Kara delikten Dünya'ya neredeyse ışık hızıyla yaklaşan jet patlamaları saptandı

Bilim insanları süperkütleli başka bir kara delikten yayılan plazmanın bulunduğu galakside yıldız oluşumunu engellediğini keşfetmişti (NASA)
Bilim insanları süperkütleli başka bir kara delikten yayılan plazmanın bulunduğu galakside yıldız oluşumunu engellediğini keşfetmişti (NASA)
TT

Kara delikten Dünya'ya neredeyse ışık hızıyla yaklaşan jet patlamaları saptandı

Bilim insanları süperkütleli başka bir kara delikten yayılan plazmanın bulunduğu galakside yıldız oluşumunu engellediğini keşfetmişti (NASA)
Bilim insanları süperkütleli başka bir kara delikten yayılan plazmanın bulunduğu galakside yıldız oluşumunu engellediğini keşfetmişti (NASA)

Astronomlar, dışarıya ışık hızına yakın, kızgın materyal püskürten kara delik görüntüledi. Parlamanın NASA’nın Chandra X-ışını Gözlemevi tarafından tespit edildiği ifade edildi.
Phys.org'un haberinde, kara deliğin ve ona eşlik eden yıldızın MAXI J1820+070 ismi verilen bir sistem oluşturduğu ve Samanyolu Galaksisi’nde bulunan bu sistemin Dünya’dan yaklaşık 10 bin ışık yılı uzakta olduğu belirtildi.
MAXI J1820+070 sisteminde bulunan kara deliğin Güneş’ten yaklaşık 8 kat daha büyük olduğu aktarıldı. Bahsi geçen kara deliğin devasa bir yıldızın parçalanmasıyla oluşan yıldız kaynaklı kara delik diye tanımlandığı ifade edildi. Bunun, Güneş’in kütlesinin milyonlarca ya da milyarlarca katı fazlasını barındıran süper kütleli kara deliklere tezat oluşturduğu aktarıldı.
Kara deliğin yörüngesinde bulunan, ona eşlik eden yıldızın kütlesinin Güneş’in kütlesinin yaklaşık yarısı olduğu belirtildi. Kara deliğin güçlü kütleçekimsel etkisinin, materyalleri yıldızdan uzaklaştırarak X-ışını yayan, kara deliği çevreleyen diske ittiği aktarıldı.
Diskteki kızgın gazın bir kısmının “olay ufkunu” (dönüşü olmayan nokta) geçtiği ve kara deliğe düştüğü, bazılarınınsa kısa patlamalar ya da jet saçılımı halinde dağıldığı aktarıldı. Bahsi geçen jet saçılımlarının manyetik alan çizgileri boyunca olay ufkunun dışında başlayan farklı yönlere işaret ettiği ifade edildi.
Kara deliğin davranışlarının belirlendiği görüntülerin Chandra’da yapılan 4 gözleme dayandığı belirtildi. Chandra X-ışını Gözlemevi’nde kara deliğe yönelik Kasım 2018, Şubat, Mayıs ve Haziran 2019’da farklı gözlemler yapıldı. Elde edilen bulgular Paris Üniversitesi’nden Mathilde Espinasse liderliğinde yayımlanan makalede açıklandı.
Dünya açısından bakıldığında kuzeydeki jet patlamalarının ışık hızının yüzde 60’ı kadar hareket ettiğinin göründüğünün ancak güney kısmındaki patlamaların hızının ışık hızının yüzde 160’ına tekabül ettiği ilüzyonunu yarattığı ifade edildi. Gerçekteyse patlamaların hızının ışık hızının yüzde 80'ine denk olduğu belirtildi. Bunun, nesnenin nesneden yayılan ışıkla neredeyse aynı hızla hareket ettiğine işaret ettiği aktarıldı.
Bilim insanları MAXI J1820+070 sistemi açısından, güney kısmından yayılan saçılımların bize doğru hareket ettiğini, kuzeydeki patlamalarınsa bizden uzaklaştığını söyledi.
Bu denli hızlı bir dağılımın daha önce yıldız kaynaklı devasa kara deliklerden yayılan X-ışınlarında iki örneğinin tespit edildiği ifade edildi.
Bahsi geçen gözlemler Oxford Üniversitesi’nden Joe Bright’ın liderliğindeki araştırma ekibi tarafından yapıldı. 
Chandra’nın gözlemlerinin, jetlerin izlenme süresini yaklaşık iki katına çıkarması nedeniyle, radyo dalgaboylarının ölçümünden elde edilen verilerle Espinasse ve ekibinin verilerinin ortak biçimde analiz edilmesinin daha fazla bilgi sağladığı ifade edildi.
Bilim insanları, verilerin jetlerin kara delikten uzaklaştıkça yavaşladığına işaret ettiğini belirtti.
Jetlerdeki enerjinin çoğunun ışınıma dönüşmektense jetlerdeki parçacıkları çevreleyen malzemeyle etkileşime girdiğinde salınması nedeniyle jetlerin yavaşlıyor olabileceği ifade edildi.
Araştırmacılar, Temmuz 2018’de iki jet saçılımının kara delikten dışarı 181 milyon milyarlık materyal saçtığını tahmin ediyor. Bu miktarın binlerce Halley kuyruklu yıldızına ya da Empire State Binası’nın 500 milyon katına eşdeğer olduğu belirtildi. 
 



