bir göstergesi olarak nitelendirilirken Afganistan’ın Suudi Arabistan ile dayanışma içinde olduğu belirtildi.
Suudi Arabistan öncülüğündeki Yemen'de Meşruiyeti Destekleme Koalisyonu Sözcüsü Albay Türki el-Maliki ise yaptığı açıklamada, dün akşam Yemen’in Sana ve Saada şehirlerinden fırlatılan ve Suudi Arabistan topraklarını hedef alan balistik füzelerin RSAF tarafından başarılı bir şekilde imha edildiğini söyledi. Albay Maliki, Riyad ve Cizan’ı hedef alan füzelerin havada parçalandığını ve şarapnel parçalarının saçılmasına neden olduğunu belirtti. Albay Maliki, tüm dünyanın koronavirüsle mücadele için birleştiği bir zamanda Husilerin gerçekleştirdiği bu ‘barbarca’ saldırının sadece Suudi Arabistan ve vatandaşlarını değil aynı zamanda tüm dünyadaki birlik ruhunu hedef aldığını vurguladı.
Husi milislerin gerçekleştirdiği bu saldırının, yaptıkları ateşkes ve gerginliği azaltmaya yönelik açıklamaları yansıtmadığını ifade eden Albay Maliki, bununla birlikte Husilerin Yemen hükümetiyle güven artırıcı önlemler almak ve darbeyi sona erdiren kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşmak konusundaki ciddiyetsizliklerinin ve İran’ın desteğiyle kardeş Yemen halkının acılarını devam ettireceklerinin bir göstergesi olduğunun altını çizdi. Maliki Koalisyon güçlerinin, sivillerin güvenliğini sağlamanın yanı sıra bölgesel ve uluslararası istikrarı korumak için Husilerin elindeki bu balistik imkanları etkisiz hale getirmek amacıyla katı ve caydırıcı önlemler almaya devam ettiğine işaret etti.



Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

TT

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Amerikan yönetimi Sudan’daki çatışmanın taraflarına ülkedeki savaşı durdurmaya yönelik bir yol haritasını kabul ettirmeye çalışırken, ABD ve Sudanlı kaynaklar, Port Sudan yönetiminin Rusya’dan silah desteği almak için Moskova ile temas kurduğunu bildirdi. Kaynaklara göre Port Sudan, gelişmiş silahlar karşılığında Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma imkânı ve maden ile altın yatırımları teklif etti. Bu durum, Sudan’daki savaşın, küresel ölçekte kritik öneme sahip deniz geçişlerinden birinde, ABD baskıları ile Rusya’nın cazip teklifleri arasında daha geniş bir güç mücadelesine dönüşmesi riskini artırıyor.

Bu gelişmelerle eş zamanlı olarak, ABD’nin Sudan’da ateşkes için hazırladığı yeni öneriye ilişkin daha fazla ayrıntı ortaya çıktı. Teklifin, İslamcı akım ve Müslüman Kardeşler’i dışarıda bırakan, askeri, insani ve siyasi alanları kapsayan üç paralel yol haritası içerdiği belirtildi.

Rusya için deniz üssü ve altın

ABD’nin yoğun diplomatik girişimleri sürerken, Wall Street Journal dün yayımladığı haberinde, geçici başkent olarak Port Sudan’ı kullanan hükümetin Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma ve maden ile altın alanlarında yatırım yapma teklifinde bulunduğunu aktardı. Habere göre bu teklif, Sudan ordusunun Rusya’dan gelişmiş silahlarla yeniden donatılması karşılığında yapıldı.

fvbg
Kızıldeniz'deki Port Sudan limanı (Getty Images)

Gazetenin adını vermediği Sudanlı yetkililere dayandırdığı habere göre, Sudan’ın Rusya’ya ilettiği teklif, 25 yıllık bir anlaşmayı kapsıyor. Buna göre Rusya, Port Sudan Limanı’nda veya Kızıldeniz kıyısındaki başka bir deniz tesisinde, aralarında nükleer güçle çalışan savaş gemilerinin de bulunduğu dört deniz unsurunu ve en fazla 300 askeri konuşlandırabilecek.

