عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Yemen hükümeti Husileri ‘zekât’ adı altında vatandaşların parasını çalmakla suçluyor

​Sana merkezdeki pazardan bir kare (EPA)
​Sana merkezdeki pazardan bir kare (EPA)
    Aden/ Şarku’l Avsat
TT
TT

Yemen hükümeti Husileri ‘zekât’ adı altında vatandaşların parasını çalmakla suçluyor

​Sana merkezdeki pazardan bir kare (EPA)
​Sana merkezdeki pazardan bir kare (EPA)

Husiler, Ramazan ayı boyunca tüccarlar, çiftçiler, işverenler ve hatta sıradan vatandaşlardan ‘fitre’ ve ‘zekât’ adı altında para toplayarak vatandaşların yükünü daha da ağırlaştırdı.
Yemen Enformasyon Bakanı Muammer el-Iryani, İran destekli Husi milislerinin ‘fitre’ adı altında kendi kontrol alanlarındaki tüccarların mallarını yağmaladığı açıklamasında bulundu. Husilerin Ramazan ayı boyunca tüccarlar ve sermayedarlara yoğun baskı yaptığını dile getiren Iryani, bu kimselerin senelik hayır işleri için ayırmış oldukları parayı kendi özel hesaplarına aktarmak zorunda bıraktıklarını söyledi. Husiler tarafından yürütülen faaliyetlerden dolayı on binlerce yoksul ailenin gıda yardımından mahrum kaldığını belirten Iryani, bu paraların ve yardımların milislerin ceplerine girdiğini ve bu sayede operasyonlara devam ederek ülkedeki askeri durumu tırmandıklarını ifade etti.
Iryani, açıklamasının devamında milislerin bu uygulamalarının yoksulluk ve açlık sınırı altında bulunan milyonlarca Yemenlinin çektiği acı karşısındaki kayıtsızlığını ve ilgisizliğini teyit ettiğini vurguladı.
Husi milislerinin fitre adı altında talep ettiği oldukça yüksek meblağları reddeden tüccarlardan onlarcası tutuklandı. Husilerin bu baskıcı uygulamalarının ardından kendi kontrol alanlarında bulunan eylemciler ve yazarlar, milislerin geçen yıla nazaran zekât miktarını yüzde 500 artırmaları karşısında bunu kınayan açıklamalar yaptılar. Yemenli yazarlar, çiftçilerin ve tüccarların zekât toplayanların adaletsizliğinden muzdarip olduklarını dile getirerek, böyle bir uygulamanın ne Allah’ın kitabında ne de Peygamberimizin sahih hadislerinde olduğuna dikkat çektiler.
Aktivistler ve yazarlar sosyal medyada yaptıkları açıklamalarında, kendilerini ‘milislerin akil adamları’ olarak gören liderlere bu uygulamaya son vermeleri ve zulmü bırakmaları çağrısında bulundular. Ayrıca sivil toplum örgütlerinden ve ülkedeki insan hakları aktivistlerinden tüccarlar ve çiftçilerle dayanışma göstermelerini talep ettiler. Zekât miktarındaki bu zalimane artıştan vatandaşların zarar göreceğini dile getiren yazarlar, yoksulluk, açlık ve virüsten mustarip olan vatandaşların astronomik artışla birlikte daha fazla acı çekeceklerini vurguladılar.
Sana’daki vatandaşların aktardığına göre milisler, zekât paraları da dahil olmak üzere topladıkları paraları kendi kontrolleri altında bulunan milyonlarca aç kimseye dağıtmak bir kenara, kendi destekçilerine verdiler ve askeri operasyonları için kullandılar.
Şarku’l Avsat’a konuşan yerel kaynaklar, milislerin kendi kontrolleri altında bulunan devlet kurumlarını ve zekât adı altında yağmaladıkları paraları kendi çıkarları için kullandıklarını belirttiler. Kendi kontrolü altında bulunan bölgelerdeki tüccarların zekatlarını yoksul ve muhtaç olan kimselere vermelerine engel olan milisler, özel sektör çalışanlarının zekatlarını kendi kurumlarına teslim etmeleri yönünde genelge yayınladılar.
Sana’daki Zekât Toplama Kurumu’nda çalışan işçilerin aktardığına göre milisler, özel şirketlere, mülk sahiplerine, toprak sahiplerine ve tüccarlara kendi elemanlarını göndererek zekatlarına el koydular ve ödemelerin gecikmesi durumunda cezalandırmakla tehdit ettiler. Husi milisleri kendi kontrolleri altında bulunan bölgelerdeki bu tarz uygulamalarıyla binlerce yoksul aileyi her yıl tüccarlar tarafından kendilerine gönderilen gıda yardımlarından mahrum bıraktılar. Yemen’de toplanan zekatlardan istifade eden tek grup Husi milisleri oldu. Husi milisleri, fitilini ateşledikleri savaş yıllarında uyguladıkları ağır vergilerle liderlerinin servetlerine servet kattılar. Yemenliler ise eşi benzeri olmayan zorluklar ve ekonomik sıkıntılarla boğuştular.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
TT
TT

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)

Dürziler, dini ve sosyal gizliliğini korumaya çalışırken, Ortadoğu'da Lübnan, İsrail ve Suriye gibi yayıldığı ülkelerde siyasi roller oynayan bir azınlığı oluşturuyorlar.

