Kötü durumdaki Kovid-19 hastaları nasıl tedavi ediliyor?

Taburcu olan hastaların hızla iyileşebildiği aktarıldı (AP)
Taburcu olan hastaların hızla iyileşebildiği aktarıldı (AP)
TT

Kötü durumdaki Kovid-19 hastaları nasıl tedavi ediliyor?

Taburcu olan hastaların hızla iyileşebildiği aktarıldı (AP)
Taburcu olan hastaların hızla iyileşebildiği aktarıldı (AP)

Kovid-19 vakalarının sayısı dünya genelinde artmaya devam ederken, hastaneler ve sağlık çalışanları da durumu kritik olan pek çok hastaya acil bakım sağlayabilmek için mevcut olanakları olabildiğince kullanmaya çalışıyor. Peki bu bakım neleri içeriyor ve koronavirüs solunum sisteminde nasıl bir hasara yol açıyor?
Real Clear Science'ın haberine göre virüs ilk olarak ağız, burun ve solunum yolundaki hücrelerde bulunan ACE2 isimli proteinlere tutunarak vücuda giriyor. Enfeksiyonun ilk haftasında, boğaz ağrısı, öksürük ve ateş gibi genellikle hafif belirtiler ortaya çıkıyor. Bazı insanlar, özellikle çocuklar virüsü hiçbir belirti göstermeden taşıyabiliyor. 
Fakat hastalığın bu erken evresinin hastalığı taşıyanların en bulaşıcı olduğu döneme tekabül ettiği belirtiliyor.
Hastalığın yayılmaya başladığı Çin’in Vuhan kentinden elde edilen veriler hastalığın nasıl bir seyir izlediğinin anlaşılması için kullanışlı olabilir.
Enfeksiyondan sonraki 4 ile 9 gün içinde, belirtiler solunumun zorlaşması ve öksürükle kötüleşebiliyor. Hastaneye yatırılacak kadar hasta olanların yarısından fazlası genellikle standart bir hastane koğuşunda oksijen takviyesine ihtiyaç duyuyor.
Bazı hastalarsa hastalığın başlamasından sonra 8 ile 15 gün içinde yoğun bakım ünitesine kaldırılmayı gerektirecek kadar ciddi solunum yetmezliği yaşayabiliyor. 
Peter Wark'ın imzasını taşıyan haberde yoğun bakım ünitesinde, çeşitli tedaviler daha ciddi solunum problemlerini hafifletmek için kullanılabiliyor. Bunlar arasında burun maskesiyle verilen nemlendirilmiş yüksek akımlı oksijen yer alıyor. Oksijen ılık hale getiriliyor ve nemliliği suni olarak artırılıyor böylece rahatsız edici kuruluk önlenebiliyor. Oksijen uygun bir tempoda nazik bir şekilde akciğerlere veriliyor, hastalar bu durumda da konuşup yemek yiyebiliyor.
Eğer solunum yetmezliği daha da kötüleşirse, hastalara entübasyon uygulanıyor. Bu işlem ağızdan bir tüpün soluk borusuna yerleştirilmesini içeriyor. Bu yöntemle oksijen solunum cihazıyla sağlanıyor. Entübe edilen hastaların, akciğerleri yardım olmadan çalışabilecek duruma gelinceye kadar uyuması gerekiyor. 
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, akciğerlerin başarısız olduğu ve solunum cihazıyla yeterli oksijeni sağlamanın mümkün olmadığı durumlarda hastalara ekstrakorporeal membran oksijenasyonu uygulanıyor. Bu yöntemle normalde kalbin ve akciğerlerin yaptığı işlem dışsal bir makineyle gerçekleştiriliyor. Bu yöntemle kan vücut dışına taşınarak, kandaki karbon dioksit azaltılıyor ve vücuda geri verilmeden önce oksijeni artırılıyor. Bu yaşam desteğinin en gelişmiş formu olsa da yüksek bir risk ve uzun bir iyileşme sürecini beraberinde getiriyor.
Vuhan’daki iki hastanede tedavi gören yetişkin Kovid-19 hastalarının analizi 191 vakadan 50’sinde yoğun bakım tedavisine ihtiyaç duyulduğunu ortaya koydu. 
Bu 50 hastanın 41’ine nemlendirilmiş yüksek akımlı oksijen verilirken, 33’ü entübe edildi ve 3’üne ekstrakorporeal membran oksijenasyonu uygulandı. 
Nemlendirilmiş yüksek akımlı oksijen uygulanan 41 hastadan sadece 8’i  ve entübe edilen hastalardan da biri hayatta kalmayı başardı. Genel olaraksa 50 hastadan 11’i hayatta kalmayı başardı. Bu hastaların hızla iyileştiği gözlemlendi ve yüzde 75’i 25 gün içinde taburcu edildi. 
Çin dışındaki verilen çok sınırlı olsa da iyimser olmamız için fırsat sunuyor. Singapur’da incelenen hastaneye kaldırılan 18 hastadan 6’sının oksijen desteğine ihtiyaç duyduğu, fakat sadece 2’sinin yoğun bakıma kaldırıldığı ve birinini entübe edildiği belirtildi. Entübe edilen hastanın solunum desteği aldıktan 6 gün sonra evine gidebildiği aktarıldı. 
ABD’nin Washington eyaletinde yoğun bakıma kaldırılan 21 vakadan, 17’si 24 saat içinde yoğun bakıma alındı ve 15’ine entübasyon uygulandı. Solunum bozukluğunun yanı sıra, 7 hastanın kalbinde hasar oluştu, 4’ünün böbreklerinde rahatsızlık meydana geldi. 17 Mart itibarıyla 11 hasta hayatını kaybederken, ikisi yoğun bakımdan çıkarıldı ve 7’si solunum desteğine ihtiyaç duymaya devam ediyordu. 



