Ürdün koronavirüs kısıtlamalarını adım adım gevşetiyor… İşte yürürlüğe girecek kararlar

Ürdün’de ibadethanelerin yeniden ibadete açılmasının öncesinde başkent Amman’daki bir camide yapılan sterilizasyon çalışmalarından bir kesit (AFP)
Ürdün’de ibadethanelerin yeniden ibadete açılmasının öncesinde başkent Amman’daki bir camide yapılan sterilizasyon çalışmalarından bir kesit (AFP)
TT

Ürdün koronavirüs kısıtlamalarını adım adım gevşetiyor… İşte yürürlüğe girecek kararlar

Ürdün’de ibadethanelerin yeniden ibadete açılmasının öncesinde başkent Amman’daki bir camide yapılan sterilizasyon çalışmalarından bir kesit (AFP)
Ürdün’de ibadethanelerin yeniden ibadete açılmasının öncesinde başkent Amman’daki bir camide yapılan sterilizasyon çalışmalarından bir kesit (AFP)

Ürdün hükümeti, Mart ayının ortalarından bu yana uygulanan kısıtlamaların hafifletilmesinden sonra, çeşitli ekonomik sektörlerde hayatı normale döndürmeye, vilayetlerdeki karantina uygulamalarını ve vatandaşların hareket özgülüğünü kısıtlayan yasakları kaldırmaya yönelik kararlar alındığını vurguladı.
Ürdün Başbakanı Ömer er-Rezzaz, önceki gün, gece geç saatlerde Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, ülkesinin “önemli bir gevşeme sürecinin eşiğinde” olduğunu vurgulayarak, bir sonraki aşamada hükümetin uygulayacağı “sistematik prosedürler ve standartlar” üzerinde çalıştığını ve söz konusu aşama için alınan önlemleri yakın bir zamanda açıklayacaklarını ifade etti.  
Konunun ayrıntıları hakkında bilgi veren Ürdün hükümet kaynakları, yakında açıklanacak olan söz konusu kararlara göre, kısmi yasak saatlerinin azaltılmasının ardından, vatandaşların akşam saatlerinde hareket etmelerine izin verileceğini, beklenen kararın hemen öncesinde önümüzdeki hafta başı itibariyle restoranlar ve kafeteryaların belirli bir kapasiteyle çalışmak şartıyla yeniden açılacağını vurguladı.
Şarku’l Avsat’a açıklamada bulunan kaynaklar ayrıca, alınan bu kararla vatandaşların sabah saat 8’den akşam saat 22.00’a kadar sokağa çıkmalarına müsaade edileceğini belirtirken, ayrıca turistik restoranların yeniden çalışmaya başlaması ve müşteri kabul etmesiyle eş zamanlı olarak, sabahın erken saatlerindeki kısmi yasakları sınırlamaya yönelik bir çalışma yapıldığını vurguladı. Ayrıca iç turizm hareketliliğine yönelik faaliyetleri yeniden başlatmaya hazırlık olarak, vilayetlerde uygulanan karantina önlemlerinin kaldırıldığını belirtti.
Hükümet tarafından açıklanan önleyici tedbirler kapsamında yakında yürürlüğe girecek olan kararlar, önümüzdeki Cuma gününden itibaren camilerde Cuma namazlarının kılınmasına izin verilmesinin arifesinde geldi. Alınan kararda, hükümet tarafından alınan önlemlere uymanın gereğini vurguladı.
Ekonomik sektörler, sağlık otoriteleri tarafından izlenen önleyici tedbirler ve sıkı sağlık koşulları altında faaliyetlerine yeniden başlamayı talep ederken, bu sektörler arasında yer alan restoranlar ve kafeteryalarda, sosyal mesafe kuralının uygulanması için kapasitenin yalnızca yüzde 50’sinin kullanmasının taahhüt edilmesi şartı getirildi.
Ürdün Krallığı’nda önceki gün yurtdışından gelen kamyon şoförleri ve yurtdışından döndükten sonra karantina tedbirleri kapsamında otellerde ikamet eden öğrenciler arasında 9 kişide koronavirüs tespit edildi. Böylece ilk vakanın tespit edildiği günden bu yana ülkede toplam 755 yeni tip koronavirüs (Kovid-19)  vakası kayıtlara geçti. Bunlardan 146’sının tedavisine devam edilirken, hükümet Krallıkta kısmi yasaklar uygulamaya, vilayetlerde yeni tedbirler almaya, üniversiteleri ve okulları kapalı tutmaya, kamu sektöründe çalışanların sayısını azaltmaya devam ediyor.
Özel sektör çalışanlarının iki aylık (Mayıs ve Haziran) maaşlarının yüzde 30 ila yüzde 60’a kadar düşürülmesine olanak sağlayan Ürdün Başbakanı Ömer er-Rezzaz’ın açıklamalarının yansımaları devam ederken, Başbakanın açıklaması insan hakları örgütleri tarafından da tepkiyle karşılandı.
Yapılan bu açıklama milletvekilleri ve hukukçular arasında bir öfke dalgası meydana getirirken, atılan adım Ürdün çalışma piyasasının en büyük bölümünü teşkil eden özel sektör çalışanlarına yönelik olarak hükümetin sorumluluklarını terk ettiği şeklinde yorumlandı.
Bu karar, koronavirüs salgınının patlak vermesinden bu yana ülkedeki kapsamlı ve kısmi karantinadan en çok etkilenen geniş yelpazedeki sektörleri kapsıyor. Bu sektörler arasında, Mart ayının ortalarından bu yana baskı yapamayan kağıt ve medya sektörü de yer alıyor. Gazeteciler sendikasının hükümetten doğrudan destek alma girişiminin başarısızlığa uğraması sektörün salgından etkilenmesinin sebepleri arasında görülüyor.



