Hafter, UMH güçleriyle mücadele etmek için takviyelerini artırdı

UMH güçlerine karşı savaşta takviye edilen LUO’ya mensup kuvvetler (Özel kuvvetler)
UMH güçlerine karşı savaşta takviye edilen LUO’ya mensup kuvvetler (Özel kuvvetler)
TT

Hafter, UMH güçleriyle mücadele etmek için takviyelerini artırdı

UMH güçlerine karşı savaşta takviye edilen LUO’ya mensup kuvvetler (Özel kuvvetler)
UMH güçlerine karşı savaşta takviye edilen LUO’ya mensup kuvvetler (Özel kuvvetler)

Libya Ulusal Ordusu (LUO) komutanı Mareşal Halife Hafter, Türkiye tarafından desteklenen Fayiz es-Serrac başkanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) güçlerine karşı savaşta kuvvetlerini birkaç cephede güçlendirmeyi sürdürdü. Mısır ise Libya’daki gelişmeleri görüşmek üzere Arap Birliği’ne acil durum toplantısı düzenleme çağrısında bulundu.
Serrac, İtalya’da yayınlanan ‘La Repubblica’ gazetesine yaptığı açıklamada hükümetinin, Libya’da diktatörlüğün hiçbir şeklinin görünmesine izin vermeyeceğini vurgulayarak, Türkiye’nin ‘hükümetinin, saldırıları geri püskürtme talebine yanıt veren tek ülke’ olduğunu ifade etti.
Ülkede çatışmalar devam ederken, Hafter, Mısrata’nın doğu cephesinde askeri takviyelerini artırdı. Güneyde Tuğgeneral Mebruk Sabhan başkanlığında Sebha askeri bölgesindeki askeri birlikleri içeren bir operasyon odası kurduğunu açıkladı.
Özel Kuvvetler Destek ve Ahlaki Rehberlik Dairesi Başkanlığı, General Ness Boukhamada’nın 497’inci Yıldırım Tugayı’ndan bir bölüğün amirine teçhizatlarla donatıldıktan sonra harekete geçme emri verdiğini duyurdu.
Boukhamada, yayınladığı bir bildiride bu güçleri gönderme amacının, ‘petrol sahalarını ve Libya halkının mülklerini korumak’ olduğunu söylerken, “Biz sadece ülkemizi ve vatanımızı korumak istiyoruz” dedi.
Öte yandan Burkan el-Gadab (Öfke Volkanı) operasyonu odası, batı askeri bölgesindeki unsurlarının Tarhuna şehrinde 200 varil patlayıcı ve kimyasal madde içeren bir depoyu kontrol altına aldığını duyurdu. Operasyon odası, LUO güçlerini de bunları başkent Trablus’a karşı saldırılarında kullanmayı planlamakla suçladı.
Bölgedeki ortak operasyon odası, UMH güçlerinin yakıt kaçakçılığı yapan çetelerin sığınaklarına baskın düzenlediğini açıkladı. Oda, bu süreci ‘tüm kanun kaçakları için ciddi bir uyarı’ olarak nitelerken, bozgunculuk çıkaranları yok etmek amacıyla daha sert önlemler alma tehdidinde bulundu.
Burkan el-Gadab operasyonu odası, başkentin güneyindeki Ayn Zara bölgesinde bir vatandaşın evinde yaşanan mayın patlaması sonrasında, saha mühendisliği ekibine mensup 2 üye de dahil 3 kişinin yaralandığını belirtti. Oda, bir mayın patlaması sonucu hayati bölgelerden birinde bulunan bir savaşçının da yaralandığını söyledi. Operasyon odası, sahil yolunun güvenliğini sağlamak ve korumak için güvenlik odasının, Garabulli bölgesinde farklı alanlara saklanan LUO’ya mensup 10 üyeyi tutukladığını vurguladı.
Öte yandan İtalya’nın Libya Büyükelçiliği tarafından Perşembe günü yayınlanan bir bildiride, İtalya ikinci misyonunun, Libya askeri mühendislerine yardım ve destek sağlamak için Trablus’ta yeni kayıpların yaşanmasını önlemek amacıyla yürütülen mayınları temizleme faaliyeti kapsamına dahil olduğu belirtildi.

Mısır’dan Libya toplantısı çağrısı
Arap Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Hussam Zeki, “Genel Sekreterlik, Mısır heyetinden Libya’daki gelişmeleri görüşmek üzere dışişleri bakanları düzeyinde video konferans aracılığıyla birlik konseyinin olağanüstü toplantısını düzenlemesi yönünde bir talep aldı” ifadelerini kullandı. Zeki, 19 Haziran’da yayınladığı bir bildiride, Mısır’ın talebinin birkaç ülke tarafından iç sistemde destek almasının ardından toplantının gelecek haftalarda düzenlenmesinin planlandığını söyledi.
Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ve Fransa’nın Libya Büyükelçisi Beatrice Le Fraper de Perşembe akşamı gerçekleştirdikleri bir telefon görüşmesinde, ateşkese saygı duyma, silah ve paralı askerlerin akışını durdurmanın yanı sıra Libyalıların servetinin adil bir şekilde dağıtılmasını sağlayacak mekanizmalar inşa etme gerekliliğine dikkati çekti.
Meclis sözcüsü, her iki tarafın da Libya’daki çözümün siyasi olduğunu, Berlin Konferansı’nın çıktıları uyarınca BM himayesinde siyasi diyaloğu sürdürme ihtiyacını, dış müdahaleyi durdurma ve Libya egemenliğine saygı gösterme gereğini vurguladığını belirtti.
Avrupa Birliği’nin (AB) Libya Misyonu Başkanı Alan Bugeja, ülkenin doğusundaki Bingazi’de sivil aktivist Halid es-Sakran’ın gözaltına alınması ve keyfi olarak tutuklanması hususunda endişelerini dile getirdi. Bugeja, ilgili makamlara ise ‘temel hak ve özgürlüklere saygı duyma, Sakran’ı derhal adli prosedürlere tabi tutma ve serbest bırakma’ çağrısında bulundu.
Misyon, 19 Haziran’da yayınladığı bir bildiride, “Libya’daki aktivistlerin ve sivil toplum üyelerinin haklarına yönelik ihlalleri sürekli olarak takip ediyoruz” ifadelerine yer verdi.
Libya’daki BM misyonu, geçtiğimiz Perşembe akşamı Sakran’ın bir hafta önce, ‘barışçıl faaliyeti nedeniyle’ Bingazi’de tutuklanmasından duyduğu rahatsızlığı dile getirdi. Misyon, uluslararası hukuka göre Sakran’ın kişisel özgürlük ve güvenlik hakkına, kendisine karşı yöneltilen suçlamalardan derhal haberdar olma hakkına sahip olduğunu vurguladı. BM misyonu, aktivistin derhal serbest bırakılması çağrısında da bulundu.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.