Türkiye’nin Libya’ya yönelik tıbbi yardım uçağı Tunus’ta tartışma yarattı

Türkiye’nin Libya’ya yönelik tıbbi yardım uçağı Tunus’ta tartışma yarattı
TT

Türkiye’nin Libya’ya yönelik tıbbi yardım uçağı Tunus’ta tartışma yarattı

Türkiye’nin Libya’ya yönelik tıbbi yardım uçağı Tunus’ta tartışma yarattı

Türkiye’nin tıbbi malzeme taşıyan uçağının dün sabah Tunus’un güneyindeki Cerbe Havalimanı’na inişi, Tunus’taki siyasi çevrelerde Türkiye'nin bölgedeki rolü ve Libya’da çatışan taraflarından birine destek sağlama olasılığı hakkında geniş bir tartışma başlattı.
Bu durum, Raşid Gannuşi liderliğindeki Nahda Hareketi ve Türkiye ile Katar'ın yerel ve bölgesel siyaset üzerindeki etkisini kabul etmeyen bazı muhalif partiler arasındaki sorunu da yeniden gün yüzüne çıkarttı.
Libya’daki bazı haber sitelerinde, Türkiye’nin yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı Libya'ya tıbbi yardım taşıyan uçağı, doğrudan Libya’daki Mitiga Havaalanı veya Misrata kentindeki Hava Kuvvetleri Koleji yerine Tunus üzerinden göndermesine ilişkin çıkan haberler tartışma yarattı.
Anadolu Ajansı’na (AA) göre Milli Savunma Bakanlığı’nın (MSB), “Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatlarıyla Bakanlığımız tarafından hazırlanan ve Kovid-19 ile mücadelede kullanılacak tıbbi yardım malzemeleri Tunus'a gönderildi” şeklindeki açıklamasında bu yardımların Libya’ya yönelik olduğundan bahsetmemesi de şüphe uyandırdı.
Tunus Cumhurbaşkanlığı Ofisi’nden yapılan açıklamada, tıbbi yardım taşıyan Türk uçağının, Tunus’un güneyindeki Cerbe Havalimanı’na inişine, ‘denetim ve yardımları kendisi ulaştırma şartıyla' izin verildiği bildirildi.
Ayrıca ‘Libyalı kardeşlere’ yönelik tıbbi yardımın gümrük ve güvenlik güçlerine teslim edildiği ve Tunus ile Libya arasındaki Ras Cedir Sınır Kapısı’na gönderileceği de ifade edildi.
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in kardeşi Nevfel Said, Türk uçağının inişi ve beraberinde getirdiği tartışmalar hakkında şu yorumu yaptı:
“Tunus 4 Mayıs 1957'de imzaladığı ‘Savaş Zamanında Sivil Kişilerin Korunmasına İlişkin  Dördüncü Cenevre Konvansiyonu’na dayanarak, insancıl hukuku uygular. Bundan fazlası ya da azını değil.”
Muhalif Özgür Anayasa Partisi, daha önce Parlamento'ya Libya'ya yapılacak herhangi bir yabancı müdahaleye karşı çıkmayı amaçlayan bir yasa tasarısı önermişti.
Özgür Anayasa Partisi Genel Başkanı Abir Musa, yasa tasarısına ilişkin kararın Parlamento Başkanı olan Nahda Hareketi lideri Raşid el-Gannuşi’nin Cumhurbaşkanı Erdoğan ile kendilerinden habersiz toplantılar düzenlemesinin ardından alındığını bildirmişti.
Abir Musa, Gannuşi’ye Libya’daki Müslüman Kardeşler (İhvan) ile iletişimde olma suçlaması yönelterek, “Parlamento, Müslüman Kardeşler’in Mağrib’teki (Tunus, Cezayir, Fas ve Batı Sahra) gündemini uygulaması için Gannuşi’nin elindeki bir araç haline geldi” demişti.
Parti liderleri ayrıca, ‘bazı kuruluşların Tunus topraklarını Libya'da dış müdahale operasyonlarını kolaylaştıran bir lojistik üs haline getirme konusundaki gizli iradeleri’ olduğu konusundaki ciddi endişelerini de dile getirmişti.
Öte yandan, Parlamento Başkanlık Ofisi, Özgür Anayasa Partisi’nin, Gannuşi’yi ifade vermek üzere kamuya açık bir oturum düzenleme talebinin ‘herhangi bir yasal dayanağı olmaması’ nedeniyle reddedildiğini açıkladı.
Açıklamada, Gannuşi’nin yurt dışındaki temaslarının, ‘Tunus'un çıkarlarını gözetmek için Parlamento Başkanlığı tarafından yürütülen parlamento diplomasisi’ çerçevesinde gerçekleştiğine vurgu yapıldı.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.