Lübnan Genelkurmay Başkanı’nın görev süresinin uzatılması… Hizbullah, bu hamleyi destekleyerek pozisyonunu değiştirmeyi düşünüyor

Hizbullah eski müttefiki Basil'i muhalefetinde yalnız mı bırakıyor?(foto altı) Lübnan Genelkurmay Başkanı Joseph Avn (Reuters)
Hizbullah eski müttefiki Basil'i muhalefetinde yalnız mı bırakıyor?(foto altı) Lübnan Genelkurmay Başkanı Joseph Avn (Reuters)
TT

Lübnan Genelkurmay Başkanı’nın görev süresinin uzatılması… Hizbullah, bu hamleyi destekleyerek pozisyonunu değiştirmeyi düşünüyor

Hizbullah eski müttefiki Basil'i muhalefetinde yalnız mı bırakıyor?(foto altı) Lübnan Genelkurmay Başkanı Joseph Avn (Reuters)
Hizbullah eski müttefiki Basil'i muhalefetinde yalnız mı bırakıyor?(foto altı) Lübnan Genelkurmay Başkanı Joseph Avn (Reuters)

Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Görev Gücü (UNIFIL) tarafından desteklenen Lübnan ordusunun güneyde uluslararası destekli ateşkesi yürürlüğe koymasıyla birlikte Lübnan savaşta yeni bir sayfa açıyor ve yeni bir siyasi döneme girmeye hazırlanıyor. Lübnan ordusu, 1975'te iç savaşın patlak vermesinden bu yana ilk kez yerel ya da bölgesel bir ortak olmadan 1701 sayılı Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi kararını uygulamak üzere Lübnan'ın derinliklerine, İsrail ile olan sınıra konuşlanıyor. Böylece, etkin bir hükümetle iş birliği içinde, kararın tüm boyutlarıyla uygulanmasına eşlik etmeyi kendine görev edinecek bir cumhurbaşkanının seçilmesiyle anayasal kurumların yeniden düzene girmesinin önü açılmış olacak.

1701 sayılı kararın uygulanması

Ordunun konuşlandırılması, 1701 sayılı kararın uygulanması için bir adım teşkil ediyor ve Lübnan'ın toparlanma aşamasını geçmesi ve her düzeyde çöküşüne neden olan birikmiş krizlerinden kurtulması için zorunlu bir yol olarak devlet projesinin kurtarılması ve etkinleştirilmesinin yolunu açıyor. Yeter ki siyasi güçler yolun ortasında buluşmak ve hesaplarını gözden geçirip irdelemek için inisiyatif alsınlar. Bu da Hizbullah'ın zayıflatılmaması karşılığında ülkedeki ortakları üzerinde güç fazlalığından yararlanmamasını gerektiriyor. Bazı muhaliflerinin Taif Anlaşması’na bağlılık çatısı altında ülkeyi yeniden inşa etmek ve bazı maddelerinin uygulanmasına etki eden kusurlardan arındırdıktan sonra uygulamasını tamamlamak yerine güneydeki savaşın sonucunu kendi çıkarları için kullanmaları kabul edilemez.

Ordunun konuşlandırılmasıyla birlikte güneydeki güvenlik otoritesi, 1701 sayılı kararda öngörülen icrai tedbirleri yürütme otoritesinin siyasi kılıfıyla uygulamakla sınırlı kaldı. Bir parlamento kaynağının Şarku’l Avsat'a verdiği demece göre, 1701 sayılı kararın uygulanmasını engelleyen önceki aşamada olduğu gibi uzlaşı yoluyla güvenliği sağlamak ve iç barışı korumak artık mümkün değil.

Kaynağa göre ABD'li arabulucu Amos Hochstein ile Meclis Başkanı Nebih Berri arasında varılan mutabakatın bir sonucu olan ve Hizbullah liderliğinin güneyde ateşkese varılması talimatını verdiği yol haritasına bağlı kalınması gerekiyor. Kaynak ayrıca, Fransa ile koordinasyon halinde ABD'nin öncülüğünde eşi benzeri görülmemiş bir uluslararası desteğe sahip olan bu yol haritasından kaçınılamayacağını belirtti.

