Moritanya’da Genelkurmay Başkanı ataması tartışma yarattı

Moritanya Cumhurbaşkanı Muhammed Vild eş-Şeyh el-Gazvani (Reuters-Arşiv)
Moritanya Cumhurbaşkanı Muhammed Vild eş-Şeyh el-Gazvani (Reuters-Arşiv)
TT

Moritanya’da Genelkurmay Başkanı ataması tartışma yarattı

Moritanya Cumhurbaşkanı Muhammed Vild eş-Şeyh el-Gazvani (Reuters-Arşiv)
Moritanya Cumhurbaşkanı Muhammed Vild eş-Şeyh el-Gazvani (Reuters-Arşiv)

Moritanya Cumhurbaşkanı Muhammed Vild eş-Şeyh el-Gazvani, askeri liderlikte kapsamlı değişiklikler yaptı. Cumhurbaşkanı’nın imza attığı değişiklikler arasında, 2014'ten bu yana Ulusal Güvenlik Başkanı olan Korgeneral Muhammed Vild Makt’in Genelkurmay Başkanlığı’na atanması yer aldı.
Muhammed Vild Makt, El Kaide'nin Kuzey Afrika'daki kolu İslami Mağrip El Kaidesi’ne karşı Moritanya'nın yürüttüğü savaşta ön saflarında yer aldı.
Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklara göre güvenlikle işbirliği yapan Moritanya unsurları aracılığıyla terör örgütüne nüfuz etme planını belirleyen de oydu. Ancak, eski Genelkurmay Başkanı olan Korgeneral Muhammed eş-Şeyh Vild Muhammed el-Emin’in Ulusal Muhafızlar Başkomutanı olarak atanması Moritanyalıların tepkilerine yol açtı.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) yüzleşmek için güvenlik stratejisine liderlik eden bir kişinin görevini değiştirmenin, özellikle sınırları kapatma kararını uygulamak anlamına geldiği düşünüldü.
Bir Moritanya vatandaşı, iki hafta önce sınırdaki askerler tarafından öldürüldü.  Ordu tarafından yapılan açıklamada söz konusu kişinin Senegal’e gıda kaçakçılığı yapmaya çalıştığı ve askerlerin uyarılarına cevap vermeyi reddettiği öne sürüldü. Yapılan uyarı atışı sonucu da vatandaşın hayatını kaybettiği ifade edildi.
Ancak bu olay geniş çapta tartışmaya neden oldu ve muhalefet partileri olayla ilgili soruşturma açılması talebinde bulundu.
Görevden alınarak, Ulusal Muhafızlar Başkomutanı olarak atanan Korgeneral Muhammed eş-Şeyh Vild Muhammed el-Emin, öldürülen kişinin ailesini ziyaret ederek, özür diledi.  Ancak bu olayın askeri yapıdaki değişikliklerle herhangi bir ilgisi olup olmadığı bilinmiyor.
Moritanya Cumhurbaşkanı, Ulusal Güvenlik Başkanı, Cumhurbaşkanı Özel Personel Komutanlığı ve Silahlı Kuvvetler ve Güvenlik Kuvvetleri Genel Müfettişliği gibi bazı görevlerde de isim değişikliklerine imza attı. Moritanya ordusu, uzun yıllardır siyasette çok önemli rol oynuyor.



Savaş sonrası Gazze'nin geleceği: Fetih ve Hamas sonunda anlaştı mı?

İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)
İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)
TT

Savaş sonrası Gazze'nin geleceği: Fetih ve Hamas sonunda anlaştı mı?

İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)
İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)

Filistin Ulusal Yönetimi ve Hamas'ın, Gazze'de savaş sonrası ortak komite kurulması için anlaşmaya vardığı bildiriliyor. 

Haber sitesi New Arab'a konuşan ve kimliğinin gizli tutulmasını isteyen bir Hamas yetkilisi, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas hükümetiyle Mısır'ın başkenti Kahire'de pazar günü görüşme yapıldığını belirtiyor. 

