Refik Huri
ABD yanıyor ve bölünüyor. Başkan Donald Trump Neron'dan daha ileri gidiyor. Roma İmparatoru, elinde bir enstrüman ile yaktığı ateşi izliyordu. ABD Başkanı da yangını söndürmek için Ulusal Muhafız Kuvvetleri’ni istihdam etmekte ısrar ederek yangını daha da körüklüyor. Nobel ödüllü ekonomist Paul Krugman’ın dediği gibi “Bu yangın ABD’yi bir iç savaşın eşiğine sürüklüyor.” Toplumsal bir protestoya askeri olarak müdahale etmenin doğuracağı sonuçların farkında.
Minneapolis'te başlayan protestolar 140 şehre yayıldı ve Beyaz Saray’ın kapılarına kadar uzandı. Ayrıca Atlantik’i aşarak Paris, Berlin ve diğer Avrupa şehirlerine ulaştı. Beyaz polis Derek Chauvin'in dizinin altında boğularak hayatını kaybeden George Floyd, protestoları ateşleyen bir kıvılcımdan ibaretti. Zira protestoların bunun haricinde de çeşitli sebepleri var. Vandalizm, mağazaların yakılması ve şiddet içeren eylemler ise protestolara zarar veriyor ve muhaliflerin ellerinde bir bahaneye dönüşüyor.
Kölelikten kurtuluş
Protestoların sebebi, ilerleme kaydedilmesine ve toplumda bu konuda gelişmeler yaşanmasına rağmen hala varlığını sürdüren ırkçılıktır. Kuzey-güney iç savaşı sırasında Başkan Abraham Lincoln tarafından kölelik kaldırıldı. Martin Luther King hareketinin ardından Medeni Haklar Yasası kabul edildi. Barack Obama bir siyahi olarak ABD Başkanı seçildi. Tüm bu gelişmelere rağmen ırkçılık son bulmadı. Minneapolis'in nispeten açık bir yer oluşu, Belediye Başkanı Jacob Frey’in bir insan hakları savunucusu olması, burada Asya ve Afrika'dan çok sayıda göçmenin bulunması ve Somali uyruklu İlhan Omar'ın Minneapolis'ten Temsilciler Meclisi'ne seçilmesi göz ardı edilemez. Frey, Floyd’un öldürmesine karşı ilk tepkisini şöyle dile getirdi: “Amerika'da siyahi olmanın bedeli ölüm olmamalı.”
Hasta Amerika
Charles M. Blow’ın dediği gibi ırkçılık, ‘umutsuzluğun yıkıcı gücüne’ öncülük eder. Denklem şudur: Sen onların geleceğe dair umutlarını yok edersin, onlar da senin mülkünü. Der Spiegel’in isimlendirdiği gibi ‘Hasta Amerika’ tam olarak iyileşmekten aciz gibi görünüyor. Obama başkanlık görevinin sonunda yaşadığı hayal kırıklığını dile getirmişti. Çünkü ırkçılık azalmak bir yana daha da artmıştı. Sokağa çıkan kimseler sadece siyahlar değil. Beyazlar da onlarla birlikte sokaklara dökülüyorlar.
Güney Carolina'daki protestocuların sloganı şuydu: “İstediğimiz şey sadece Floyd için adalet değil, aynı zamanda siyah bir vatandaşın beyaz bir polis tarafından öldürülmesini engellemeyen siyasi ve ekonomik gücün değişmesidir.”
Trump'ın Antifa’yı, radikal, yıkıcı solu bir araya getiren bir terör örgütü olmakla suçlaması ironiktir. Öncelikle bu bir örgüt değil. Amerika ve Avrupa'daki anti-faşist bir harekettir. İkinci olarak şayet sol bu gücü sahip olsaydı sağcılar Amerika'yı yönetemezdi. Üçüncü olarak sosyal medyaya hâkim şu türden komplo teorileri gerçekten gülünç: “Floyd yaşıyor. Ölüm ilanı Trump'ın başkanlık seçimine yönelik bir darbedir. Protestoları milyarder George Soros finanse ediyor.”
Gerçek şu ki şiddet bir Amerikan mirası olmakla birlikte toplumun DNA’sında bulunuyor. Amerika'daki silah sayısı toplumun nüfusundan fazladır. Trump, kendisine inanan beyazların üstünlüğünü kullanan bir müteahhitten fazlası değildir. Beyaz Saray'a ulaşmak için küreselleşme nedeniyle işini kaybeden beyaz işçi sınıfını kullandı. Orada kalmak için her şeyi yapmaya hazır. Onu rahatsız eden şey bölünme değildir. Çünkü zaten gütmüş olduğu politikalar, bunun derinleştirilmesine yöneliktir. Göçmenlik, ırkçılığa karşı protestolar ve korona ile mücadelede güç kullanmak dışında bir çözümü yok.
New York Üniversitesi'nden ABD başkanları tarihçisi Timothy Naftali şöyle diyor: “Her gün toplumun neden ve nasıl parçalandığını, bu parçalanmanın önüne geçmek için neler yapılabileceğini soruyorum. Fakat bu günlerde yaşanan felaket, kindar ve sorunlarımızı sömürmekle yaşayan sahtekâr Trump'ın çok ötesine uzanıyor.”
Kimse protestolardaki şiddetin Trump'a fayda sağlayacağının farkında değil ve protestocuların barışçıl yollardan neler elde edebileceklerini bilmiyor. Ancak herkes Trump'ın yeniden seçilmesinden korkuyor.
Sivil savunma görevlileri, tren kazasında yaralanan bir kadını taşıyor (AFP)
Kaza yerinde devrilmiş bir tren vagonu, videodan bir görüntü (Reuters)
