عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Musk: Henüz zafer kutlayamayız, bu gidişin bir de dönüşü var

SpaceX CEO’su Elon Musk (Reuters)
SpaceX CEO’su Elon Musk (Reuters)
    İstanbul/Şarku'l Avsat
TT
TT

Musk: Henüz zafer kutlayamayız, bu gidişin bir de dönüşü var

SpaceX CEO’su Elon Musk (Reuters)
SpaceX CEO’su Elon Musk (Reuters)

SpaceX’in NASA astronotlarıyla birlikte başarılı bir fırlatış gerçekleştirmesi ve tarihte ilk kez özel bir şirketin Uluslararası Uzay İstasyonu’na (UUİ) astronot göndermesinin ardından konuşan, uzay görevinin mimarlarından SpaceX CEO’su Elon Musk, “gerçekten duygulandığını” söyledi.
Fırlatmanın ardından NASA’nın Kennedy Uzay Merkezi’nde gerçekleştirilen basın toplantısında Musk, “Bu hedef için 18 yıldır çalışıyoruz, bu yüzden gerçekleştiğine inanmak zor” ifadelerini kullandı.
Bunun özellikle ABD için önemli olduğunu düşünüyorum ama içinde keşif ruhu olan dünyanın farklı yerlerindeki herkesin ilgisine hitap ediyor. Bu, insanlığın bugün gerçekleşmesinden gurur duyarak heyecanlanması gerektiğini düşündüğüm bir şey.
Öte yandan Musk’ın heyecanını dile getirmesinin ardından, “Dönüşün gidişten daha zor olduğunun söylendiği argümandaki gibi düşünüyorum. Bu yüzden zafer ilan etmek için astronotları güvenli biçimde eve getirmek ve riskleri en aza indirebildiğimizden emin olmamız gerekiyor” diyerek temkinli açıklamalarda bulundu.
Musk’ın açıklaması SpaceX’in Falcon 9 roketinin tarihi kalkışı başarıyla gerçekleştirmesinden birkaç saat sonra geldi. Falcon 9 roketinin taşıdığı Dragon kapsülü, NASA astronotları Bob Behnken ve Doug Hurley’i Uluslararası Uzay İstasyonu’na götürecek.
Dragon kapsülünün başarıyla fırlatılmasının ardından, SpaceX uzaya NASA astronotlarını taşıyan ilk özel şirket olma ünvanını kazandı. Demo-2 isimli insanlı uzay görevi ABD’nin 2011’de uzay mekik programını sonlandırmasından bu yana gerçekleştirilen ilk insanlı görev olma özelliği taşıyor.
Mekik programının ardından NASA’nın uzaya astronot göndermek için Rusya’nın Soyuz sistemine bağımlı hale gelmesine çözüm üretebilmek için hem SpaceX hem de Boeing NASA’nın Ticari Mürettebat Geliştirme Programı kapsamında seçilmişti.
Demo-2 uzay görevine dair eğer her şey yolunda giderse başka uzay ajanslarının ve özel şirketlerin de benzer faaliyetler yürütmeye başlayacağı ifade edildi.
Öte yandan bu SpaceX’in UUİ’ye gönderdiği ilk kapsül değil. Daha önce de Mart 2019’da bir başka kapsül gönderilmişti ancak bahsi geçen görev insansız biçimde gerçekleştirilmişti.
NASA astronotlarının UUİ’de yaklaşık 4 aylık bir süre boyunca kalmasının planlandığı belirtildi. 

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Uzmanlar uyardı: ChatGPT'ye kaba davranmak daha iyi sonuç verse de kibar olun

Uzmanlar yapay zekaya kibar davranmanın, bu araçların nazik davranışlar geliştirmesine katkı sağlayacağını söylüyor (AFP)
Uzmanlar yapay zekaya kibar davranmanın, bu araçların nazik davranışlar geliştirmesine katkı sağlayacağını söylüyor (AFP)
TT
TT

Uzmanlar uyardı: ChatGPT'ye kaba davranmak daha iyi sonuç verse de kibar olun

Uzmanlar yapay zekaya kibar davranmanın, bu araçların nazik davranışlar geliştirmesine katkı sağlayacağını söylüyor (AFP)
Uzmanlar yapay zekaya kibar davranmanın, bu araçların nazik davranışlar geliştirmesine katkı sağlayacağını söylüyor (AFP)

Yapay zekayla kaba konuşmanın daha doğru yanıtlara yol açtığına dair bulgular artarken, bilim insanları bu tür davranışlara karşı uyarıyor.

