İstifalar, Yaşasın Tunus Partisi'nin geleceğini tehdit ediyor

İstifalar, Yaşasın Tunus Partisi'nin geleceğini tehdit ediyor
TT

İstifalar, Yaşasın Tunus Partisi'nin geleceğini tehdit ediyor

İstifalar, Yaşasın Tunus Partisi'nin geleceğini tehdit ediyor

Yaşasın Tunus Partisi’ni Tunus parlamentosunda temsil eden 3 milletvekilinin parlamento bloğundan istifalarını sunması, cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerine girmek için 2019'da eski Başbakan Yusuf Şahid tarafından kurulan partiyi tehdit eden güçlü bir krizin yaşandığını ortaya koydu.
Partinin birinci sıradan liderleri olan Mebruk Kurşid, el-Ayaşi ez-Zemal ve Kemal el-Avadi’nin istifaları, Yaşasın Tunus ile Nahda Hareketi’nin mevcut hükümet sistemi içindeki ilişkisi hakkında soru işaretlerine neden oldu. Nida Partisi hareketinden ayrılan bu partiye yakın kaynaklar, partiyi yönetme şeklinin ya da geçen yıl yapılan seçimler öncesinde aralarında meydana gelen yakınlaşmadan geri adım atılmasının tartışılacağı ‘Mübadere’ Partisi siyasi bürosu toplantısının partinin yapılarından beklenen toplu istifaya neden olabileceğini düşünüyor.
Nahda Hareketi’ni devirecek olumlu sonuçlar elde etmek umuduyla 2019 seçimlerinden önce Yaşasın Tunus Partisi’ne katılan Mübadere Partisi, özellikle de seçim sonuçlarında istenenin elde edilememesi sonrasında, hükümet sistemindeki konumlarıyla ilgili anlaşmazlıklar nedeniyle aralarındaki bağı koparmakla tehdit etti. Mübadere Partisi’nin iktidar koalisyonuna mütevazı katılımı sonrasında destekçilerinin çoğunu kaybetmesi, Yaşasın Tunus Partisi’nin siyasi konumundaki stratejinin belirgin olmaması da bu tehdide sebebiyet verdi.
Gözlemciler Yaşasın Tunus Partisi açısından siyasi projelerin çokluğuna işaret ediyorlar: 14 milletvekilinden oluşan meclis bloğu, üç farklı seçenek üzerinde çalışıyor. İlkinde, mevcut Başbakan İlyas el-Fahfah’a yakın ve destekleyici bir parlamento bloğunun teşkil edilmesi öneriliyor. İkincisinde Abir Musa liderliğindeki Özgür Anayasa Partisi bloğuna katılmak, üçüncüsünde ise tüm bu deneyimin başarısızlığının duyurulması ve siyasi otoritesine yakın birkaç partiye (Tunus Projesi Hareketi veya Tunus Alternatif Partisi gibi) açık ve ılımlı bir siyasi partinin kurulması öngörülüyor.
Yaşasın Tunus Hareketi bloğu Başkanı Ahmed bin Mustafa, istifanın ‘yeni bir mesele’ olmadığını vurguladı. Partisinin şuanki hükümetten uzaklaştığını reddeden Mustafa, “iktidar koalisyonunu desteklediğini ve ona katıldığını” söyledi. Parlamento listelerinde oy kullanmanın bir hükümet meselesi değil iç mesele olduğunu söyleyen Mustafa, siyasi iklimdeki gerilimin siyasi parti ve bloklar içindeki ilişkilere de yansıyor.
Tunuslu bir siyasi analist Cemal el-Arfavi, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Yaşasın Tunus Hareketi’nin kurulduğunda siyasi sahneyi kontrol etmeyi amaçladığı iddialı bir plan yaptığını hatırlattı. Nitekim Yusuf Şahid, partisinin siyasi sahneyi süpürmeye ve son seçimleri kazanmaya hazır olduğunu ifade etmişti. Aynı zamanda Tunus’u herhangi bir siyasi koalisyondan uzakta yalnız yöneteceğini öne sürmüş; ancak sonuçların açıklanması üzerine oldukça şaşırmıştı. Zirâ Yaşasın Tunus parlamentoda 14 sandalye, Nahda ise 52 sandalye elde etmişti. Arfavi, seçim projesi suya düşen partinin son aylarda tecrübeye devam edebilecek yapısal parti kurumları da inşa edemediğini belirtti.
Diğer yandan, hükümet başkanlığı, ‘Tunus Ulusal Partisi’ adında yeni bir siyasi partinin kurulduğunu açıkladı. Böylece Tunus’taki toplam siyasi parti sayısı, rekor seviyelere çıkarak 222 sınırına dayandı.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.