Amerikan gazetesi, böyle bir üssün Rusya’ya Süveyş Kanalı üzerinden geçen ve küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturan deniz hattını izleme imkânı vereceğine dikkat çekti.

ABD uyarısı

Gazete ayrıca, üst düzey bir ABD yetkilisinin, Port Sudan ya da Libya’da kurulacak bir Rus askeri üssünün Moskova’nın güç kullanma kapasitesini artırabileceği ve daha az kısıtlamayla hareket etmesine yol açabileceği uyarısında bulunduğunu aktardı. Emekli Tümgeneral Mark Hicks’in değerlendirmesine göre ise böyle bir deniz üssü, Rusya’nın uluslararası konumunu güçlendirecek ve bölgedeki nüfuz alanını genişletecek.

fv
Sudan Ordusu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Bu gelişme, Port Sudan’daki askeri yönetimin yeni silah kaynakları arayışını sürdürdüğü bir dönemde ortaya çıktı. Gazetenin adını açıklamadığı bir Sudanlı yetkili, ülkenin gelişmiş silah sistemlerine ve hava savunma kapasitesine ihtiyaç duyduğunu, ancak bu tür bir anlaşmanın ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile sorun yaratabileceğini belirtti.

Gazetenin değerlendirmesine göre Washington, savaşı durduracak ve sivil yönetime geçiş sürecini başlatacak bir yol haritasına odaklanırken, Port Sudan yönetimi ise Rusya ile yakınlaşmanın getireceği askeri ve ekonomik kazanımları önceliklendiriyor.

Ateşkes ve uluslararası mekanizma

Bu çerçevede, ABD’nin Sudan’da ateşkese yönelik yeni önerisine ilişkin ayrıntılar da ortaya çıkmaya devam ediyor. Al Arabiya’ya konuşan kaynaklar, teklifin askeri, insani ve siyasi başlıklardan oluşan üç paralel süreci kapsadığını ve İslamcı akım ile Müslüman Kardeşler’in bu süreç dışında tutulduğunu aktardı.

Mısır kaynaklarına dayandırılan habere göre, askeri başlık, ülke genelinde kapsamlı bir ateşkesi öngörüyor. Buna göre ateşkesten sonra geniş ölçekli bir insani operasyon başlatılacak, yardım kuruluşlarının erişimi sağlanacak ve temel hizmetler yeniden tesis edilecek. Ayrıca ateşkesi denetlemek üzere, sahada gözetim mekanizmalarına sahip bir uluslararası komite kurulması planlanıyor. Bu komite, insani koridorların güvenliğini sağlamak, sivilleri korumak ve olası ihlalleri takip etmekle görevlendirilecek.

cdfrgt
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Başdanışmanı Massad Boulos (AFP)

İnsani sürecin başarısı, ateşkesin kalıcılığına ve yardımın ülke geneline etkin biçimde ulaşmasına bağlanıyor. Buna göre sağlam bir ateşkes, insani operasyonların başlaması için temel koşul olacak; bu da yardım ekiplerinin erişimini kolaylaştırarak yerinden edilmiş kişiler ile mültecilerin güvenli dönüşü için gerekli ortamın hazırlanmasına katkı sağlayacak.

Siyasi sürece ilişkin öneri ise eski rejim mensupları ve İslamcılar hariç, sivil güçlerin öncülüğünde bir geçiş süreci öngörüyor. Bu süreç, ordunun ve Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) ateşkese onay vermesiyle eş zamanlı olarak başlayacak ve savaşın sonlandırılmasına giden yolun ilk adımını oluşturacak.

Askeri alanda kapsamlı reform

Yol haritası ayrıca kapsamlı bir askeri reform sürecini de içeriyor. Buna göre Sudan İslami Hareketi ve Müslüman Kardeşler çizgisine yakın isimlerin ordu ve güvenlik kurumlarından çıkarılması, silahlı grupların entegrasyonu ve iki tarafla birlikte savaşan milis yapılanmalarının tasfiyesi planlanıyor. Amaç, sivil otoriteye tabi, birleşik ve profesyonel bir ordu ile yeniden yapılandırılmış güvenlik kurumları oluşturmak. Bu süreçte karar merciinin ordu veya HDK olmayacağı özellikle vurgulanıyor.