Yakın zamanda ön baskı sunucusu arXiv'de yayımlanan bir çalışmada OpenAI'ın popüler sohbet botu ChatGPT'ye kaba davranmanın daha iyi sonuçlar verdiği tespit edilmişti.

Henüz hakem değerlendirmesinden geçmeyen çalışmayı yürüten ekip, kullanıcının üslubunun cevapların doğruluğunu nasıl etkilediğini test etmek için çoktan seçmeli 50 soru hazırlamıştı.

Sorular, "çok kibar", "kibar", "nötr", "kaba" ve "çok kaba" olmak üzere 5 farklı tonla hazırlanmıştı.

Araştırmacılar her bir komutu vermeden önce ChatGPT'den önceki konuşmaları tamamen göz ardı etmesini isteyerek önceki üsluplardan etkilenmesini önlemeyi amaçlamıştu. Ayrıca yapay zeka aracından herhangi bir açıklama yapmadan 4 seçenekten birini seçmesi istenmişti.

OpenAI'ın en gelişmiş modellerinden ChatGPT-4o'yu kullanan bilim insanları, kabalık düzeyi arttıkça soruların doğruluk oranının da paralel şekilde arttığını saptamıştı.

Doğruluk oranı çok kibar sorularda yüzde 80,8, çok kaba sorulardaysa yüzde 84,8 olarak kaydedilmişti.

Ekip, önceki bir çalışmada kibarlığın daha doğru yanıtlarla ilişkilendirildiğini ancak o zaman ChatGPT 3.5 gibi daha eski bir model kullanıldığını söylüyor.

Öte yandan uzmanlar, bu durumun daha iyi sonuçlar vermesine rağmen yapay zekaya kaba davranılmaması gerektiği konusunda uyarıyor.

Araştırmacılar makalede "Bu bulgu bilimsel açıdan ilgi çekici olsa da gerçek dünya uygulamalarında düşmanca veya toksik arayüzlerin kullanılmasını savunmuyoruz" diyerek ekliyor:

İnsan-yapay zeka etkileşiminde aşağılayıcı veya küçük düşürücü dil kullanmak, kullanıcı deneyimi, erişilebilirlik ve kapsayıcılık üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir ve zararlı iletişim normlarına katkıda bulunabilir. Bunun yerine sonuçlarımızın, büyük dil modellerinin yüzeysel komutlara karşı hassas olduğuna dair kanıt sunduğunu düşünüyoruz. Bu durum, performans ve kullanıcı esenliği arasında istenmeyen bir denge yaratabilir.

Bu çalışmanın yanı sıra ChatGPT gibi araçlara "Teşekkür ederim" ve "Lütfen" gibi sözler söylemenin yüksek miktarda su ve elektrik kullanımına yol açtığı da daha önce gündeme gelmişti. 

OpenAI CEO'su Sam Altman nisanda X'te yaptığı bir paylaşımda bu ifadelerin şirkete "onlarca milyon dolara" mal olduğunu söylemişti. 

Burada, sohbet botlarına girilen her komutun ve gelen yanıtın enerji ve su tükettiğini, fazladan her kelimenin, sunucunun maliyetini artırdığını belirtmekte fayda var. 

Öte yandan pek çok uzman yapay zekaya kibar davranmanın önemini vurguluyor. 

Hakemli dergi Cognition'ın Ocak 2025 sayısında yayımlanan bir makalede, yapay zekaya kötü davranan kişilerin, duygusuzlaşarak başka insanlara da benzer şekilde davranmasına yol açabileceği görülmüştü.

Bu çalışmada yer almayan, insan ve yapay zeka ilişkilerini inceleyen Dr. Jaime Banks, "Davranışlarımız için normlar veya senaryolar oluştururuz ve bu tür bir etkileşim kurarak biraz daha iyi veya daha alışkanlık haline gelmiş bir şekilde kibar davranışlara yönelebiliriz" diye açıklıyor.

Aynı alanda çalışan Dr. Sherry Turkle da şu ifadeleri kullanıyor:

Bir nesne bizimle samimi sohbetler etmeye, dostça konuşmalar yapmaya başlayacak kadar canlıysa ve öyle olmasa bile onu hayatımızda gerçekten önemli bir kişiymiş gibi görüyorsak, nezaketi hak edecek kadar da canlıdır.

 Independent Türkçe, Live Science, arXiv, ACL Anthology, Cognition, New York Times

TEKNOLOJİ

Asya misk kedisinin dışkıladığı kahve çekirdekleri neden daha lezzetli?

