İnsan hayatında bir kez olan ve tekrarı olmayan olaylar vardır. Petrol piyasasının ‘Kara Pazartesi’ de (dün) tanık olduğu şey için de bu geçerli.
Almanya'dan zayıf ekonomik veriler gelirken, dün ABD’nin Batı Teksas (WTI) tipi ham petrolü vadeli işlemde tarihte ilk kez varil fiyatı sıfır doların altına inerek eksiye düştü.
Reuters’a göre Japonya’nın da, yakıt tüketiminin düzeleceğine ilişkin tarih konusunda şüphesi var.
Petrol talebinin fiilen tükenmesiyle küresel arz fazlası hızla artarken, dünyanın dört bir yanındaki milyarlarca insan yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) yayılmasını yavaşlatmak için hala evlerinde kalmaya devam ediyor.
Koronavirüs salgınının etkisiyle petrole olan talebin azalması ABD'de petrol fiyatlarının tarihte ilk kez sıfırın altına düşmesinde etkili oldu.
ABD’nin Mayıs kontratlı WTI tipi ham petrolün varil fiyatı dün yüzde 396 oranında bir düşüşle eksi 37.63 doları gördü. WTI, işleme başladığı Mart 1983’den bu yana en büyük günlük düşüşü gördü.
Brent ham petrolün (Haziran) vadeli işlemleri de yüzde 9.2 düşüşle 25.43 dolara kadar geriledi.
Depolama alanı yok
Dün yaşanan tarihi olayın yorumu şu;
Mayıs ayı için WTI ham kontratları neredeyse bitti ve üreticilerin petrolü teslim edecekleri veya depolayacakları bir yer yok. Depolar Mayıs ayında dolu olduğu için onlardan kurtulmaya çalıştılar ve bu yüzden alıcıya 37 dolar ödemeye hazır hale geldiler. Böylelikle kendilerinden petrol alınabilecekti.
ABD olaya müdahale etmek istedi ve petrol fiyatlarındaki düşüşün kısa vadeli olduğunu söyleyen Başkan Donald Trump, ülkenin Stratejik Petrol Rezervi’ne 75 milyon varil petrol alacaklarını açıkladı.
Bu adım, fiyatların yükselmesine yardımcı olabilir ancak bu da kalıcı bir çözüm değil. Çünkü stoklar bir süre sonra yeniden dolacak ve bunları satın almak üzere talep de yok. Bu da radikal ve uzun vadeli çözümler bulunmasını gerektiriyor.
AFP’ye göre birçok analistin tepkisi olayın şokunu yansıttı ve bunun nedeninin depolama alanının yetersizliği olduğu konusunda açık bir görüş birliği oldu.
Dünya çapında tüm ham petrol ve ürünler hakkında veri sunan Clipper Data Merkezi’nden Matt Smith, “Bu, kimsenin satın almak istemediği bir ürün için yapılan bir sözleşme” yorumunda bulundu.
Smith’e göre dün petrol fiyatının sıfırın altına düşmesi, Mayıs sözleşmelerinin Salı günü (bugün) sona ermesinden önce depolama kapasitesinin eksikliğine yönelik bir tepkiydi. Sözleşme bitiş tarihinden sonra fiyatların sıfırın üzerine çıkması muhtemel.
Agen Capital Merkezi’nden John Kildave ise “Benzin ve dizel yakıtı talebi sıfır. Talep buharlaştı” dedi.
OPEC geçtiğimiz hafta, Mayıs ayı itibariyle petrol üretimini günde yaklaşık on milyar varil azaltmak için kuruluş ve ortakları arasında anlaşmaya varıldığını duyurdu.
