Dünya Bankası’ndan salgın raporu: Eşi görülmemiş küresel şok yaşanıyor, Çin’in büyüme hızı düşecek

AFP
AFP
TT

Dünya Bankası’ndan salgın raporu: Eşi görülmemiş küresel şok yaşanıyor, Çin’in büyüme hızı düşecek

AFP
AFP

Dünyanın neredeyse tamamını etkisi altına alan yeni koronavirüs (Kovid-19) salgını sağlık krizinin yanı sıra mali zorlukları da beraberinde getirdi.
Dünya Bankası’ndan yapılan açıklamada, koronavirüs salgınının ekonomi üzerindeki olası sonuçlarına değinilirken krizin Doğu Asya’da 11 milyon kişiyi yoksulluğa sürükleyebileceği öngörüsü paylaşıldı.
Kuruluşun Doğu Asya ve Pasifik Başekonomisti Aaditya Mattoo, salgının “eşi benzeri görülmemiş küresel şoka yol açtığını, bu sürecin bölge genelinde büyümeyi durma noktasına getirebileceğini ve yoksulluğu artırabileceğini” söyledi.
Salgının bölgeye etkisine dair hazırlanan son raporda, "en iyimser senaryoya" göre büyümede sert bir düşüş yaşanacağı ve Çin’in 2019’da yüzde 6,1 olan büyüme oranının bu yıl 2,3’e düşebileceği belirtiliyor.
Dünya nüfusunun 5’te ikisi virüs salgınını kontrol altına almak için bir çeşit tecrit altında tutulmasıyla birlikte bu durum birçok işletmenin kapanmasına ve ulaşım ağının yavaşlanmasına neden olurken salgının çıkış yeri olan Çin’in resesyondan kaçabileceği ancak keskin bir yavaşlamaya maruz kalacağı öngörülüyor.
Dünya Bankası’ndan ekonomistler yalnızca iki ay kadar önce yaptıkları tahminlerde Çin’in bu yıl 5,9 oranında büyüme kaydedeceğini ve bunun da 1990’dan bu yana en kötü performans olabileceğini ifade etmişti.
Çin dışındaki Doğu Asya ve Pasifik ülkeleri içinse büyüme tahminleri, geçen yıl yüzde 5,8 olan oranın altına düşerek yüzde 1,3’e kadar iniyor. En iyimser tahmine göreyse bunun yüzde 2,8 olacağı düşünülüyor.
Bölgedeki durumun Çin’le ABD arasında henüz çözüme kavuşmamış ticaret anlaşmazlığı karşısında da belirsiz olduğunun vurgulandığı raporda, “Salgın bölge ekonomilerini derinden etkiliyor ancak şokun derinliği ve süresi alışılmadık derecede belli değil” ifadeleri yer alıyor.
Raporda ayrıca, bölgede keskin bir yavaşlamanın ardından güçlü bir toparlanmanın öngörüldüğü en iyi ihtimale göre 24 milyon kişinin yoksulluktan kurtulabileceği ancak 11 milyonluk bir kesimin bu duruma düşebileceği belirtiliyor.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, Mattoo, bölgedeki 17 ülkenin küresel tedarik zincirlerinde kilit önem taşıdığını, dünya ticaretinin yüzde 70'ini oluşturan bu alanın "tamamının etkilendiğini" ve şimdilerde dünyanın en yüksek Kovid-19 vakalarından bazılarına sahip olduğunu söyledi.
Gazetecilere verdiği demeçte Mattoo, “Ekonomiye dair kaderlerimizin iç içe geçtiği bu birbirine bağımlı dünyada müşterek bir güçlenme olacak çünkü şok aynı anda tüm bu önemli ülkeleri etkiliyor” dedi.
Dünya Bankası, öncelikli olarak salgını kontrol altına almanın yanı sıra maaş kayıplarının hane halklarına yönelik şokunu hafifletmek için tedbirler almak üzere güçlü eylem çağrısında da bulundu.
Ekonomilerin daha çabuk normale dönmeye başlayabilmesi adına Güney Kore'nin test ve kontrol örneğini izlemek için çok geç kalınmadığını söyleyen Mattoo, “Bu roket bilimi değil. Daha yoksul ülkelerin bile yardımıyla yapılabilir” dedi.



Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.