Son birkaç gün boyunca, Güney Suriye'deki Suveyda şehrinde Dürzi milisler, Bedevi milislerle çatışmaya girdiler ve bunun sonucunda yaklaşık 100 kişi hayatını kaybetti. Suriye hükümeti güçleri salı günü Suveyda şehrine girip ateşkes ilan ederken, İsrail Suriye güçlerini hedef alan hava saldırıları düzenlediğini duyurdu. Zira Tel Aviv daha önce azınlık Dürzi halkını korumaya ve Güney Suriye'de asker konuşlandırmayı önlemeye çalışacağına söz vermişti.

Peki Dürziler kimdir ve inançları, siyaset ve toplumdaki rolleri hakkında ne biliyoruz?

Dini inançları

Dürzilik, 11’inci yüzyılın başında, İmamiye’den (İsna Aşeriye) sonra Şiiliğin ikinci en büyük dalı olan İsmâiliyye mezhebinin bir fırkasıdır.

Kendilerine Muvahhidun diyen Dürziler, Lübnan'daki en yüksek dini otorite olan el-Akl Şeyhliğinin web sitesine göre, “Bir ve tek olan, yeri ve göğü yaratan Allah’a” meleklerine, peygamber ve resullerine, ahiret gününe inanırlar.

Mezhep mensupları ile sınırlı olan öğretilerinin gizliliğini açıklar şekilde, ritüellerine aşina olan ve adının açıklanmasını istemeyen birinin AFP’ye vurguladığı gibi, Dürziler inançlarında “zahiri mesaj ile batini mesaj”ı temel alırlar.

Bahsi geçen kişi, tek tanrılı dinlerin uzun bağlamlarına dayanan, dini kavramları felsefe ile karıştırma yoluyla Platon'un fikirlerinden etkilenen, “Allah’ın gerçek tevhidinde olgun bir aşamaya” dayanan öğretilerden bahsediyor.

Dürzilik, sözde doğruluk, iman kardeşlerini koruma ve karşılıklı yardım, İblis'i ve bütün şer güçleri tanımama gibi yedi temel tavsiyeyi (esası) benimser ve reenkarnasyonun “mezhebin bir parçası” olduğuna inanır.

Dini günler

Dini günleri, diğer mezhepler ile aynıdır. Ek olarak, kurban bayramından önceki on gün boyunca yapılan günlük toplantılar vardır. Bu toplantılarda dini okumalar, bazı ibadetler, bazı şiirler ve manevi okumalar yapılır. Bunlar Muvahhid birisinin yerine getirmesi halinde gerçek tevhidi uygulamış kabul edileceği yedi esası pekiştirmektedir.

Aynı şekilde, Hicri yeni yılı ihya ederler ve herkes gücü yettiğince zekat öder.

Şeyhleri iman kardeşlerini koruma ve iletişimi koruma ilkesini yerine getirmek için perşembe-cuma gecesi ritüelleri ve ibadetleri eda etmek, dini okumalar yapmak amacıyla toplanırlar.

Mezhebin öğretileri mensupları arasında gizli kalır ve bazı karma evliliklerin varlığına rağmen, genellikle Dürzilerin kendilerine mezhep mensuplarının dışında hayat arkadaşı seçmeleri hoş karşılanmaz.

Yayıldıkları bölgeler

Dindar erkeklerinin siyah kıyafetler giyinip başlarına beyaz sarık sardıkları, kadınlarının ise yine siyah kıyafetler giyip, başlarını ve yüzlerinin bir kısmını örten beyaz bir başörtü taktıkları Dürzilerin sayısının 1 milyondan fazla olduğu tahmin ediliyor.  

Dürzi mezhebi mensupları çoğunlukla Lübnan, Suriye, Filistin toprakları ve Ürdün'deki dağlık bölgelerde yoğun bir şekilde yaşıyorlar.

Suriye'deki nüfuslarının 700 bin olduğu tahmin ediliyor ve çoğu kaleleri sayılan Suveyda şehrinin bulunduğu ülkenin güneyinde yaşıyor. Ayrıca Şam kırsalındaki Ceramana ve Sahnaya ilçeleri ile ülkenin kuzeybatısındaki Idlib'de sınırlı sayıda bulunuyorlar.

Lübnan'da sayılarının yaklaşık 200 bin olduğu tahmin ediliyor ve yoğun olarak ülkenin merkezindeki dağlarda, özellikle de Şuf, Aliya ve el-Metn el-Ala bölgelerinde, ayrıca Cebel el-Şeyh’in batı eteklerindeki Hasbaya ve Raşiya gibi bölgelerde yaşıyorlar.

