Yemen Bağışçılar Konferansı, Suudi Arabistan’ın BM işbirliğinde bugün düzenleniyor

Yemen Bağışçılar Konferansı, Suudi Arabistan’ın BM işbirliğinde bugün düzenleniyor
TT

Yemen Bağışçılar Konferansı, Suudi Arabistan’ın BM işbirliğinde bugün düzenleniyor

Yemen Bağışçılar Konferansı, Suudi Arabistan’ın BM işbirliğinde bugün düzenleniyor

Suudi Arabistan’ın, Birleşmiş Milletler’in (BM) katılımıyla video konferans aracılığıyla düzenleyeceği 2020 Yemen Bağışçılar Konferansı bugün toplanıyor.
Yemen, Körfez ve Arap tarafları, gıda, ilaç, hizmet ve kalkınma düzeylerinde milyonlarca Yemenlinin ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlayan insani müdahale planı için gerekli fonun toplanması için söz konusu konferansın başarılı bir şekilde tamamlanmasını umuyorlar.
Suudi Arabistan, BM ajanslarının konferansın Yemen'deki mevcut programlar için yeterli fon sağlama başarısı için büyük umutlarının bulunduğu bir zamanda, bağış taahhütleri kapsamında doğrudan destek verdiği programların ve bu yılki insani müdahale planına verdiği desteğin yanı sıra yarım milyar dolar tutarında bağış yapacağını açıklamıştı.
Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Genel Sekreteri Dr. Nayef el-Hacraf, Yemen Bağışçılar Konferansı’nın uluslararası bağışçıların çabalarını harekete geçirmek için itici bir güç olması yönündeki umudunu dile getirdi. Hacraf, Yemen’in güvenliğini ve istikrarını iyileştirmeye katkıda bulunacak ve ciddi ekonomik, sağlık ve güvenlik zorluklarının üstesinden gelecek şekilde temel hizmetlerin sunulması noktasında söz konusu konferansın önemine dikkat çekti.
Suudi Basın Ajansı'na (SPA) konuşan Hacraf, Suudi Arabistan’ın BM ile işbirliği içerisinde bir bağış konferansı düzenlemesini memnuniyetle karşıladı. Ayrıca adımın, Suudi Arabistan liderliğinin Yemen'i destekleme ve halkının acılarına son verme konusundaki rolünü teyit ettiğini belirterek, bunun tarihsel olarak Yemen’in ilk bağışçısı kabul edilen Krallığın cömert katkılarının bir uzantısı olduğunu ifade etti. Dr. Hacraf, Körfez İşbirliği Konseyi'nin Yemen ve halkına sağladığı büyük destekten övgüyle bahsetti. Nitekim Körfez’in yapmış olduğu insani yardımlar ve kalkınma destekleri, son on yıl içerisinde Yemen tarafının aldığı tüm yardımların büyük bir kısmı oluşturuyor.
Arap Parlamentosu Başkanı Dr. Meşal bin Fehm es-Sulemi, Suudi Arabistan’ın Yemen için bağış konferansı düzenleme davetinin, Yemen halkını desteklemek ve acılarını hafifletmek için sağladığı insani ve kalkınma katkılar çerçevesinde geldiğini vurguladı. Suudi Arabistan’ın bu davetinin ayrıca Yemen'in en büyük destekçisi ve Birleşmiş Milletler’in (BM) insani yardım planlarına en büyük fonu sağlayan öncü rolünü yansıttığına da dikkat çekti.
Arap Parlamentosu Başkanı, bu konferansın Yemen halkının yaşam koşullarını iyileştirmesine yardımcı olacak insani yardım ve kalkınma programlarını desteklemek için gerekli fonların harekete geçirilmesi için büyük katkı sağlayacağına dikkat çekerek sözlerini şöyle sürdürdü:
“Yeni tip korona virüs salgınının sağlık ve ekonomi üzerindeki etkileri ışığında, Yemen halkına yardım etmek ve acılarını hafifletme açısından bu konferansın zamanlaması çok önemli. Bu konferans, Suudi Arabistan’ın BM’nin Yemen'deki insani yardım planlarına verdiği sürekli desteğin bir devamı niteliğinde. Bunların en sonuncusu BM’nin 2020 yardım planını desteklemek için 500 milyon dolar katkıda bulunma sözü vermesiydi. Kral Selman Yardım ve İnsani Çalışmalar Merkezi de (KSRelief) Yemen’de koronavirüs ile mücadelede gerekli tıbbi cihaz ve malzemelerin karşılanması için bazı anlaşmalar imzaladı.”