Jeff Bezos'un 100 milyon dolar yatırım yaptığı uydu kayboldu

MethaneSAT dünyanın en gelişmiş metan izleme uydularından biriydi (MethaneSAT/EDF)
MethaneSAT dünyanın en gelişmiş metan izleme uydularından biriydi (MethaneSAT/EDF)
TT

Jeff Bezos'un 100 milyon dolar yatırım yaptığı uydu kayboldu

MethaneSAT dünyanın en gelişmiş metan izleme uydularından biriydi (MethaneSAT/EDF)
MethaneSAT dünyanın en gelişmiş metan izleme uydularından biriydi (MethaneSAT/EDF)

Milyarder Jeff Bezos'un desteklediği bir metan izleme uydusunun operatörleri, aracın uzayda kaybolduğunu söyledi.

Mart 2024'te fırlatılan 88 milyon dolarlık MethaneSAT, 20 Haziran'da sinyali kaybolduğunda petrol ve doğalgaz üreten bölgelerdeki metan salımlarını ölçüyordu.

ABD merkezli kâr amacı gütmeyen kuruluş Çevre Savunma Fonu (Environmental Defense Fund / EDF), operatörlüğünü yaptığı uydunun güç kaynağının kesildiğini ve "muhtemelen kurtarılamayacağını" ifade etti. Uydunun bilinen son konumu Norveç üzerindeydi.

Örgüt, Amazon'un kurucusunun oluşturduğu hayırsever bir girişim olan Bezos Dünya Fonu'nun (Bezos Earth Fund) verdiği 100 milyon dolarlık hibeyle MethaneSAT'i geliştirip fırlatmıştı.

EDF yaptığı açıklamada kayba rağmen bu görevin, metan salımları hakkında bir dizi kritik bulgu edindiğini belirtti.

Açıklamada, "Görev, bilimsel ve teknolojik başarısının yanı sıra hem endüstri hem de dünya çapındaki düzenleyiciler üzerindeki kalıcı etkisi açısından olağanüstü bir başarı sergiledi" ifadelerine yer verildi.

MethaneSAT sayesinde petrol ve doğalgaz üretim alanlarından salınan metanın dağılımı ve hacmi hakkında kritik bilgiler edindik. Ayrıca uzaydan gelen ölçümleri yorumlayıp bunları salınan metan hacimlerine dönüştürmek konusunda eşi benzeri görülmemiş bir beceri geliştirdik. Bu beceri diğer görevlerde de değerli olacak.

Metan salımlarının küresel çaptaki insan kaynaklı sıcaklık artışlarının yaklaşık üçte birine yol açtığı tahmin ediliyor.

Gelişmiş spektrometrelerle donatılan MethaneSAT, geniş bir alandaki metan seviyelerini düşük seviyelerde bile tespit etmeyi başararak dünyanın en gelişmiş metan izleme uydularından biri haline geldi.

Uydu, bazı bölgelerde bildirilenden 10 kat daha yüksek seviyeleri gözlemleyerek dünya çapında metan salımlarının kayda değer derecede daha iyi anlaşılmasını sağlayan çeşitli bulgular elde etti.

Proje lideri Steven Hamburg mayısta LinkedIn'de paylaştığı bir gönderide "MethaneSAT olağanüstü veriler üretti" demişti.

MethaneSAT yeni bir şeffaflık ve sorun çözme çağını başlatıyor... Bu iddialı bir görev ve uzay görevleri zorludur. Ancak iklim de biz de bekleyemeyiz.

EDF, MethaneSAT'in çalışmalarını sürdürmek için başka bir uydu fırlatma ihtimalini henüz elemedi.
Independent Türkçe