Hindistan'dan Endonezya'ya kadar çeşitli yerlerde yaşayan küçük, meyve seven, gececil Asya misk kedisi, dışkılarıyla tohum dağıtarak ormanların yenilenmesine katkı sağlıyor
Hindistan'dan Endonezya'ya kadar çeşitli yerlerde yaşayan küçük, meyve seven, gececil Asya misk kedisi, dışkılarıyla tohum dağıtarak ormanların yenilenmesine katkı sağlıyor
TT
TT

Asya misk kedisinin dışkıladığı kahve çekirdekleri neden daha lezzetli?

Hindistan'dan Endonezya'ya kadar çeşitli yerlerde yaşayan küçük, meyve seven, gececil Asya misk kedisi, dışkılarıyla tohum dağıtarak ormanların yenilenmesine katkı sağlıyor
Hindistan'dan Endonezya'ya kadar çeşitli yerlerde yaşayan küçük, meyve seven, gececil Asya misk kedisi, dışkılarıyla tohum dağıtarak ormanların yenilenmesine katkı sağlıyor

Erin Keller Son dakika haberleri ve gündem muhabiri 

Misk kedisi kahvesinin benzersiz aroması, Asya misk kedilerinin sindirimi sırasında çekirdeklerde meydana gelen kimyasal değişikliklerden kaynaklanıyor (Wikimedia Commons)

Sözkonusu kahve olduğunda, bazı çekirdekler fincanınıza ulaşana kadar gerçekten de uzun bir yol kat ediyor.

Dünyanın en pahalı demleme kahvesi olan "misk kedisi kahvesi", benzersiz lezzetini beklenmedik bir baristaya borçlu: Asya misk kedisi.

Bulguları perşembe günü Scientific Reports'ta yayımlanan çalışmada bu gececil, kedi benzeri memelinin, sindirim sırasında çekirdeklerin kimyasını değiştirerek belirgin ve daha zengin bir lezzet yarattığı bulundu.

Fermantasyon diye bilinen bu süreç çekirdeklerin yağ, protein ve yağ asidi içeriğini değiştiriyor ve dışkılamadan sonra toplanan çekirdeklerin benzersiz tadına katkı sunuyor.

Ancak bu çekirdekler, hızla yükselen Starbucks fiyatlarından bile yüzlerce dolar daha pahalıya mal oluyor. Fiyatı yaklaşık yarım kilo başına 600'le 1300 dolar arasında değişen bu çekirdekler, kahve üretiminde misk kedilerinin karşılaştığı muameleyle ilgili etik kaygılara yol açıyor.

Bu küçük, gececil, meyve yiyen, kedi benzeri memeliler Güneydoğu Asya, Çin'in güneyi ve Hindistan alt kıtasında yaşıyor. Dışkılarıyla tohumları etrafa dağıtarak önemli bir ekolojik rol oynayan bu hayvanlar, ormanın yenilenmesine ve sağlığının korunmasına yardımcı oluyor.

Zoolog Ramit Mitra ve meslektaşları araştırmaları kapsamında Hindistan'ın güneyinde yer alan Kodagu'daki çiftliklerden, yabani misk kedilerine ait 68 dışkı örneği ve yenmemiş Robusta kahve çekirdeği topladı.

Misk kedilerinin tükettiği çekirdeklerin yağ içeriği ve belirli yağ asidi metil esteri seviyelerinin daha yüksek olduğunu buldular. Kremamsı, süt benzeri bir tatla ilişkilendirilen bu bileşikler, kahvenin aromasını ve tadını güçlendiriyor.

Çalışmada, misk kedilerinin işleminden geçen çekirdeklerin, yenmemiş çekirdeklere kıyasla daha düşük protein ve kafein seviyeleri içerdiği ve bunun daha yumuşak, daha az acı bir tat profiline katkıda bulunabileceği saptandı.

Ancak çalışmanın yazarları bu bulguların kavrulmamış çekirdeklerden elde edildiği ve kavurmanın, kahvenin nihai aromasını daha da değiştirebileceği uyarısında bulunuyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news

TEKNOLOJİ

Instagram'ın yeni Reels özelliği heyecan yarattı

Instagram artık kullanıcıların eski Reels videolarını kaydetmeden geri dönüp izlemesine olanak tanıyor (Loic Venance/AFP)
Instagram artık kullanıcıların eski Reels videolarını kaydetmeden geri dönüp izlemesine olanak tanıyor (Loic Venance/AFP)
TT
TT

Instagram'ın yeni Reels özelliği heyecan yarattı

Instagram artık kullanıcıların eski Reels videolarını kaydetmeden geri dönüp izlemesine olanak tanıyor (Loic Venance/AFP)
Instagram artık kullanıcıların eski Reels videolarını kaydetmeden geri dönüp izlemesine olanak tanıyor (Loic Venance/AFP)

Rachel Dobkin 

Instagram artık kullanıcıların eski Reels videolarını kaydetmelerine gerek kalmadan tekrar izlemesine olanak tanıyor.