Arap Parlamentosu Başkanı bölgesel ve uluslararası yardım kuruluşlarını ve bağışçı ülkeleri konferansa aktif olarak katılmaya ve bu önemli konferansın başarısını hedefleyen çabaları desteklemeye davet etti. Ayrıca Suudi Arabistan Krallığı'na düzenlediği bu konferans dolayısıyla övgülerini dile getirdi.
Bu bağlamda Yemen hükümeti, Suudi Arabistan’ın konferansı düzenleme çabalarına övgüde bulundu. Yemen Yerel Yönetim Bakanı ve Yardım Komitesi Başkanı Abdurrakib Fetih, bağışçılar konferansının Yemen'deki insani yardım projelerini finanse etmeye yönelik uluslararası çabalar için büyük bir destek olacağı değerlendirmesinde bulundu. Suudi Arabistan’ın göstermiş olduğu çabalara ve Yemen halkının yanında yer almasına yönelik övgülerini dile getiren Fetih, Suudi Arabistan’ın Kral Selman Yardım ve İnsani Çalışmalar Merkezi aracılığıyla tüm illerde sunduğu program ve projelere atıfta bulundu.
Fetih, bağışçı devletlere insani yardım programlarının finanse edilmesi için aktif bir katılım göstermeleri çağrısında bulundu ve uluslararası kuruluşların bağışçılar tarafından sağlanacak yardımlardan istifade etmelerinin önemine dikkat çekti. Ayrıca uluslararası toplumu, ‘insani çalışmalara müdahale etmemeleri ve uluslararası kuruluşların insani programlarını uygulamalarına engel olmamaları’ için Husi milislerine baskı yapmaya çağırdı.  
Fetih, istikrarı artırmadaki büyük önemi nedeniyle toplanan fonların bir kısmının geçim destek projeleri ile kalkınma programlarına tahsis edilmesi çağrısında bulunarak, Yemen hükümetinin insani durumun iyileştirilmesine yönelik tüm çabalardan dolayı duyduğu memnuniyeti yineledi.
Suudi Arabistan'ın Yemen Büyükelçisi ve Suudi Arabistan'ın Kalkındırma ve Yeniden Yapılandırma Programı Genel Müdürü Muhammed Al Cabir ise Krallığın Yemen'deki insani müdahale planlarının en büyük bağışçısı olduğunu vurguladı. Al Cabir daha önceki açıklamasında, Krallığın Birleşmiş Milletler (BM) Yemen İnsani Müdahale Planı’na 500 milyon dolar katkıda bulunacağını belirtmişti. Ayrıca Cabir, gıda, ilaç ve diğer malzemelerin tedarik prosedürlerini kolaylaştırmak ve hızlandırmak için koalisyonun da meşru hükümetle birlikte çalışacağını söyledi.
Büyükelçi Cabir, Krallığın Yemen'e desteğinin KSRelief ve diğer bölgesel ve uluslararası insani yardım örgütleri aracılığıyla milyonlarca kişiye gıda ve insani yardım sağlamakla sınırlı olmadığını, bilakis bu kapsamda ekonomik durumu iyileştirmek ve temel gıda maddelerinin sağlanmasını desteklemek adına Yemen Merkez Bankası'na 2,2 milyar dolar tutarında destek verdiğini belirtti.
Diğer taraftan Birleşmiş Milletler (BM), bağışçıların vermiş olduğu taahhütler bağlamında konferansın güzel sonuçlarla tamamlanması yönündeki arzusunu dile getirerek, gerekli fonların tamamlanmamasının 1,7 milyon hamile kadın ve çocuk için gıda takviyelerinin azalmasına yol açacağını belirtti.
BM, ‘üstesinden gelinebilir koşullardan’ dolayı ölümlerin yaşanabileceğini dikkat çekerek, Dünya Gıda Programı'nın programlarını finanse etmek için ayda 200 milyon dolara ihtiyacı olduğunu söyledi.



