Ekonomide salgın tablosu: Her sektör kaybetti; internet alışverişlerinin cirosu yüzde 116 arttı

İHA
İHA
TT

Ekonomide salgın tablosu: Her sektör kaybetti; internet alışverişlerinin cirosu yüzde 116 arttı

İHA
İHA

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre Kovid-19 salgınının ekonomiyi kapatmasının etkisiyle sanayi üretimi bir yılda yüzde 31,4, son bir ayda ise yüzde 30,4 geriledi. 
TÜİK’in açıkladığı nisan verilerine göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14,5, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 33,3 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 14,9 azaldı.
Yıllık bazda en yüksek üretim düşüklüğü yüzde 49,3 ile dayanıklı tüketim mallarında görüldü. Bu grup aynı zamanda son bir ayda da en yüksek üretim düşüşüne sahip (Yüzde 41,7). 
Aylık bazda dayanıklı tüketim mallarından sonra en yüksek kayıp yüzde 40,2 ile sermaye mallarında. Üretimi yüzde 39,1 orta-yüksek teknolojili ürünler üçüncü sırada. 
Hem aylık hem yıllık üretim kaybı en düşük olan sektör madencilik ve taş ocakçılığı. Bu sektör nisanda yüzde 13 geriledi. 

Giyim ve ayakkabının kaybı yüzde 76'yı geçti 
Perakende de nisan ayını kayıpla geçirdi. 
Nisan ayında satış hacmi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19,3 geriledi. Mart-nisan arasında bakıldığında ise bir aylık kayıp yüzde 21. 
Independent Türkçe'nin haberine göre, perakendenin nisan ayında elde ettiği toplam ciro geçen yıla göre yüzde 13,6, mart ayına göre yüzde 20,5 geriledi. 
Yıllık bazda en büyük ciro kaybı yüzde 76,2 ile tekstil, giyim ve ayakkabıda. Bu sektörün paydaşları son bir ayda ise yüzde 69 ciro kaybetti. 
Evden çıkılmamasıyla internet alışverişine yönelinmesi ise posta ve internet üzerinden yapılan alışverişlerin cirosunu Nisan 2019’a göre yüzde 116,4 artırdı. Aylık artış ise yüzde 38,2. 

Her sektör ciro kaybetti, internet satışları hariç 
Tüm sektörlere bakıldığında sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri, Nisan 2019’a göre yüzde 20,9 ciro kaybetti. Toplam ciro aylık yüzde 24,5 azaldı
2020 yılı Nisan ayında yıllık sanayi sektörü ciro endeksi yüzde 24,9, inşaat ciro endeksi yüzde 19,6, ticaret ciro endeksi yüzde 17,4, hizmet ciro endeksi yüzde 23,9 azaldı.
Cironun yükseldiği tek alt sektör bilgi ve iletişim. Yıllık bazda yüzde 12,9’a karşılık, aylık yüzde 2,1 artış var. 



Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.