Ham petrol varil fiyatı 40 dolara yükseldi
Petrol yatırımcıları, büyük üreticilerin bu hafta yapılacak toplantıda petrol fiyatlarını desteklemek için yapılan devasa üretim kesintilerine devam edip etmeyeceklerini öğrenmeyi beklerken petrol fiyatlarında bugün yükseliş kaydedildi.
Brent petrolün varil fiyatı vadeli işlemlerde dünya saatiyle (GMT) 06.30 sularında 36 sent (yüzde 0,94) artışla 38,68 dolara yükseldi. ABD'nin Batı Teksas (WTI) tipi ham petrolü varik fiyatı ise vadeli işlemlerde 26 sent (yüzde 0,73) artarak 35.70 dolardan işlem gördü.
Petrol fiyatları, OPEC+ olarak bilinen Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyeleri ile başta Rusya olmak üzere OPEC dışı bazı ham petrol üreticisi ülkelerden oluşan grup tarafından anlaşmaya varılan üretim kesinleri sayesinde yükselirken Brent ve WTI varil fiyatları bu yılın başından bu yana halen yüzde 40 civarında seyrediyor.
Bu yükseliş, tüm dünyada ülkelerin kademeli olarak ekonomik faaliyetlere yeniden başlaması ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele kapsamında uygulanan kısıtlamaların hafifletilmesi ile artan talep nedeniyle uzun bir süre yaşanan gerilemenin ardından sonra gerçekleşti. Suudi Arabistan'ın gönüllü olarak günlük 1 milyon varil kesinti yapması da bu yükselişte etkili oldu.
Suudi Arabistan Enerji Bakanlığı, Saudi Aramco Şirketi’ne 12 Nisan’da yapılan son OPEC+ toplantısında Suudi Arabistan’ın taahhüt ettiği kesintinin yanı sıra ham petrol üretimini Haziran ayında günlük bir milyon varillik gönüllü ek kesinti yapması talimatı vermişti. Böylece Suudi Arabistan’ın ham petrol üretimindeki kesinti miktarı geçtiğimiz Nisan ayı üretim miktarına kıyasla günlük yaklaşık 4 milyon 800 bin varil olurken Haziran ayı ham petrol üretiminin günlük 7 milyon 492 bin varil olması bekleniyor.
Bakanlık, şirkete ayrıca Mayıs ayında üretimini hedef seviyesinin altında tutma talimatı verdi. Böylece Saudi Aramco’nun Mayıs ayında ham petrol üretimi günlük 8 milyon 492 bin varil olarak kararlaştırıldı. Suudi Arabistan, bu ek kesintisiyle OPEC+ grubu ülkelerini, küresel petrol piyasalarının istikrarını desteklemek amacıyla taahhüt ettikleri kesinti oranlarına bağlı kalmalarını sağlamayı ve üretimlerinde daha fazla kesinti yapmaya yönlendirmeyi amaçladı.
OPEC+ grubu, dün düzenlenen Olağanüstü Bakanlar Toplantısı’nda, geçtiğimiz Perşembe günü varılan günlük 10 milyon varillik üretim kesintisi anlaşması çerçevesinde üretimi 9,7 milyon varil azaltmayı kabul etmesinin ve belirlenen günden önce kesintilerin yapılmaya başlanmasının ardından petrol fiyatları son üç hafta içinde yükselişe geçti.
Petrol fiyatlarındaki yükselişin bir başka nedeni ise petrol piyasaları için iyimser bir hava estiren ülkelerin kademeli olarak ekonomik faaliyetlerini başlatması ve salgınla mücadele kapsamında alınan tedbirlerin hafifletilmesi oldu. Bununla birlikte Suudi Arabistan petrol fiyatlar düştüğünde istikrarın yeniden sağlanması için ek önlemler almaya hazır olduğunu da göstermiştir.
OPEC+ grubu geçtiğimiz Mayıs ayı başlarında tarihi bir anlaşmaya vararak, petrol üretimini iki ay boyunca günlük 9,7 milyon varillik kesinti yapma konusunda anlaştı. Yine aynı anlaşma çerçevesinde üretim kesintileri, Temmuz ayından 2020 yılı sonuna kadar günlük 8 milyon varil olacak. Üretim kesintileri, 2021 yılı başlarından Nisan 2022'ye kadar günlük 2 milyon varil ila 6 milyon varil olarak gerçekleşecek.
Petrol fiyatlarındaki son yükseliş, küresel petrol stoklarının birikmesi, koronavirüs salgının etkileri ve tüm dünyada ülkelerin sınırlarını kapatması nedeniyle petrol talebinde yaşanan önemli düşüşün bir sonucu olarak yaşanan sert düşüşlerinden ardından yaşandı.
20 Nisan Pazartesi günü WTI ham petrolü Mayıs kontratı fiyatı tam anlamıyla çöküntü yaşadı. New York borsasında listelenen bir varil petrolün fiyatı, tarihte ilk kez sıfırın altına düştü. Bu da yatırımcıların ellerindeki ham petrol stokunu eritmek için petrolün üzerine ödeme yapmaya istekli oldukları anlamına geliyordu.
Öte yandan Uluslararası Enerji Ajansı (UEA) petrol talebiyle ilgili son tahminlerini, bu yılın ikinci çeyreğinde yıllık bazda 23,1 milyon varil ve 2020 yılında günlük 9,3 milyon varil azalacağı şeklinde revize etti. UEA ayrıca, üretim kesintisi anlaşmasının ardından Mayıs ayında petrol piyasalarındaki arzların günlük yaklaşık 12 milyon varil azalmasını bekliyor.
Diğer yandan Uluslararası Para Fonu (IMF) küresel ekonominin bu yıl yüzde 3 oranında küçüleceği tahmininde bulundu.
Petrol, 2020 yılının ilk çeyreğinde tarihinin en kötü çeyreğinde değerinin üçte ikisini kaybetti. SARS salgının yaşandığı 2002-2003 yıllarından bu yana petrol ilk çeyrekteki en düşük seviyelerinden işlem gördü. Koronavirüs salgını küresel ekonomiyi vuracağı korkusu arttıkça ilk çeyrekte düşüşler kaydedildi. Bu korku nedeniyle petrol talebinde sert bir düşüş yaşandı.
Günlük 1,5 milyon varil ek üretim kesintisi üzerine yapılan OPEC + anlaşmasının Rusya'nın reddetmesi nedeniyle başarısız olmasının ardından fiyatlar, ilk çeyrekte küresel petrol arzındaki artıştan etkilendi. Bu durum Suudi Arabistan'ı petrol arzını günlük 12,3 milyon varile yükselttiğini ve günlük 10 milyondan fazla varil petrol ihraç ettiğini açıklamaya itti. O dönem Suudi Arabistan gibi Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de üretimini artırdı.