Ankara, Şam ile Tel Aviv arasında olası bir barışın ardından Suriye'deki nüfuzunu kaybeder mi?

Suriye meselesini takip edenler, olası barış anlaşmasının Türkiye'nin Suriye’deki özellikle askeri ve siyasi nüfuzunu azaltacağını düşünüyor (Independent Arabia)
Suriye meselesini takip edenler, olası barış anlaşmasının Türkiye'nin Suriye’deki özellikle askeri ve siyasi nüfuzunu azaltacağını düşünüyor (Independent Arabia)
TT

Ankara, Şam ile Tel Aviv arasında olası bir barışın ardından Suriye'deki nüfuzunu kaybeder mi?

Suriye meselesini takip edenler, olası barış anlaşmasının Türkiye'nin Suriye’deki özellikle askeri ve siyasi nüfuzunu azaltacağını düşünüyor (Independent Arabia)
Suriye meselesini takip edenler, olası barış anlaşmasının Türkiye'nin Suriye’deki özellikle askeri ve siyasi nüfuzunu azaltacağını düşünüyor (Independent Arabia)

Mustafa Rustem

Suriye’nin ABD'nin arabuluculuğunda İsrail ile barış anlaşması imzalaması halinde bölgeyi çok önemli bir jeopolitik değişim bekliyor. Bu anlaşma, tüm bölgede bir değişim yaratacak ve hatta özellikle Suriye topraklarında olanlar olmak üzere bölgedeki aktörlerin yapısı ve rolleri değişecek ve bazılarının nüfuzu azalacak.

ABD’nin planlaması

Suriye'ye gönderilen ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi ve Ankara Büyükelçisi Tom Barrack, özellikle halkları aynı söylemlerden bıktığı için diyaloğa hazır ‘yeni bir Ortadoğu’dan bahsetti. Barrack, normalleşmeyle ilgili son açıklamalarında, “Öncelikle Gazze'deki durumun iyileşmesiyle birlikte herkesin İbrahim (Abraham) Anlaşmaları’na geri döneceğini göreceksiniz” dedi.

Barrack, İran ile İsrail arasındaki savaşın Ortadoğu'da yeni bir süreç başlattığını ve savaşın ardından Tel Aviv ile Beyrut ve Şam arasında normalleşmenin gerekli hale geldiğini belirtti.

Türkiye ile ABD arasında F-35 savaş uçakları programı ve ABD tarafından Ankara'ya uygulanan yaptırımlarla ilgili anlaşmazlıkların bu yıl sonuna kadar çözüleceğini öngören Barrack, “Türkiye ile İsrail arasında mükemmel ilişkiler vardı ve bu tekrar olabilir. Dolayısıyla görüşmeler ve diyalog olacak. Suriye ile İsrail ve Lübnan ile İsrail arasında da aynı şey olacak” şeklinde konuştu.

Şartlı anlaşma

Şarku’l Avsat’ın i24NEWS’ün İbranice kanalından aktardığı habere göre Suriyeli bir kaynak 2025 yılının sonlarında bir anlaşma imzalanacağını belirtti. Söz konusu barış anlaşması, Tel Aviv'in 8 Aralık 2024’te Beşşar Esed rejiminin düşüşünün ardından tampon bölge içinde ilerlediği, Şeyh Dağı (Hermon Dağı) zirvesi de dahil olmak üzere tüm Suriye topraklarından kademeli olarak çekilmesini öngörüyor.

Buna karşın yakınlaşma konusunda hızla gelişen olayları doğrulayan veya yalanlayan resmi bir açıklama yapılmadı. Ancak İsrail'de Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara’nın da aralarında bulunduğu Arap liderlerin, arzu edilen barışı ifade eden bir reklam panosunda yer aldığı bir afiş ortaya çıktı.

sdfrgt
Suriye'deki bir askeri üssün üzerinde dalgalanan Türk bayrağı (Independent Arabia)

Öte yandan Şara ve Netanyahu’nun Washington'da bir araya geleceklerine dair söylentiler gün geçtikçe artıyor. İsrail Dışişleri Bakanı Gidon Sa'ar, düzenlediği bir basın toplantısında, ülkesinin Golan Tepeleri'nden (Tel Aviv tarafından 1967'de işgal edildi) vazgeçmeyeceğini vurgulayarak, İsrail'in İbrahim Anlaşmaları'nın kapsamını genişletmek ve Suriye ve Lübnan gibi yeni ülkeleri barış çemberine dahil etmekle ilgilendiğini belirtti.

Genişleme ve daralma arasındaki etki

Bu arada, Suriye meselesini takip edenler, olası barışın Türkiye'nin Suriye’deki özellikle askeri ve siyasi etkisini azaltacağını düşünüyorlar. Uzmanlar bu durumu, Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyinde, özellikle de eski rejimin düşmesinden ve tehditlerinin sona ermesinden sonra, uzun süreli askeri varlığının gerekçelerinin azalması ve birkaç ay önce İsrail'in Şam'ı işgal etmekle tehdit ederken Şeyh Dağı'nın zirvesini işgal etmesinden sonra kararlaştırıldığı gibi Suriye'nin orta kesimleri ve güneyinde askeri üsler kurma planı ile gerekçelendiriyorlar.

Ankara'nın eskisi gibi siyasi bir aktör olarak ortaya çıkması ve ABD’nin devreye girmesiyle nispeten izole olması bekleniyor. Washington'ın özellikle de Şara yönetiminin, Türk ordusu da dahil olmak üzere tüm yabancı güçlerin Suriye topraklarından çekilmesini talep etmesinden sonra Şam'a verdiği desteğin artmasıyla rollerin değişmesi ihtimali de göz ardı edilemez. Bu durum, Ankara’nın ülkenin güneyindeki Suriye ile ortak sınırlarını Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ve Kürt silahlı güçlerinin tehdidinden korumak için hazırladığı planını zayıflatıyor.

Türk siyasi analisti ve yazarı Firas Rıdvanoğlu, beklenen barışın gerçekleşmesi durumunda bunun Türkiye'nin Suriye’deki nüfuzuna herhangi bir etkisi olmayacağını belirtti. Çünkü kararın Tel Aviv ile Ankara arasındaki ilişkileri dengeleyen Şam tarafından alındığını söyleyen Rıdvanoğlu, ‘Türkiye'nin İsrail ile çatışmaya girmeyeceğini de’ sözlerine ekledi. Bu durumun Şam'ın gücü ve ordusuyla ilgili olduğunu, ABD'nin gelişmiş silahlar veya benzeri silahlar edinmesine izin verip vermeyeceğinin bu noktada önem arz ettiğini belirten Rıdvanoğlu, “Suriye'nin İsrail'le rekabet edecek askeri gücü olmadan ekonomik olarak canlanan bir ülke olabileceğini düşünüyorum, bu yüzden Türkiye'nin varlığı her iki taraf için de garanti sağlayacaktır” ifadelerini kullandı. Türkiye'nin nüfuzunun zayıflamayacağını, çünkü Suriye-Türkiye ilişkisinin İsrail ile olan ilişkiyle karşılaştırılamayacağını söyleyen Rıdvanoğlu, “Türk ve Suriye halkları özellikle son 14 yıl içinde birbirleriyle kaynaştılar. Dolayısıyla bu karşılaştırmayı yapmak oldukça zor. Türkiye, halkın kabulü nedeniyle nüfuzunu sürdürecektir. Bu ilk orta aşamadır ve gelecekte durum değişebilir” ifadelerini kullandı.

Türkiye'nin ilkeleri ve barışın tozu

Ankara, terörle mücadele gerekçesiyle Suriye’de yeni askeri üsler kurmayı planlıyor. Bunlar arasında DEAŞ tehdidiyle mücadele etmek amacıyla inşa edilmesi planlanan bir hava üssü ve bir deniz üssü de bulunuyor. Bunun yanında Suriyeli yetkililere askeri ve güvenlik alanında yardım sağlanacak. Ayrıca Milli Savunma Bakanlığı geçtiğimiz mayıs ayından bu yana, özellikle son altı ayda İsrail'in 700'e yakın hava saldırısı sonucu Suriye ordusunun stratejik ve askeri kapasitesinin tahrip edilmesinden sonra, yeni Suriye ordusunun kapasitesini güçlendirmek amacıyla bir eğitim üssü kurmayı değerlendiriyor.

