Satürn’ün ünlü uydusunun gezegenden düşünülenden 100 kat hızlı uzaklaştığı belirlendi

Cassini'den gelen fotoğrafların birleştirilmesiyle elde edilen görselde Satürn'ün Merkür'den büyük uydusu Titan görülüyor (NASA)
Cassini'den gelen fotoğrafların birleştirilmesiyle elde edilen görselde Satürn'ün Merkür'den büyük uydusu Titan görülüyor (NASA)
TT

Satürn’ün ünlü uydusunun gezegenden düşünülenden 100 kat hızlı uzaklaştığı belirlendi

Cassini'den gelen fotoğrafların birleştirilmesiyle elde edilen görselde Satürn'ün Merkür'den büyük uydusu Titan görülüyor (NASA)
Cassini'den gelen fotoğrafların birleştirilmesiyle elde edilen görselde Satürn'ün Merkür'den büyük uydusu Titan görülüyor (NASA)

NASA ve İtalyan Uzay Ajansı’nın yeni araştırması, Satürn'ün uydusu Titan'ın gezegenden daha önce düşünüldüğünden daha hızlı uzaklaştığını ortaya koydu.
Titan’ın uzaklaştığı aslında bilinen bir olguydu. Ama bilim insanları bu olayın  beklediklerinden 100 kat daha hızlı gerçekleştiğini tespit etti.
Cassini uzay aracından gelen görüntüleri kullanan araştırmacılar Titan’ın arkasında görünen yıldızları haritalandırdı ve uydunun pozisyonundaki değişimleri izledi.
Araştırmacılar, bulgularını doğrulamak için bağımsız bir veri kümesiyle karşılaştırdı. Bu da yine Cassini tarafından toplanan radyo bilimi verileriydi. 
Söz konusu teknik sayesinde Titan'ın gezegeninden yılda yaklaşık 11 santimetre kadar uzaklaştığı keşfedildi.
Times of India'ın haberine göre bulgular, astronomların yıllardır çözmeye çalıştığı bir meselenin açıklığa kavuşmasını sağlayabilir.
Bilim insanları Satürn’ün Güneş Sistemi’nin ilk günlerinde, 4,6 milyar yıl önce oluştuğunu biliyor. Ancak gezegenin halkalarının ve 80’den fazla uydunun bulunduğu sisteminin ne zaman oluştuğu hala muamma.
Titan ve Satürn arasındaki mevcut mesafe de 1,2 milyon kilometre olarak belirlendi. Buradan yola çıkarak yeniden hesaplanan uzaklaşma oranı, yolculuğun başlangıcında uydunun Satürn’e çok daha yakın olduğunu gösterdi. Bu da tüm sistemin düşünülenden daha hızlı genişlediği anlamına geliyor.
Nature Astronomy adlı hakemli bilim dergisinde yayımlanan çalışmanın başyazarı Valery Lainey, şunları söyledi:
"Bu bulgu, Satürn sisteminin yaşı ve uydularının oluşumunu gösterecek yapbozun önemli bir parçasını ortaya koydu."
NASA’nın internet sitesinde yer alan bilgiye göre başka uydu sistemlerinde de yaşanan uzaklaşmanın nedeni, gelgitler esnasında oluşan enerji.
Kabarmalar ve çökmelerle açığa çıkan enerji, gezegenden uyduya transfer oluyor ve uydunun giderek uzaklaşmasına sebebiyet veriyor. Benzer şekilde Ay’ın da Dünya’dan her yıl 3,8 cm uzaklaştığı biliniyor.



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT