Afganistan: Taliban şiddet eylemlerini arttırdı

Başkent Kabil’in merkezinde Cuma namazı sırasında intihar eylemine maruz kalan bir caminin önünde güvenlik alarmı verildi (Reuters)
Başkent Kabil’in merkezinde Cuma namazı sırasında intihar eylemine maruz kalan bir caminin önünde güvenlik alarmı verildi (Reuters)
TT

Afganistan: Taliban şiddet eylemlerini arttırdı

Başkent Kabil’in merkezinde Cuma namazı sırasında intihar eylemine maruz kalan bir caminin önünde güvenlik alarmı verildi (Reuters)
Başkent Kabil’in merkezinde Cuma namazı sırasında intihar eylemine maruz kalan bir caminin önünde güvenlik alarmı verildi (Reuters)

Afganistan’da Taliban militanlarıyla uzun süredir devam eden çatışmaları sonlandırmak için sarf edilen uluslararası çabalara rağmen 14 Haziran’da Taliban hareketiyle ilgili şiddet olaylarında en az 5 kişi öldü ve 12’den fazla kişi de yaralandı. Yerel yetkililer, militanların ülkenin kuzeyindeki Kunduz vilayetinde bulunan bir yolcu otobüsünü durdurduğunu ve 2 askeri öldürdüğünü söyledi. Geçen pazar sabahı Faryab vilayetinin Sezar bölgesindeki güvenlik kontrol noktalarına yönelik bir saldırıda 2 güvenlik gücü öldü, 3 kişi de yaralandı.
Afganistan İçişleri Bakanlığı, 14 Haziran’da Taliban’ın geçen hafta 400’den fazla Afgan gücü öldürdüğünü ve yaraladığını belirterek, hareketi barış görüşmeleri öncesinde saldırıları tırmandırmakla suçladı. Taliban, 24 Mayıs’ta Ramazan Bayramı münasebetiyle 3 gün süreyle ateşkes ilan ederken, Afganistan genelinde şiddet eylemleri de azalmıştı. Ancak yetkililer, isyancıları son günlerde saldırıları artırmakla suçladı. İçişleri Bakanlığı sözcüsü Tarık İryan, düzenlediği bir basın toplantısında “Geçen hafta Taliban, Afgan güvenlik güçlerine 222 saldırı düzenlerken, 422 askeri öldürdü ve yaraladı” dedi. İryan, Taliban’ı da Afgan hükümetine psikolojik baskı uygulamak amacıyla din alimlerini hedef almakla suçladı. Tarık İryan, Taliban’ı Kabil’de 2 imamın ve 4 kişinin öldüğü, iki camiye yönelik saldırıların sorumlusu olmakla suçladı.
Geçen cuma namazı sırasında Kabil’deki bir camiye yönelik bir saldırıda en az 4 kişi hayatını kaybetti. Saldırı, biri imam 2 kişinin öldüğü DEAŞ saldırısı sonrasında Kabil’deki diplomatlar mahallesindeki bir camiye yönelik ikinci saldırı oldu. Ateşkes sonrasında şiddet eylemlerinin genel olarak azaldığı açıklamalarının ardından Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü Cevad Faysal, 14 Haziran’da Taliban’ın saldırılarını azaltmadığını, aksine ülke genelinde artırdığını vurguladı. Konsey, geçen cumartesi günü isyancıların son iki hafta içerisinde 89 sivili öldürdüğünü ve 150 kişiyi yaraladığını açıkladı. Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, yaklaşık 20 yıldır devam eden savaşı sona erdirmek amacıyla isyancılarla müzakerelere başlamanın bir ön koşulu olarak Taliban esirlerinin serbest bırakılması işlemlerini tamamlama taahhüdünde bulundu. Ulusal Güvenlik Konseyi, 14 Haziran’da Taliban hareketinin, 3 günlük bir ateşkes sonrasında şiddet eylemlerini yoğunlaştırdığını, ancak hükümetin hala barış ümidinin devam ettiğini belirtti. Konsey sözcüsü Cevad Faysal, “Taliban, geçtiğimiz hafta 222 terör saldırısı gerçekleştirdi. 422 savunma ve güvenlik gücü öldü ve yaralandı. 51 köprü ve 16 yol, saldırılardan dolayı zarar gördü” ifadelerini kullandı. Taliban, duruma ilişkin henüz herhangi bir açıklama yapmazken, geçen Şubat ayında ABD ile imzalanan anlaşmaya bağlı olduğunu savundu.
ABD ve Taliban arasındaki anlaşma, ülkedeki mevcut uluslararası güçlerin geri çekilmesini ön görüyor ve Kabil’de Taliban ile ABD destekli hükümet arasındaki barış görüşmelerinin yolunu açmayı hedefliyor.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.