Şam ve Ankara, Suriye’ye hava koruması sağlamak amacıyla ortak bir savunma anlaşması müzakerelerine başlamışlardı. Anlaşma, Türkiye'nin Suriye’nin orta kesimlerindeki Palmira (Tedmur) kenti yakınlarındaki askeri noktalarda ve üslerde konuşlanmasını ve T4 Hava Üssü’nde Hisar Savunma Sistemi kurulmasını öngörüyordu.

Yeni Türkiye Araştırma Merkezi araştırmacısı Ali el-Esmer yaptığı değerlendirmede, Türkiye’nin Suriye'deki askeri üsleri ve barış konusunun, İsrail'in katı tutumuna bakılmaksızın ABD tarafından kabul edilebilir konular olduğunu belirtti. ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail Başbakanı Netanyahu'ya “(Cumhurbaşkanı Recep Tayyip) Erdoğan ile sorunlarınız varsa, biz çözeriz” dediğini hatırlatan Esmer, “Türkiye, özellikle NATO'nun aktif bir üyesi olarak ABD’nin Suriye'de bıraktığı boşluğu doldurabilecek tek güç. İsraillilerin hepsi Türkiye'ye Netanyahu gibi bakmadığı bir gerçek. Aksine Türkiye'nin Suriye'deki varlığının İran'ın varlığından çok daha iyi olduğunu söylüyorlar. Bölgenin politikaları Netanyahu hükümetinin istediği gibi şekillendirilemez, çünkü bu hükümet kalıcı değil geçici bir hükümet. Suriye ile İsrail arasındaki normalleşme Türkiye ile İsrail arasında bir çatışmayı önleyecektir. Öte yandan Türkiye daha önce Suriye'deki üslerinin İsrail için bir tehdit oluşturmayacağını açıklamıştı” değerlendirmesinde bulundu.

Firas Rıdvanoğlu ise Türkiye’nin Suriye’deki askeri üslerinin son derece önemli olduğunu ve Tel Aviv'in güney tarafının silahsızlandırılmasını istediğini, ABD’nin Suriye'nin bölünmesini engellemesi halinde İsrail'in hiçbir rolünün kalmayacağını söyledi.

Müzakere baskısı

Bu bağlamda Şara ile Netanyahu'nun görüşme olasılığı artıyor. Yahudi insan hakları örgütü Simon Wiesenthal Merkezi'nin direktörü olan ABD’li Haham Abraham Cooper, “ABD Başkanı Donald Trump, Şara’ya Suriye'nin yeniden inşasında yardım etme sözü verdi” dedi. Şam’ın ziyaret ettiğini söyleyen Cooper, burada Suriye Cumhurbaşkanı ile Şam ve Tel Aviv arasında su ve tarım alanlarında iş birliği girişimleri ve iki taraf arasında kayıp kişilerin akıbeti hakkında görüştüğünü açıkladı.

Ali el-Esmer Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile ilgili değerlendirmesinde ABD’deki Yahudi lobisinin SDG konusunda Başkan Trump'a baskı uyguladığını, ancak Trump’ın silahlı unsurlar uğruna Türkiye ve Suriye hükümetlerini feda etmeyeceğini belirtti.

Esmer, değerlendirmesini şöyle sürdürdü:

“ABD, SDG'nin nihayetinde Suriye ordusuna katılmasının gerekli olduğunu vurguluyor. Bu bir oyun ve tüm taraflar en güçlü kartlarını oynamaya çalışıyor. İsrail'in kartı, bölgedeki azınlıkları kendi çıkarları için kullanmak. Türkiye ise diplomatik yollarla bu planı engellemeye çalışıyor. Türkiye aynı zamanda bir yandan içeride uzlaşıya vararak PKK’nın silah bırakmasını sağlarken, diğer yandan Suriye hükümeti ve Trump yönetimi ile koordinasyon içinde hareket ediyor.”

Türkiye'nin birden fazla kartla oynadığını ve Suriye'nin sosyal, ekonomik, askeri ve güvenlik alanları açısından yeni bir vizyona sahip olduğunu vurgulayan Esmer, buna karşın İsrail’in Suriye'ye karşı tamamen bencil bir güvenlik vizyonuna sahip olduğunu, bunun da ABD’nin Suriye konusunda Türkiye ile daha fazla uyum içinde olmasını sağladığını söyledi.