Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, Lübnan’ın güneyinde faaliyet gösteren Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Görev Gücü (UNIFIL) ve oynadığı olumlu role desteğini dile getirdi.
Avn, Bakanlar Kurulu’nun ‘görev kavramını ve katılım kurallarını değiştirmeden görev süresinin uzatılmasını talep etmek üzere Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) başvurma’ kararı aldığına dikkati çekti. Aynı şekilde Başbakan Hassan Diyab da Güney Lübnan’daki UNIFIL güçlerinin faaliyetlerinin devam etmesinin uluslararası bir ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Lübnan’ın tavrı, UNIFIL’in görev süresinin uzatılması konusunun açılmasıyla birlikte ABD yönetimi ile bir krize doğurmuş gibi görünüyor. Bu çerçevede Avn, Lübnan anayasasının, Lübnan makamlarının ön onayını ve takibini gerektiren özel mülkiyete saygı gösterilmesini öngördüğünü ve Washington’un UNIFIL’in çalışma kapsamını güneydeki köy ve kasabalarda evlerin kontrolünü de içerecek şekilde genişletme talebinde bulunduğunu söyledi. Aynı şekilde ABD'nin Beyrut Büyükelçisi Dorothy Shea da şu anda özel mülkiyete erişilemediği için UNIFIL’ın etkinliğini arttırmak zorunda olduklarını belirtti. Shea, bu sorunun açık olduğunu ve tereddütsüz şekilde ele alınması gerektiğini ifade etti. Lübnan’ın söz konusu tavrı, BMGK’nın 5 daimi üyesinin ve BM Lübnan Özel Koordinatörü Jan Kubis’in katıldığı, Baabda Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda Avn başkanlığında düzenlenen bir toplantıda ortaya koyuldu. Toplantıda, gelecek Ağustos ayında sona ermesi beklenen UNIFIL’in görev süresinin, BMGK kararları uyarınca uzatılması meselesinin ele alındığı belirtildi.
Avn, 42 yıldır devam eden Lübnan ve BM arasındaki ortaklığa da övgüde bulunurken, UNIFIL ile Lübnan ordusu arasındaki ortaklığın sürdürülmesi ve güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Cumhurbaşkanı ayrıca, İsrail’in günlük olarak işlediği hava, kara ve deniz ihlallerini takip sürecinde uluslararası güçlerin oynadığı role dikkati çekerken, İsrail’in BMGK’nin 1701 sayılı kararını da günlük olarak ihlal ettiğini belirtti.
Mişel Avn, “Lübnan anayasası, Lübnan makamlarının ön onayını ve takibini gerektiren özel mülkiyete saygı gösterilmesini öngörüyor” diyerek, güneydeki istikrarı korumanın Lübnan hükümetinin ve Lübnan ordusunun sorumluluğunda olmaya devam ettiğine dikkati çekti. Avn ayrıca, görevlerini en iyi şekilde yerine getirmesi için ordunun, UNIFIL’e gerekli tüm imkanları sağlayacağını vurguladı.
UNIFIL birlikleri ve bazı köylerdeki bir dizi vatandaş arasında meydana gelen olaylar hakkında ise Lübnan Cumhurbaşkanı, “Bunlar, UNIFIL’e karşı olumsuz bir atmosferi yansıtmıyor. Bu olaylar, son derece azdır ve nedenleri de bilinmiyor. Uluslararası güç ile Lübnan ordusu arasındaki işbirliğini güçlendirerek ve aralarındaki koordinasyon ve bağlantı mekanizmalarına saygı göstererek daha fazla olaydan kaçınmak ise mümkündür” dedi.
Öte yandan Başbakan Hassan Diyab, Güney Lübnan’daki istikrarın, prestiji dayatmada ve Lübnan egemenliğine karşı saldırganlığı önlemede uluslararası meşruiyeti teşvik etme hususunda Lübnan’dan bir kararla korunduğunu belirtti.
Diyab, “Bu karar olmasaydı, İsrail tarafından işlenen günlük ihlaller sınırda kalıcı bir gerilime neden olurdu. Dolayısıyla Lübnan, BM ve BMGK’nın Güney Lübnan sınırında istikrarın korunması ve 1701 sayılı kararın İsrail’e karşı uygulanmasını sağlama yönünde taahhütte bulunmasını sabırsızlıkla bekliyor” dedi. Hassan Diyab, UNIFIL güçlerinin faaliyetlerinin devam etmesinin, Lübnan’ın talebinden önce uluslararası bir ihtiyaç olduğunu vurguladı. Lübnan Başbakanı, “Bu güçlerin varlığı ve görevlerinde herhangi bir değişiklik yapılmadan kendilerine verilen rol, günümüzde İsrail’in 1701 sayılı karara karşı ihlallerinin bir sonucu olarak gerginliği önlemek ve sınırda ortaya çıkan her türlü bir tehlikeyi gidermek için gereklidir” dedi. Lübnan Başbakanı ayrıca, “Özellikle ekonomik, toplumsal ve finansal olarak tanık olduğu koşullar çerçevesinde Lübnan, uluslararası toplumun UNIFIL’in görevlerinde herhangi bir değişikliğin tehlikelerinin farkına varmasını bekliyor” değerlendirmesinde bulundu.
