عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Cezayir yönetimi aktivistlere baskı için koronavirüs salgınından yararlanıyor

Koronavirüsle mücadele etmek için yayınlanan sokağa çıkma yasağı sonrasında başkent Cezayir’de tamamen sessiz bir sokak (Reuters)
Koronavirüsle mücadele etmek için yayınlanan sokağa çıkma yasağı sonrasında başkent Cezayir’de tamamen sessiz bir sokak (Reuters)
    İstanbul/Şarku'l Avsat
TT
TT

Cezayir yönetimi aktivistlere baskı için koronavirüs salgınından yararlanıyor

Koronavirüsle mücadele etmek için yayınlanan sokağa çıkma yasağı sonrasında başkent Cezayir’de tamamen sessiz bir sokak (Reuters)
Koronavirüsle mücadele etmek için yayınlanan sokağa çıkma yasağı sonrasında başkent Cezayir’de tamamen sessiz bir sokak (Reuters)

Ali Yahi
Aktivistlerin tutukluluk sürelerinin devam etmesi, halk hareketi ve yönetim arasındaki uzlaşıyı tehdit ediyor.
Cezayir halk hareketi, faaliyetlerine geri döndü. Ancak bu kez, sokaklarda yürüyüşler düzenleyerek değil. Aksine sosyal medya uygulamalarındaki açıklamaları aracılığıyla yeniden gündeme gelerek, ‘çeşitli suçlar nedeniyle’ politikacıların hapsedilmesini ve gazetecilerin yargılanmasını kınadı.

Salgına karşı dayanışma sarsıldı
Yeni tip koronavirüsü (Kovid-19) salgını ile mücadele kapsamında halk hareketi ve Cezayir yönetimi arasında varılan uzlaşı bozuldu. Eylemciler, politikacılar ve insan hakları aktivistleri rejimi, sağlık koşullarını “muhalif isimlere karşı tutuklama ve kovuşturma furyası başlatmak” için kullanmakla suçladı. Bu çerçevede aktivistler, yayınladıkları ortak basın açıklamasında, halk hareketine evlerde kalma talimatlarına uyma ve rejimin ‘provokasyonlarına’ uymama çağrısında bulundu.
Bildiride, yönetim ‘halk hareketinin önde gelen isimlerinden intikam almak üzere uzlaşı döneminden faydalanan askeri rejim’ olarak nitelendirildi. Aktivistler ayrıca, yönetimin bu adımla, ‘Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun’un, iki ay önce kurulan Anayasa Komitesi’nden sağladığı yeni anayasa taslağını yürürlüğe koyduğunu’ savundu. Bildiride ayrıca, “Halk sağlığı için tehdit oluşturmayan tüm güvenli sivil toplum örgütlenmelerini korumaya, hareketi ayakta tutmaya ve Kovid-19 salgını sona erdiğinde halk yürüyüşlerine geri dönmeye hazır olun” ifadelerine yer verildi.

Halk hareketi bitmedi askıya alındı
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığına göre diplomat Muhammed Hazir, “Gazetecilerin ve aktivistlerin tutukluluk sürelerinin devam etmesi ölümcül bir hatadır. Çünkü hareket durduğunda tutuklamalar da durmalı” ifadelerini kullandı.
Rejimin her zamanki faaliyetlerini yürüttüğünü söyleyen Hazir ayrıca, “Halk hareketi sona ermedi. Ancak koronavirüs krizi nedeniyle geçici olarak askıya alındı. Eylemciler, mevcut sağlık durumunun sona ermesiyle yeniden sokaklara dönecek. Çünkü kabul edilmeyen yetkililerin görevlerinin devam etmesi de dahil, halkın sokağa çıkma nedenleri hala geçerli” dedi.

Sokağa dönme tehditleri
Aktivistler, halk hareketi eylemcilerini içeren tutuklama furyalarına yanıt olarak protestolarını askıya alma kararından geri adım attıklarını ve sokaklara geri döneceklerini vurguladı. Tizi Vuzu Eyaleti’nin Beni Ourtilane bölgesi gençleri, yetkili makamlar tarafından eylemcilere karşı başlatılan faaliyetleri reddettiklerini ve başkent Cezayir’de mahkeme tarafından siyasi aktivist Kerim Tabu’ya karşı mahkemenin verdiği yakalama kararını protesto ettiklerini belirtti.
Başkent Cezayir Yargı Konseyi, savunma heyetinin temyizin ertelenmesi talebine yanıt vermemesi nedeniyle tartışmalara tanık olan bir duruşma sonrasında Tabu hakkında 1 yıl hapis cezası kararı almıştı.
Cezayir İnsan Hakları Konseyi karar üzerine yaptığı açıklamada “Taraflardan herhangi birinin, yargının bu hakkı keyfi olarak kullandığını tespit etmesi halinde önümüzdeki tek yol, konuyla ilgili son sözü söyleyen yüksek yargı otoritesine itiraz etmek olacaktır” ifadelerini kullandı. Konsey, Kovid-19 salgınıyla oluşan bu istisnai koşullar ortasında yargı organlarının, planlanan duruşmaları erteleme kararı aldığını vurguladı. 

Tıkanıklık
Siyasi aktivist Kerim Tabu’nun duruşması, Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü (RSF) muhabiri gazeteci Halid Dararni’nin halk hareketinin tıkanıklığını artırmak için tutuklanması sonrasında görüldü. Dararni’nin tutuklanması sonrasında halk hareketi aktivistleri, bu sorumsuzluğun kabul edilmediğini göstermek üzere sokaklara geri dönüleceği uyarısında bulundu.
Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, gazeteci Halid Dararni’nin geçen cuma akşamı tutuklandığını açıkladı. RSF, Cezayir rejiminin Kovid-19 krizini, özgür ve bağımsız gazetecileri tasfiye etmek için kullanmasını da kınadı. Bu çerçevede RSF Ortadoğu ve Kuzey Afrika Bölümü Genel Müdürü Eric Goldstein, “Halk hareketi, eylemlerini yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını karşısında askıya aldı. Ancak hükümet, baskı politikalarını askıya almadı” dedi.

Yönetimin çıkarlarına karşı
Öte yandan gazeteci Rıza Mallah, “Özellikle de 22 Şubat hareketinin patlak vermesinden sonra Tebbun’un Cumhurbaşkanı seçilmesi ve daha önceki koşulları dikkate alırsak, gazetecileri ve eylemcileri tutuklama furyasını sürdürmek hiçbir şekilde yönetimin menfaatine katkı sağlamaz” değerlendirmesinde bulundu. Mallah, “Şimdi, sakin olma ve sokakların sevgisini kazanma zamanıdır” dedi.
Gazeteci Mallah, rejimin koronavirüs salgınından yararlanıp, halk hareketi aktivistlerini tasfiye etmeye yöneldiğini söyleyerek, “Eğer durum bu şekildeyse, bu bir aptallıktır” dedi. Gazeteci Rıza Mallah, “Gözlemlerime göre bunun tam tersine tanık oldum. Salgının Cezayir’de ortaya çıkışı ve yayılması, özellikle ülke üçüncü tehlike aşamasına girdikten sonra, rejimin tüm hesaplarını karıştırdı” değerlendirmesinde bulundu. Mallah, “Her düzeyde güçlü ve gelişmiş Avrupa ülkelerinden gelen endişe verici rakamlar göz önüne alındığında rejimin salgınla mücadele etmek yerine, kendi hesaplarını kapatmaya yöneldiği kanaatindeyim” ifadelerini kullandı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.

ARAP DÜNYASI

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir

ARAP DÜNYASI

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.