Görüşmelerde, savaş sonrası dönemde Gazze'nin yönetimi için ortak sivil komite kurulmasına yönelik "büyük ilerleme" kaydedildiği aktarılıyor. Yetkili, sadece "prosedürel işlemlerin" tamamlanması gerektiğini, bunlarla ilgili Hamas ve Abbas'ın partisi Fetih arasında anlaşmazlık yaşanmayacağını ifade ediyor.

Kurulacak komiteyle ilgili taslak belgelere göre, Batı Şeria ve Gazze'nin tek bir siyasi yapı altında toplanması öngörülüyor. Komitenin sağlık, ekonomi, tarım ve altyapı alanlarında denetimi sağlaması hedefleniyor. 

Diğer yandan İsrail'in böyle bir komiteyi kabul etmesi zor görünüyor. Tel Aviv yönetimi savaş sonrası Gazze'nin yönetiminde Hamas'ın yer almasına ilişkin senaryolara defalarca karşı çıkmıştı.

Hamas ve Fetih, Çin'in arabuluculuğuyla 21-22 Temmuz'da görüşme yapmıştı. Toplantılara Fetih ve Hamas'ın yanı sıra İslami Cihat, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi ve Filistin Kurtuluş Demokratik Cephesi'nin de aralarında bulunduğu 14 örgüt katılmıştı. Ulusal birliğin sağlanması ve geçici uzlaşı hükümeti kurma amacıyla mutabakata varan taraflar Pekin Deklarasyonu'nu imzalamıştı. Hamas ve Fetih'i bir araya getiren Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, bunu "Tarihi bir an" diye nitelemişti. 

Gazze Şeridi, 1996-2006'da Filistin Ulusal Yönetimi'ne bağlıydı. Ancak Hamas, 2006'da yapılan seçimlerde, Fetih'i geçerek 132 sandalyeli mecliste 74 koltuk kazanmış, Fetih ise 45 sandalyede kalmıştı. Daha sonra taraflar arasında yaşanan anlaşmazlık nedeniyle 2007'de Gazze'de patlak veren çatışmalarda, Hamas bölgenin kontrolünü ele geçirmişti.

Taraflar, Filistin'in bağımsızlığına dair izlenecek stratejilerde derin görüş ayrılığı yaşıyor. Fetih, bağımsız Filistin devleti için İsrail'le müzakere yolunu tercih ederken, Hamas ise silahlı direnişi destekliyor ve İsrail'i tanımıyor. 

Diğer yandan İsrail'in Gazze'de kurduğu üsler, askerlerin bölgede kalıcı olabileceğine dair endişe uyandırıyor. Amerikan gazetesi New York Times'ın (NYT) analizinde, İsrail ordusunun Gazze'de tampon bölge oluşturmak için son üç ayda yaklaşık 600 binayı yıktığı bildiriliyor. Bunlar yerine iletişim kuleleri ve savunma amaçlı üsler kurulduğu belirtiliyor. 

Askeri yapılanmaların, Gazze Şeridi'nin orta kesiminden geçen ve bölgenin kuzeyiyle güneyini ayıran Netzarim Koridoru'nu genişlettiği ifade ediliyor. NYT, koridor boyunca en az 20 karargah inşa edildiğini aktarıyor. 

İsrail ordusundan emekli Tuğgeneral Amir Avivi, üst düzey askeri yetkililerin Gazze'den "çekilmeyi veya ayrılmayı bir seçenek olarak görmediğine" dikkat çekiyor. 

İsrail Tarım Bakanı Avi Dichter de geçen hafta yaptığı açıklamada ordunun "Gazze'de uzun süre kalacağını" söylemişti. 

Ancak İsrail Ordu Sözcüsü Yarbay Nadav Shoshani, Netzarim Koridoru'ndaki askeri yapılanmaların geçici olduğunu öne sürerek, "Orada inşa ettiğimiz her şeyi bir günde kaldırabiliriz" diyor.

Independent Türkçe, Times of Israel, Cradle, New York Times, Arab News