Aynı şekilde ABD'nin Beyrut Büyükelçisi Dorothy Shea, Lübnanlılara ‘özeleştiri’ yapma ve Mavi Hat’tın kuzeyinde yaşananları görme çağrısında bulundu. Shea, “1701 sayılı kararın tam olarak uygulandığını söyleyebileceğimizi sanmıyorum. Bu yüzden UNIFIL’in etkinliğini, maksimum düzeyde artırmayı düşünmeliyiz. Görevini tam olarak yerine getiremezse mevcut sayısının yeterli olup olmadığına ilişkin sorular yöneltmeliyiz” dedi. Özel mülkiyete, UNIFIL tarafından erişilemeyeceğini, sorunun açık bir şekilde ve tereddüt edilmeden ele alınması gerektiğini söyleyen Dorothy Shea, “Tarafları, kalıcı bir çözüm bulmaya teşvik eden unsurlara destek veriyoruz. Kara ve deniz sınırları konusu da dahil olmak üzere ABD, bu meseleye yardımcı olmaya hazır” dedi.
BM Lübnan Özel Koordinatörü Jan Kubis ise Lübnan’ın, Genel Sekretere sunulan değerlendirme raporunun hazırlanmasındaki katkısına ve aktif rolünün önemine dikkati çekerek, “Bu, BMGK görüşmelerinde UNIFIL’ın bütçesi, yapısı, sayısı ve yetkisiyle ilgili tartışmaların başlatılmasının temelini oluşturacaktır” ifadelerini kullandı.
Barış Gücü UNIFIL
BMGK’nin 19 Mart 1978 tarihli 425 ve 426 sayılı kararları uyarınca kurulan UNIFIL, Lübnan'a saldıran İsrail işgal güçlerinin çekilmesinin onaylanması, uluslararası barış, güvenlik ve Lübnan hükümetinin bölgedeki otoritesinin yeniden sağlanması amacıyla görevine başlamıştı.
BMGK'nin 11 Ağustos 2006 tarihli 1701 sayılı kararına göre, görev kapsamına "düşmanlıkların durdurulması, Lübnan'ın güneyindeki Lübnan silahlı kuvvetlerine eşlik etmek ve destek olmak, sınırların güvenliğinin artırılmasında Lübnan güvenlik güçlerine yardımcı olmak" gibi maddeler ilave edilmişti. İsrail Temmuz 2006’da Lübnan’a havadan ve karadan saldırmış, Hizbullah örgütünün karada İsrail ilerleyişini durdurmasının ardından iki ülke sınırı boyunca BM barış gücü konuşlandırılması kararlaştırılmıştı. Asker sayısı artırılan UNIFIL'in bünyesinde 1 Haziran 2017 itibarıyla 40 farklı ülkeden 10 bin 583 asker görev yapıyor.
ABD UNIFIL’i küçültmek istiyor
ABD geçen yıldan bu yana BM’den Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Gücü UNIFIL’de çalışanlarının sayısını düşürmesini istiyor. Bu öneri birçok devlet tarafından çekinceyle karşılanıyor.
Washington, Donald Trump’ın başkanlık koltuğuna oturmasından bu yana uluslararası kuruluşlara yönelik mali desteğini azaltmaya çalışıyor. Bunlardan biri de BM’ye, özellikle de barış gücüne katkısına yönelik bir azaltma olarak görülüyor.
ABD yönetimi daha önce UNIFIL Deniz Misyonu’nun Lübnan Silahlı Kuvvetleri'ne devredilmesi için baskı yapmıştı.
ABD, 1978'den bu yana Lübnan'da konuşlandırılan misyonda görev yapan asker ve personel sayısının azaltılmasını isterken aynı zamanda UNIFIL’in etkinliğinin de artırması talep ediliyor.
UNIFIL birliklerinin personel sayısı şu anda 10 binden fazla. Bu sayı 15 bine kadar yükselebilir. ABD, UNIFIL’in etki alanındaki Hizbullah’a karşı daha aktif olmasını istiyor. Fransa’nın bu ay içinde uluslararası gücün görev süresini uzatmak için ilgili taslak kararı sunması bekleniyor.