Suriye’de ‘yumuşak’ Rus adımı

Şam’daki Rusya Kültür Merkezi’ndeki kitapları ve fotoğrafları inceleyen bir ziyaretçi. (Şarku’l Avsat)

19 yaşındaki Nermin Saida, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’in fotoğraflarının yer aldığı ve altında da ‘Yaşasın Rusya-Suriye Dostluğu’ yazılı Rusya Kültür Merkezi’nin lobisinde eline aldığı Rusça kitapları inceliyor.
Nermin, merkezin Şam’daki faaliyetlerine yeniden başlaması sonrasında çocukken kaydolduğu çeşitli kurslara giderek Rusçasını geliştirmek için sabırsızlanıyor:
“Annem beni her yaz mevsiminde Şam’ın batısındaki yıkılmış alanlardan, bale ve müzik eğitimi almam için 29 Mayıs Caddesi’ndeki merkeze götürürdü.”
Nermin’e göre merkez, eski faaliyetlerine geri döndüğünde kendisi de savaş sırasında kaybettiklerine yeniden ulaşacak.
Şam’daki Rusya Kültür Merkezi Müdürü Nikolay Sukhov, dil kurslarının açılmasının ve merkezin faaliyetlerine yeniden başlamasının ‘test balonu’ olduğunu söyledi. Sukhov, geçen yıl mart ayında Şam’a ulaşmasından bu yana çalışmaların başlaması için merkeze yapılan birçok yazılı, sözlü ve telefon çağrısına yanıt olarak merkezin yeniden açıldığını ifade etti. Sukhov ayrıca koronavirüsün yayılma koşulları ve karantina prosedürlerinin Rusça ve müzik kurslarının başlatılması kararına yol açtığını ancak merkezin tam kapasite ile ancak eylül ayında açılacağını belirtti.
Rusya Kültür Merkezi, 2013 yılından bu yana kapalı kalmasının ardından Şam’daki siyasi ve askeri açıdan mevcut olan Rus varlığıyla orantılı olarak Rus kültürel varlığını da güçlendirmek için geçen pazar günü faaliyetlerine yavaş yavaş başlama kararı aldı. Rusya’nın Şam Büyükelçisi Yardımcısı Eldar Kurbanov ‘El-Vatan’ internet sitesine yaptığı açıklamada iki ülke arasındaki kültürel iş birliğinin seçkin, stratejik, siyasi ve askeri ilişkiler düzeyine ulaşması gerektiğini ifade etti. Suriye’deki okullardaki Rus öğrenci sayısının yaklaşık 19 bine ulaştığını belirten Kurbanov “Bu sayıyı Rusça eğitimin gelişimine paralel olarak artırmak ve Rusça eğitimini teşvik etmek için çalışmalar yürütülmektedir” dedi. Yetkili, Rusya- Suriye ikili ilişkilerinin seviyesinin son derece ileri olduğunu belirtirken, “Doğru yöne doğru ilerliyoruz” ifadesini kullandı.
Rusya Devlet Başkanı Putin, dışişleri ve savunma bakanlıklarını 2015 yılında Moskova ve Şam arasında imzalanan ve Suriye’ye herhangi bir ücret ödemeden Rus uçakları ve askerleri için süresiz şekilde bir üs tahsis edilmesini de içeren bir anlaşma kapsamında Suriye’deki Rus ordusuna daha fazla gayrimenkul ve deniz bölgesi tahsis etmek üzere Suriye tarafı ile müzakere etmekle görevlendirdi. Aynı şekilde söz konusu karar öncesinde de Rusya’nın Şam Büyükelçisi Alexander Yefimov, Suriye ile ilişkileri geliştirmek için özel başkanlık temsilcisi olarak atandı. Rusya Kültür Merkezi müdürü Nikolay Sukhov, Rusya’da yayın yapan TASS haber ajansına yaptığı açıklamada, “Bu kursların yeniden açılması, Suriye’deki kalıcı Rus varlığının düzeltilmesinin ilk adımıdır” dedi. Sukhov, merkezin ‘bu zor zamanlarda Suriyelilere faydalı, önemli bilgi ve beceriler kazandırılmasına yardımcı olabileceğini’ belirtirken bu faaliyetleri daha sonra Suriye’deki diğer şehirlere de genişletmeyi planladıklarını vurguladı.
Sukhov, Şam’daki Rusya Kültür Merkezi’nin Suriye rejimine karşı 2011 yılında patlak veren halk protestolarından sonra Şam’da kapatılan son dış kültür merkezi olduğunu söyledi. Avrupa kültür merkezleri ve Amerikan Merkezi’nin kapatıldığı bir dönemde Rusya Kültür Merkezi’nin 1966 yılında kuruluşundan bu yana Sovyet ve Suriye hükümetleri arasında bir anlaşma uyarınca en önemli kültürel faaliyetleri gerçekleştirdiğini kaydetti.
Bu gelişmeyle, yolsuzlukla mücadele edememesi ve ekonomik krizle yüzleşmemesi çerçevesinde Suriye rejimine yönelik eleştirilerin sürdüğü Rusya merkezli medya kampanyasının ardından iki ülke arasındaki gergin ilişkilere olarak Rusya’dan ‘yumuşak bir adım’ ortaya konulmuş oldu