​İspanya Prensesi Leonor 48 saatlik okuma maratonuna katılıyor

İspanya Prensesi Leonor
İspanya Prensesi Leonor
TT

​İspanya Prensesi Leonor 48 saatlik okuma maratonuna katılıyor

İspanya Prensesi Leonor
İspanya Prensesi Leonor

İspanya Prensesi Leonor İspanyol edebiyatının ünlü eseri, Miguel de Cervantes tarafından yazılmış olan “Don Kişot’un” okunması için düzenlenen elektronik maratona katılacak.
Cervantes’in ölüm yıldönümü için önümüzdeki Perşembe günü başlaması ve 48 saat sürmesi planlanan okuma maratonunun organizasyonu kar amacı gütmeyen Círculo de Bellas Artes Kültür Kurumu tarafından üstleniliyor.
Kurum 14 yaşındaki Prenses’in tam olarak ne zaman katılacağını açıklamadı. Normalde kurumun Madrid’deki merkezinde düzenlenen yıllık etkinlik bu sene koronavirüs salgının engellenmesi için uygulanan karantina önlemleri sebebiyle internet üzerinden düzenlenecek.
Şarku’l Avsat’ın DPA’dan aktardığına göre organizatörler, Prenses Leonor’un bu ay 13 yaşına girecek olan küçük kardeşi Prenses Infanta Sofía’nın da romanın özetini okuyacağını belirtti. Kraliyet ailesinin yanı sıra okuma maratonuna siyasetçiler ve halk tarafından tanınan kişilerin katılacağını aynı şekilde sağlık çalışanları, polisler ve süpermarket çalışanları gibi bir çok kişi de katılacağını duyurdular.
Özellile İspanya’yı şiddetli bir şekilde vuran koronavirüs salgının başlangıcından itibaren Kraliyet ailesi kamusal hayattan soyutlanmıştı. Aile bu yüzden medya tarafından eleştirilere maruz kaldı.
“Korona Metre” platformuna göre İspanya’da 195 bin 944 koronavirüs hastası ve 20 bin 453 ölü kaydedilmesiyle koronavirüs hastaları ve ölümlerinde ABD’nin ardından ikinci sırada yer alıyor.



İlk kuşların nasıl uçmaya başladığı tartışması noktalandı

UV ışığı altında incelenen fosil, daha önceki Arkeopteriks örneklerinde görülmeyen yumuşak dokuları açığa çıkardı (Delaney Drummond/Field Müzesi)
UV ışığı altında incelenen fosil, daha önceki Arkeopteriks örneklerinde görülmeyen yumuşak dokuları açığa çıkardı (Delaney Drummond/Field Müzesi)
TT

İlk kuşların nasıl uçmaya başladığı tartışması noktalandı

UV ışığı altında incelenen fosil, daha önceki Arkeopteriks örneklerinde görülmeyen yumuşak dokuları açığa çıkardı (Delaney Drummond/Field Müzesi)
UV ışığı altında incelenen fosil, daha önceki Arkeopteriks örneklerinde görülmeyen yumuşak dokuları açığa çıkardı (Delaney Drummond/Field Müzesi)

Dinozorlar ve kuşlar arasındaki bağlantıyı ortaya koyan Arkeopteriks cinsine ait fosil, uzun zamandır devam eden bir tartışmayı noktaladı. Bilim insanları Arkeopteriks'in uçabildiğini tespit etti. 

İlk örnekleri 1861'de Almanya'da keşfedilen Arkeopteriks, tüyleri nedeniyle ilk başta kuş sanılmıştı. Ancak keskin dişlere sahip çenesi ve uzun kemikli kuyruğu gibi dinozorlara benzeyen özellikleri de vardı. 

"İlk kuş" diye de bilinen bu cins, kuşlar ve dinozorlar arasındaki bağlantıyı ortaya çıkarmasıyla tanınıyor. 

Öte yandan yaklaşık 150 milyon yıl önce yaşayan Arkeopteriks'in uçup uçamadığı uzun zamandır tartışma konusuydu. Bilim insanları bu dinozora ait fosilleri inceleyerek kuşların ilk nasıl uçmaya başladığını anlamaya çalışıyordu. 

ABD'nin Şikago kentindeki Field Müzesi'nde tutulan son derece iyi korunmuş fosil örneği, bu soru işaretinin giderilmesini sağladı. Yıllarca özel koleksiyoncuların elindeki örnek 2022'de müze tarafından alınmıştı. 

Müzede çalışan Dr. Jingmai O'Connor ve ekip arkadaşları, bilgisayarlı tomografiyle fosili tarayarak iskeletin dijital bir haritasını oluşturdu. Araştırmacılar UV ışığı kullanarak yumuşak doku kalıntılarını açığa çıkarmayı da başardı.

Diğerlerinin aksine bu örnekteki kemiklerin üç boyutlu olarak korunması sayesinde hayvanın kafatası daha detaylıca incelendi. Ekip böylece tarih öncesi kuşların kafatasından modern kuşlarınkine geçişin ilk işaretlerini saptadı.

Önde gelen hakemli dergi Nature'da dün (14 Mayıs) yayımlanan çalışmadaki en kritik bulguysa Arkeopteriks'in kanatlarında gizliydi. 

Cinsin önceki örneklerinde sadece iki kat kanat tüyü varken, bu örnekte üç kat vardı. Üst kol kemiği üzerindeki bu tüyler kanattan vücuda doğru düzgün bir aerodinamik hat oluşturarak modern kuşların uçmasını sağlıyor. 

Bilim insanları uçamayan tüylü dinozorlarda olmayan bu tüylerin, Arkeopteriks'in uçmasını sağladığını belirtiyor. 

Dr. O'Connor "Arkeopteriks tüyleri olan ilk dinozor ya da 'kanatları' olan ilk dinozor değil. Ancak tüylerini uçmak için kullanabilen bilinen en eski dinozor olduğunu düşünüyoruz" diyerek ekliyor:

Kuşlarla yakın akraba olan ancak tam olarak kuş olmayan tüylü dinozorlarda bu tüyler eksik. Onların kanat tüyleri dirsekte bitiyor. Bu da bize kuş olmayan bu dinozorların uçamadığını, ancak Arkeopteriks'in uçabildiğini gösteriyor.

Öte yandan hayvanda göğüs kemiğinin olmamasından dolayı çok iyi uçamadığı düşünülüyor. Araştırmacılar Arkeopteriks'in tavuklar gibi kısa süren uçuşlar yaptığını ancak çoğunlukla yerde kaldığını tahmin ediyor.

Bilim insanları iyi korunmuş son örnek üzerine çalışmayı sürdürerek Arkeopteriks hakkında daha fazla bilgi edinmeyi planlıyor.

O'Connor "Vücudun koruduğumuz hemen hemen her parçasından heyecan verici ve yeni bir şeyler öğreniyoruz. Ve bu çalışma gerçekten de buzdağının sadece görünen kısmı" diyor.

Independent Türkçe, Science Alert, New York Times, Guardian, Nature