İsrail'de ise Celile, Karmel Dağı ve işgal altındaki Golan Tepeleri'nde 20'den fazla köyde dağınık bir şekilde yaşıyorlar. Merkezi İstatistik Bölümü'ne göre, İsrail vatandaşlığına sahip olanların sayısı 153 bin. Ek olarak, Golan'da yaşayan yaklaşık 23 bin Dürzi’nin büyük çoğunluğu kalıcı İsrail ikametgah belgesine sahip.

İsrail'deki Dürzi Mirası Merkezi'ne göre, İsrail mezhebi “kendi mahkemeleri ve bağımsız manevi liderliği ile tek başına bir oluşum olarak” tanıyor.

Tarihçi Sami Nesib Makarem, “Dürzi İnancı” adlı kitabında, özellikle Lübnan ve Kuzey Suriye'deki bazı Dürzilerin “16. yüzyıldan itibaren Cebel-i Havran'a göç ettiğini” ve bölgenin “Cebel-i Dürzi” olarak anılmaya başladığını belirtiyor.

Buradan bazıları, özellikle kuzeyde yaklaşık 15 bin ila 20 bin Dürzi'nin yaşadığı Ürdün'e göç etti.

Az sayıda Dürzi de Latin Amerika, Güneydoğu Asya ve Avustralya gibi dünyanın çeşitli bölgelerine ve ayrıca Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika'ya göç etti.

Sosyal ve politik rol

Dürziler, farklı ülkelere yayılmalarına rağmen yakın bağlarını sürdürmeye çalıştılar.

Beyrut Amerikan Üniversitesi'nden tarihçi Profesör Makram Rabah, Dürziler, Maruniler ve Lübnan Dağı'ndaki çatışmalar üzerine yazdığı bir diğer kitapta şu açıklamayı yapıyor: “Karma evlilikler ve Dürziler arasında ilişkiler var ve din adamları bu ilişkinin sürdürülmesinde önemli bir rol oynuyorlar. Sınırlar çizilmiş olsa da, Dürziler onları gerçekte tanımadılar.”

Makram'a göre, bir azınlık olmalarına rağmen, Ortadoğu'da Dürziler “bölgenin siyasi ve sosyal yaşamında, ekonomik ve sosyal meselelerinde önemli ve bazen öncü bir rol” oynadılar.

Bu durum genellikle, azınlığın rolünü, büyüklüğünün ötesinde şekillendirmede önemli bir etkiye sahip olan feodal liderlerden veya aile liderlerinden kaynaklanıyordu.

Örneğin Lübnan'da lider Kemal Canbolat, 1950'lerden iç savaşın başlangıcı (1975-1990) ve 1977'deki suikastına kadar önemli bir siyasi rol oynadı.

Suriye'de Fransız manda yönetimi, 1921'de Cebel el-Dürzi bölgesine idari bağımsızlık verdi ve bu statü 1937'ye kadar devam etti. Ancak bu dönemde, en önde gelen Dürzi liderlerinden biri olan Sultan Paşa el-Atraş, 1925'te Fransızlara karşı patlak veren büyük bir ayaklanmaya liderlik etti.

İsrail'e gelince, Makram Rabah, Dürzilerin “devlete tamamen entegre olduklarını ve orduda görev yaptıklarını, bunun da onlara devlet nezdinde daha fazla nüfuz sağladığını” açıklıyor.

Suriye'de çatışmanın patlak vermesinin ardından Dürziler, kendilerini çatışmadan ve sonuçlarından uzak tuttular. Birkaç istisna dışında, genellikle rejime karşı silahlanmadılar veya muhalefete katılmadılar. Bulundukları bölgelerde çeşitli silahlı grupların parçası olan Dürziler, Beşşar Esed'in devrilmesinden sonra iktidara gelen yeni yetkililerle henüz bir anlaşmaya varamadılar.

Nisan ayı sonlarında Şam kırsalındaki iki bölgede patlak veren ve Suveyda'ya uzanan çatışmalar, Dürzi milisler ile güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu en az 119 kişinin ölümüne yol açtı. Bu kanlı çatışmaya İsrail hava saldırılarıyla müdahale etti ve Şam’ı, Dürzilere zarar verilmemesi konusunda uyardı.

Nadir görülen bir siyasi ayrışmayla, Dürziler arasında son olaylara ilişkin tutumlar farklılaştı. Kemal Canbolat’ın oğlu Lübnanlı lider Velid Canbolat, Dürzileri Müslümanlar ile “sonsuz bir savaşa” sürüklemek konusunda uyarıda bulunurken, dini otoriteler ve Suriyeli Dürzi askeri gruplar, Dürzilerin ülkenin “ayrılmaz bir parçası” olduğunu vurguladılar. Buna karşılık, Suriyeli din adamları ve İsrail’deki Dürzilerin dini lideri Şeyh Muvaffak Tarif, İsrail'e Suriye Dürzilerini koruma çağrısında bulundular.

Rabah, bu tarafların “farklı ajandalara sahip olduğunu ve daha da önemlisi, üç ülkeye uzanan bir nüfuz mücadelesi olduğunu” belirtti.