Dışı karpuz, içi kavun, tadı salatalık gibi

Dışı karpuz, içi kavun, tadı salatalık gibi
TT

Dışı karpuz, içi kavun, tadı salatalık gibi

Dışı karpuz, içi kavun, tadı salatalık gibi

Türkiye’de sadece Şanlıurfa’nın Viranşehir ilçesine bağlı Anıt kırsal Mahallesi'nde yetiştirilen dışı karpuz, içi kavun ve tadı salataya benzeyen şelengonun hasıdına bu yıl erken başlandı.
Anıt Kırsal mahallesinde yetişen ve dış görünüşü karpuza benzeyen kesilince ortaya çıkan iç görüntüsü ile kavunu tadıyla salatayı andıran şelengonun hasadı, bu yıl önceki yıllara göre yaklaşık bir hafta erken başladı. İlçede tuzlanarak tüketildiği gibi sala gibi turşusu da kurulan şelengonun hasadı yaklaşık 45 dereceyi aşan sıcağın altında hasadı yapılıyor. Şanlıurfa'da ve Güneydoğu'da yaygın olarak tüketilmeye başlayan şelengonun olgunlaşmamış, acı olanları ise isilik tedavisinde kullanılıyor. Çok narin bir sebze olan şelengo dalından koparıldıktan kısa bir süre sonra tüketilmediği takdirde tadını kaybederek bozuluyor. Şifalı olduğuna inanılan şelengonun ekimi nisan ayında yapılırken hasadı ise mevsimsel şartlara göre yaz mevsiminde gerçekleştiriliyor.

Sıcak hava nedeniyle sabah erken tarlaya giden işçiler, zorlu ve saatler süren çalışmaların ardından tarladaki şelengoları topluyor. Ailesiyle birlikte şelengo toplayan Aziz Kurek, “Nisan ayında ekimine başlıyoruz. Bir hafta, on gün sonra çapasını yapıyoruz. Etrafını temizliyoruz. Yaklaşık 45-50 günden sonra artık ürünler çıkmaya başlıyor. Bizim bu köy bölgesi çok eken bölgeler. Toprağından dolayı, kara kırmızı toprak rutubeti bırakmıyor. Biraz daha nemli. Susuz, organik, ilaç, katkı falan yok. Topladıktan sonra Diyarbakır, Mardin, Kızıltepe’den gelenler var. Onlara veriyoruz. Kalanları da şehre gönderiyoruz. Günde 5 ton ürün çıkabiliyor. Zahmeti çok, kazancı az” dedi.

Ürünün tanıtımını istiyorlar
Ürünün günlük olarak nasıl büyüdüğünü de anlatan Kürek,” Biz bunları topladıktan sonra kısım kısım ayırıyoruz. En çok ilgi görenin fiyatı 3 lira, 4 buçuk lira arasında fiyatla satıyoruz. Sabah 4’ünde iş başı yapıyoruz. Traktörü, gübresi de çabasıdır. Elde avuçta kalan bir şey kalmıyor. Bir çok ailenin geçim kaynağı, desteklenmesini istiyoruz. Bir de bu bölgenin olduğu için bir festivalle, devlet kanalıyla tanıtılmasını istiyoruz. Yurt genelinde bunun bir pazar payının oluşması gerekiyor. Tanıtımı olsun ki Türkiye’nin her yerine dağılsın. Pazar payı büyüdükçe üretim de çoğalır” diye konuştu.

Hem yeniliyor hem tedavide kullanılıyor
Türkiye’de sadece Şanlıurfa’nın Viranşehir ilçesinde yetişen şelengonun tarladan toplandıktan sonra 2-3 gün içerisinde tüketilmesi gerekiyor. Salatası, turşusu, dolması ve cacığı yapılabilen şelengo, kabuğu ile birlikte tüketilebiliyor. Ayrıca şelengonun kan şekerini düşürdüğüne ve kandaki toksinleri temizlediğine inanılıyor. Acı olanları ise yörede isilik tedavisinde kullanılıyor.



Dünyanın en sıcak yerinde bile havadan içme suyu üreten cihaz geliştirildi

Yeni cihaz, Kuzey Amerika'nın en kurak bölgesi olan Ölüm Vadisi'nde test edildi (MIT)
Yeni cihaz, Kuzey Amerika'nın en kurak bölgesi olan Ölüm Vadisi'nde test edildi (MIT)
TT

Dünyanın en sıcak yerinde bile havadan içme suyu üreten cihaz geliştirildi

Yeni cihaz, Kuzey Amerika'nın en kurak bölgesi olan Ölüm Vadisi'nde test edildi (MIT)
Yeni cihaz, Kuzey Amerika'nın en kurak bölgesi olan Ölüm Vadisi'nde test edildi (MIT)

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden bilim insanları, çölde bile havadan içme suyu üreten bir cihaz geliştirdi. 

Daha önce yapılan çalışmalarda farklı ekipler havadan su üretmeyi sağlayan tasarımlar yaratmıştı. Ancak MIT ekibi elektriğe veya arıtmaya ihtiyaç duymadan bunu başararak bu tasarımların bazılarıyla ilgili önemli bir sorunu da çözdü.

Yeni su hasadı cihazı, pencere gibi iki cam tabaka arasına yerleştirilmiş hidrojel içeriyor. Araştırmacılar ilk başta hidrojeli kubbe şekline getirdi. Bu kubbeler su buharını emerken şişiyor ve ortaya balonlu naylona benzer bir görüntü çıkıyor. Ekip kubbelerin, yüzey alanını ve böylece cihazın tutabileceği su miktarını artırdığını söylüyor.

Cihaz geceleri atmosferdeki su buharını emiyor ve gün içinde, camı serin tutan bir kaplama sayesinde su, cam üzerinde yoğunlaşıyor. Ardından yoğunlaşan buhar içilebilir su halinde bir tüpten aşağı akıyor.

Bilim insanları hidrojel kullanan diğer su hasadı cihazlarına su emilimini artırmak için tuz eklendiğini söylüyor. Ancak bu tuz, üretilen suya sızarak suyu arıtmayı zorunlu kılabiliyor. 

MIT ekibi gliserol adı verilen bir tuz dengeleyici kullanarak sızıntıyı azaltmayı başardı. Bu sayede cihazla toplanan su, içme suyu için standart seviyeden daha az tuz içeriyor.

Bulguları hakemli dergi Nature Water'da yayımlanan çalışmayı yürüten ekip yeni cihazı, ABD'nin Kaliforniya bölgesindeki Ölüm Vadisi'nde bir hafta boyunca test etti. Ölüm Vadisi, dünyanın en sıcak ve Kuzey Amerika'nın en kurak yeri. 

Cihaz nem oranına göre günde 57 ila 161,5 mililitre su üretti. Araştırmacılar daha nemli bölgelerde daha fazla su üreteceğini düşünüyor. 

Ancak yine de bu miktarlar, bir hanenin günlük su ihtiyacını karşılamaktan çok uzak. Bilim insanları güvenli içme suyuna erişimin kısıtlı olduğu bölgelerde, bir eve birkaç tane panelin dikey olarak yerleştirilerek sorunun üstesinden gelinebileceğini umuyor.

Independent Türkçe, Live Science, New Atlas, Nature Water