Öte yandan, eylül ayında ABD’li arabulucu Massad Boulos tarafından sunulan planın, Sudan hükümeti ile HDK temsilcilerine ateşkes ve kapsamlı bir insani süreç önerdiği biliniyor. Ancak Boulos 25 Kasım’da her iki tarafın da plana henüz onay vermediğini açıklamıştı.

Boulos o dönemde yaptığı açıklamada, tarafların ateşkesi ‘ön koşul olmadan’ kabul etmesinin önemine dikkat çekmiş; bunun can kayıplarını azaltmak, siyasi sürecin yeniden başlamasını sağlamak ve ülkenin sivil yönetime geçişi için gerekli koşulları oluşturmak açısından kritik olduğunu ifade etmişti.


Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
TT

Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)

Papa 14. Leo'nun uçağı Beyrut'tan ayrılır ayrılmaz İsrail'e ait insansız hava araçlarının (İHA) yeniden şehrin semalarında uçmaya başlaması, ziyarete eşlik eden sakinliğin hesaplanmış, geçici ve ziyaretle ilgili kaygılarla dayatılan bir durum olduğunu gösteriyor.

İsrail Yayın Kurumu, Başbakan Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın, Lübnan'a yönelik İsrail tehditleri arasında, ABD elçisi Morgan Ortagus'la, Lübnan'ın başkenti Lübnan'a yapacağı ziyaret öncesinde bir araya geldiğini bildirdi.

Ayrıca İsrail ordusu sözcüsü Avichay Adraee, "X" hesabından paylaştığı videoda, "Hizbullah"ın 121. Birimi'nin, 2020'deki Beyrut limanı patlamasıyla ilgili ipuçlarını ortaya çıkarmak üzere oldukları için Joseph Skaff, Munir Ebu Racili, Joe Bejjani ve Lokman Slim olmak üzere dört önemli Lübnanlı ismin öldürülmesinin arkasında olduğunu söyledi.

Papa Leo, liman patlamasının yaşandığı yeri ziyaret ederek, patlamada hayatını kaybedenlerin ruhları için sessizce dua etti ve kendisini gözyaşlarıyla karşılayan, ellerinde sevdiklerinin fotoğrafları olan çok sayıda vatandaşla tokalaştı.


İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
TT

İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)

İsrail, Lübnanlı Hizbullah örgütünü, 2020 yılında Beyrut limanında meydana gelen ölümcül patlamada örgütün rolünü ifşa edebilecekleri gerekçesiyle çok sayıda Lübnan vatandaşını öldürmekle suçladı.

İsrail ordusunun dün yaptığı açıklamaya göre dört kurban, patlamanın Hizbullah'ın yüksek patlayıcı amonyum nitrat depolamasından kaynaklandığını ortaya koymuş olabilir.

İsrail ordusu, ölen kişilerin Hizbullah ile patlama arasında bir bağlantı olduğunu ileri süren gümrük memurları ve gazeteciler olduğunu iddia etti.

Bilgiler bağımsız kaynaklarca doğrulanamadı. Hizbullah daha önce patlamanın sorumluluğunu reddetmişti.

Ağustos 2020'de Beyrut limanında meydana gelen patlamada 200'den fazla kişi hayatını kaybetmiş, 6 bin kişi yaralanmış ve mahalleler yerle bir olmuştu.

Patlamaya, güvenlik önlemleri alınmadan yıllarca depolanmış yüzlerce ton yüksek patlayıcı amonyum nitrat neden oldu. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu, dünyanın en büyük nükleer olmayan patlamalarından biriydi.

Patlamadan bugüne kadar kimse sorumlu tutulmadı.

Soruşturma, öncelikle siyasi nüfuz, yargısal engeller ve yaygın yolsuzluk nedeniyle tıkandı.

Yetkililer soruşturmadan kaçıyor ve hâkimler engelleniyor.

Hükümet, yılın başında soruşturmayı yeniden başlatacağını duyurdu. Bu girişim, siyasi açıdan güçlü Hizbullah'ın İsrail'le savaş nedeniyle zayıflaması ve soruşturmaların yıllardır ilerlemesinin engellenmesiyle de desteklendi.