Hiç Instagram Reels videolarında gezinirken sayfayı yanlışlıkla yenileyip bir videoyu kaydetme şansını kaçırdığınız oldu mu? Ya da arkadaşlarınızla takılırken komik bir videodan bahsettiğiniz ama kaydetmeyi unuttuğunuz için gösteremediğiniz?

Artık kullanıcıların bir videoyu tekrar oynatmak için onu kaydetmek gibi ekstra bir adım atmasına gerek yok.

Instagram Başkanı Adam Mosseri, kullanıcıların bulamadığı Reels videolarına geri dönüp bakmasını sağlayacak yeni özelliği cuma günü duyurdu.

Mosseri bir Reels'ta, "'Profil'e gidin ve ayarlar bölümünde, 'hareketlerin' başlığı altında artık 'izleme geçmişi' seçeneği var" diye açıkladı. 

Böylece izlediğiniz tüm Reels videolarını görebilirsiniz.

Mosseri, bu bölümün nasıl özelleştirilebildiğini ayrıntılı olarak anlattı.

En eskiden en yeniye veya en yeniden en eskiye sıralayabilirsiniz. Belirli bir tarihe veya tarih aralığına gidebilir, hatta o videoyu paylaşan belirli bir kişiye veya hesaba göre filtreleyebilirsiniz.

Instagram kullanıcıları duyuruyu kutlarken biri "BU çok faydalı!!" dedi.

Bir diğeri de "EVETTTTT!!!!!!!! Buna bayıldım!" ifadelerini kullandı.

Üçüncü bir kişiyse şu yorumu yaptı:

Aman Tanrım, buna ihtiyacım var!!! Teşekkürlerrrr!

Yeni özellik, Instagram kullanıcılarının profillerindeki ayarlar bölümünde yer alıyor (Adam Mosseri/Instagram)Yeni özellik, Instagram kullanıcılarının profillerindeki ayarlar bölümünde yer alıyor (Adam Mosseri/Instagram)

Instagram'ın rakibi TikTok'ta izleme geçmişi seçeneği çoktandır var. Profilinize gidin ve sağ üstteki üç çizgiye tıklayın. Menüye girdikten sonra "ayarlar ve gizlilik"e ve ardından "etkinlik merkezi"ne girin. İlk seçenek "izleme geçmişi" olmalı.

YouTube da kullanıcıların eski Shorts videolarına göz atmasına olanak tanıyor ancak bunlar, kullanıcıların platformda izlediği uzun videolarla birlikte izleme geçmişine ekleniyor. YouTube izleme geçmişinizi bulmak için profilinize gidin ve "geçmiş"e tıklayın.

Instagram son zamanlarda platformunda epey değişiklik yapıyor. Meta'ya ait platform, yaratıcılığa dayalı en iyi içerik üreticilerine "Rings" (hem yüzük hem halka anlamına geliyor -çn.) ödülü vereceğini önceki haftalarda duyurmuştu.

Ödülün, henüz açıklanmayan kazananları, Grace Wales Bonner tarafından tasarlanan fiziksel bir yüzük alacak ve Instagram profillerinde dijital bir halka olacak.

Kazananlar, Instagram hikayesi paylaştıklarında profil fotoğraflarının etrafında altın bir halka görecek ve ayrıca profil arka plan rengiyle "beğen" tuşunu özelleştirebilecekler.

Kazananları belirleyen panelde yer alan YouTuber Marques Brownlee, duyuru sırasında CNBC'ye yaptığı açıklamada, "Bu daha çok özel bir görünürlük ve insanları, gerçekten harika ve üst düzey bir tanınırlık için çalışmaya yönelten bir tür teşvik" demişti.

Meta'ya ait platform önceki haftalarda, yaratıcılığa dayalı en iyi içerik üreticilerine verilecek "Rings" ödülünü başlattı (Instagram)Meta'ya ait platform önceki haftalarda, yaratıcılığa dayalı en iyi içerik üreticilerine verilecek "Rings" ödülünü başlattı (Instagram)

Independent Türkçe, independent.co.uk/tech