Yeni siyasi aşama

Lübnan yeni bir siyasi döneme girmeye hazırlanıyor. Bugün (perşembe) yapılması planlanan yasama oturumunda onaylanmak üzere bazı milletvekilleri tarafından sunulan bir kanun teklifine göre, uyulması gereken gündemin başında Genelkurmay Başkanı Joseph Avn ile güvenlik ve askeri servislerin komutanlarının görev sürelerinin uzatılması yer alıyor. Ateşkes sağlanır sağlanmaz cumhurbaşkanlığı dosyasını harekete geçirmeyi görev edinen Berri'ye göre milletvekilleri daha sonra hiçbir partiye meydan okumayan ve herkese aynı mesafede duran bir cumhurbaşkanı üzerinde uzlaşmaya varmak üzere istişarelerde bulunabilecek.

Parlamento kaynağı, Avn, İç Güvenlik Güçleri Genel Müdürü Tümgeneral İmad Osman ve Kamu Güvenliği Genel Müdür Vekili Tümgeneral İlyas el-Beyseri'nin görev sürelerinin uzatılmasında herhangi bir sorun olmadığını vurguladı. Milletvekili Cibran Basil başkanlığındaki Özgür Yurtsever Hareket’e mensup milletvekilleriyle sınırlı bir devamsızlıkla parlamentonun yasa teklifini oylamasının önünün açık olduğunu söyledi.

Kaynak, Özgür Yurtsever Hareket milletvekillerinin yokluğunun yeni olmadığını ve bunun Avn ile güvenlik servislerinin liderlerinin görev sürelerinin ilk kez uzatılmasını onaylayan yasama oturumunu boykot etme yönündeki önceki tutumlarının bir tekrarı olarak ortaya çıktığını belirtti. Ordu komutanının görev süresinin uzatılmasının cumhurbaşkanlığı yarışındaki şansını arttıracağını ifade etti.

Hizbullah'ın tutumunda değişiklik

Yasama oturumunda yeni olan bir durum var. Hizbullah'ın temsilcilerinin ilk uzatma oturumunda güvenlik servisleri liderlerinin görev sürelerinin uzatılmasını amaçlayan yasa tasarısını oylamaktan kaçınan bir tutumu sergiledikleri görüldü. Ancak buna rağmen oturumu boykot etmediler ve oturumun yapılabilmesi için yeterli çoğunluğu sağladılar. Bu durum Hizbullah ile Basil arasındaki anlaşmazlığı derinleştirdi. Bu arada kaynak, Direnişe Sadakat Bloğu’na mensup temsilcilerin şu anda uzatmayı destekleyen pozisyonlarını yeniden gözden geçirmeyi düşündüklerini ifade etti.

Kaynak, ilk uzatma oturumunda Hizbullah'ın, temsilcilerinin uzatma konusunda oy kullanmadan toplanması için yeterli çoğunluğu sağlamasını dikte eden siyasi koşulların değişmeye başladığını söyledi. Lübnan'ın savaşı sona erdirmek için UNIFIL desteğiyle orduyu güneyde konuşlandırmak üzere uluslararası uzlaşı tarafından kendisine verilen rolü kolaylaştırmak için askeri kurumu güçlendirmeyi ve ihtiyaç duyduğu tüm desteği sağlamayı gerektiren yeni bir siyasi aşamaya girmeye hazırlanması bu değişen koşullar arasında. Bu durum, Hizbullah ile İsrail arasındaki karşılıklı ihlallerin baskısı altında Ağustos 2006'da yayınlanmasından bu yana askıda kalan 1701 sayılı kararın uygulanmasının önünü açacaktır.

Kaynak, Hizbullah'ın uluslararası topluma olumsuz bir mesaj vermekten kaçınmak için Avn'ın görev süresinin uzatılmasında çekimser kalmaya niyeti olmadığını doğruladı. Uluslararası toplum, ordunun Litani Nehri'nin güneyinde konuşlanarak ateşkes sağlanmasındaki rolüne önem verirken, Hizbullah da askeri cephaneliğini kuzeye çekiyor. Kaynak, Hizbullah'ın, istikrarın yeniden sağlanması için ordunun şehirlerinde aktif olarak bulunmasını destekleyen güneylilerin ruh halini dikkate almak zorunda olduğunu söyledi. Hizbullah bu konuda mahcup olmayacak, çünkü Berri'nin talep ettiği gibi uzatma kararı cumhurbaşkanlığı hesaplarına dahil edilmeyecek. Böylece söylendiği gibi Hizbullah yolu kapatmış oldu. Çünkü Hizbullah'ın Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım'ın ordu liderliğini sorguladığı bir ortamda, Hizbullah'ın ordu ile ilişkileri ılımlı bir hal alıyor.

Asıl soru şu: Hizbullah eski müttefiki Cibran Basil'i uzatmaya karşı çıkarken yalnız bırakacak mı? Özellikle de Basil'in, Gazze'ye verdiği destek nedeniyle Hizbullah’la yollarını ayırmasının ardından Hizbullah'ın Basil'i dikkate almasına gerek kalmadığı düşünülüyor. Hizbullah'ın rolünün İsrail saldırılarına karşı Lübnan'ı savunmakla sınırlı olması gerektiğini düşünen Basil, güney ve Gazze cephelerini birbirine bağlayarak alanların birleştirilmesi için herhangi bir gerekçe görmüyor.