Halil Musa
Filistin liderliği İsrail’in ‘Batı Şeria’nın bazı bölgelerini ilhak etme’ planına yanıt olarak düzenleyeceği ‘ayrıntılı ve tarihi’ olarak nitelendirilen toplantısını, İsrail hükümetinin kurulması ve ABD’nin ilhak planına karşı tavrındaki değişiklik çerçevesinde ‘bir sonraki işarete kadar’ erteledi.
Bir haftada üçüncü kez Filistin liderliği, geçen perşembe günü yapılması planlanan genişletilmiş toplantısını, yeni İsrail hükümetinin ilanından sonraya erteledi.
İlk erteleme kararı, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun İsrail ziyareti dolayısıyla, ikincisi ise Likud Partisi içerisinde bakanlık pozisyonlarının dağılımına ilişkin yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle yaşanmıştı.
Öte yandan Hamas ve İslami Cihad hareketleri, toplantıya katılmayı kabul etmemiş, ‘her ciddi toplantıya katılmaya hazır olduklarını ve gerekli değişiklikleri yapabileceklerini’ belirtmişti.
Trump’ın varlığı fırsatından yararlanma
İkinci toplantı tarihi olarak belirlenen 16 Mayıs’tan sonra, yeni İsrail hükümetinin kurulması ve ‘gelecek Temmuz ayında ilhak sürecine başlanmasını engellemek için Arap devletlerinin ve Avrupa Birliği ülkelerinin Washington ve Tel Aviv’e yönelik baskılarının sonuçlarının açıklanması’ beklentisiyle bir sonraki işarete kadar toplantı bir kez daha ertelendi.
Bu çerçevede Filistin siyasi arenasına ‘İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ilhak sürecini uygulamaya kararlı olduğu, ABD Başkanı Donald Trump’ın Beyaz Saray’da bulunuyor olma fırsatını kaçırmayacağı ve Kasım ayında yapılacak ABD başkanlık seçimleri öncesinde gelecek ayların belirleyici olacağı’ inancı hakim.
Filistin Bakanlar Kurulu’nda Stratejik İşler Birimi Başkanı Ahmed Cemil Azim’e göre Filistinli yetkililer, Pompeo’nun geçen hafta sonu İsrail’e yönelik ziyaretine tanık oldu. Pompeo, ziyaret sırasında ‘Washington’un ilhak planını savunmaktan ihtiyata ve bekleyişe dönüşen tutumuna’ dair bazı açıklamalarda bulunmuştu
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığına göre Azim, bu değişikliğin taktiksel olduğunu ve Tel Aviv’i, ilhak planına dair ısrarından caydırmayacağını ifade etti. Ahmed Cemil Azim, “Washington, ilhakı hemen tanımayabilir. Ama Netanyahu, Trump’ın Beyaz Saray’da olma fırsatından yararlanmak istiyor” dedi.
Dolaylı temaslar
Filistin liderliğinin, ‘ilhaka desteğinden vazgeçirmek amacıyla’ Mavi- Beyaz İttifak lideri Benny Gantz ile dolaylı temaslar yürüttüğünü söyleyen Azim, Gantz’ın prensip olarak Filistinlilerle tartışmayı reddettiğini açıkladı.
Öte yandan ABD’nin taktik değişikliği, Avrupa ve Arap baskısından kaynaklanıyor. Zira son olarak Ürdün Kralı II. Abdullah, ülkesi ve İsrail arasında ‘büyük bir çatışma’ olabileceği uyarısında bulunmuş ve ilhakın ilan edilmesi halinde tüm seçeneklerle yanıt verileceğini açıklamıştı.
Filistin Başbakanı Muhammed İştiyye de bir Filistin Devleti kurulma olasılığını yok etmek için ortaya koyulan sistematik sürecin son halkası olarak, ilhakın ilan edilmesi halinde İsrail ile yapılan tüm anlaşmalardan geri çekilme tehdidinde bulundu.
Aynı şekilde Filistin Devlet Başkanlığı Sözcüsü Nebil Ebu Rudeyne, Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada, Tel Aviv ve Washington’un, ilhak durumunda ağır bir bedel ödeyeceğine dikkati çekti.
“Tüm Filistin- Arap çabalarına rağmen Washington’un tavrına güvenilemez” diyen Nebil Ebu Rudeyne, Trump’ın 2017 yılı sonlarında yapılan tüm uyarı ve baskılara rağmen Kudüs’ü İsrail'in başkenti olarak tanıdığını hatırlattı.
Filistin - İsrail Araştırmaları Merkezi Müdürü Henide Ganem, Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada, “Bakanlık bildirisinin, yeni İsrail hükümetinin yönelimlerini beklemesi bir hatadır” dedi. Ganem ayrıca, Gantz ile Netanyahu arasındaki güç paylaşımı anlaşması çerçevesinde de gelecek Temmuz ayında ilhak tedbirlerinin başlatılacağına değindi.
‘Meseleyi akıllıca yönetme’
ABD pozisyonlarındaki değişiklik hususunda ise Henide Ganem, bunun taktiksel bir çekilme olduğunu, Washington’un ilhak planına olan desteğinde stratejik bir değişiklik olmadığını ifade etti. Ganem, bu tavrın ‘meseleyi akıllıca yönetme, Ürdün’ün öfkesini kontrol altına almaya çalışma ve barış sürecinin başarısızlığından Filistinlileri sorumlu tutma’ çerçevesinde ortaya koyulduğunu vurguladı.
Yetkili, Netanyahu’nun ilhak planında ısrar etmesine ilişkin olarak, “Bu, finansal yolsuzluk meselesinden hüküm giymiş olmasından kaynaklanmıyor. İlk olarak kişisel ve ‘Theodor Herzl ile David Ben-Gurion’dan sonra’ kendisini İsrail’in tarihi lideri olarak ilan etme girişimidir. İkinci olarak da Trump idaresinin Beyaz Saray’daki varlığı fırsatını değerlendirme ve gelecek başkanlık seçimlerinin sonuçlarını beklememe amacı taşıyor” ifadelerini kullandı.
Filistin - İsrail Araştırmaları Merkezi Müdürü, Gantz’ın, Mavi- Beyaz ittifakın dağılması sonrasında İsrail siyasi denkleminde artık eskisi gibi olmadığını vurgulayarak, “Tavrı hususunda bahis oynayamayız” dedi.