Sevilen Netflix dizisi final sezonuyla döndü: Kimi büyülendi, kimi burun kıvırdı

Sinemacı bir aileden gelen Tom Sturridge, Rock'n Roll Teknesi (Pirate Radio) ve Yolda'yla (On the Road) da tanınıyor (Netflix)
Sinemacı bir aileden gelen Tom Sturridge, Rock'n Roll Teknesi (Pirate Radio) ve Yolda'yla (On the Road) da tanınıyor (Netflix)
TT

Sevilen Netflix dizisi final sezonuyla döndü: Kimi büyülendi, kimi burun kıvırdı

Sinemacı bir aileden gelen Tom Sturridge, Rock'n Roll Teknesi (Pirate Radio) ve Yolda'yla (On the Road) da tanınıyor (Netflix)
Sinemacı bir aileden gelen Tom Sturridge, Rock'n Roll Teknesi (Pirate Radio) ve Yolda'yla (On the Road) da tanınıyor (Netflix)

Neil Gaiman'ın aynı adlı çizgi romanından uyarlanan The Sandman'in merakla beklenen final sezonuna dair ilk yorumlar geldi.

39 yaşındaki Britanyalı aktör Tom Sturridge'in rolüne geri döndüğü dizide, ona eşlik eden Boyd Holbrook ve Vivienne Acheampong da yeniden izleyici karşısında.

İkinci sezonda sonsuzların tekrar bir araya gelmesiyle kendini tehlikeli bir yolda bulan Lord Morpheus, can alıcı bir tercih sonucunda intikam peşindeki amansız varlıkların hedefi haline geliyor.

Dizi, ilk etapta 7 televizyon yazarının incelemelerine dayanarak eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'da 100 tam puan almayı başardı. Ancak daha sonra gelen yorumlar bu oranı yüzde 75'e çekti.

RogerEbert.com, "Bazı bölümler biraz sürüncemede kalsa da her biri tartışmasız bir görsel şölen. Prodüksiyon ve ışık tasarımı, modern fantastik dizilerle yarışır seviyede" diye yazdı.

The Direct ise, "Göz alıcı görseller, üst düzey prodüksiyon kalitesi ve unutulmaz performanslarla dolu ikinci sezonun ilk kısmı, hayranları daha fazlası için yalvartacak" sözleriyle övdü.

The Wrap'ten gelen yorumda da şu ifadeler yer aldı: 

En iyi anlamıyla hipnotize edici. O kadar tatmin edici ve karanlık bir rüya ki, buna kabus demeye bile diliniz varmaz.

Negatif yorumlar ise epey sert. Guardian dizinin ikinci sezonuna yalnızca iki yıldız verdi ve yorumu şu ifadelerle bitirdi: 

The Sandman fikir yoksunu değil ama bu fikirlerin hepsini bir gösteriş sisine boğuyor. Yakaladığı her fırsatı kendi eliyle kaçırıyor.

The A.V. Club ise şunları yazdı: 

The Sandman, aslının çarpıcı görsel dünyasını yakalamakta zorlanıyor; karakterlerse sanki Neil Gaiman diyaloglarını papağan gibi tekrarlayan hayal gücünden yoksun kostümlü oyuncular gibi. Tom Sturridge'in performansı zaman zaman bir parodiyi andırıyor.

The Sandman'in ikinci sezonunun ilk bölümleri Netflix'te yayında. İkinci kısım ise 24 Temmuz'da izleyiciyle buluşacak.

Independent Türkçe, GamesRadar, Rotten Tomatoes, The A.V. Club, Guardian, The Wrap, The Direct, RogerEbert.com