Tunus Cumhurbaşkanı Said ziyaretlerine Fransa ile başladı

Fransa Cumhurbaşkanı, Tunuslu mevkidaşını Elysee Sarayı'nda ağırladı. (AFP)
Fransa Cumhurbaşkanı, Tunuslu mevkidaşını Elysee Sarayı'nda ağırladı. (AFP)
TT

Tunus Cumhurbaşkanı Said ziyaretlerine Fransa ile başladı

Fransa Cumhurbaşkanı, Tunuslu mevkidaşını Elysee Sarayı'nda ağırladı. (AFP)
Fransa Cumhurbaşkanı, Tunuslu mevkidaşını Elysee Sarayı'nda ağırladı. (AFP)

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in Arap ve Mağrip dünyası haricindeki ilk ziyaret noktası Paris oldu. Nitekim Tunus ile Fransa arasında ‘özel’ bağlar olduğu biliniyor.
Mart ayında tüm ülkeleri izolasyona mecbur bırakan koronavirüs salgını nedeniyle ertelenen, resmi bir davet üzerine gerçekleştirilen bu ziyaret her iki tarafın da zor koşullardan geçtiği bir dönemde gerçekleşti.
Tunus, ekonomik, sosyal, siyasi ve finansal sorunlardan muzdarip. Tatavin şehrindeki çatışmalar, bu sorunların en belirginleri arasında yer alıyor. Ülke dışında ise Libya ile 500 kilometrekarelik bir sınırı paylaşan, 2011'den bu yana on binlerce Libyalıya ev sahipliği yapan Tunus, Libya krizi altında eziliyor. Paris'teki Avrupa kaynaklarının da belirttiği gibi; Kartaca Sarayı ile parlamento başkanlığı arasında Libya dosyası hakkında bir tür ‘yetki çatışması’ ortaya çıktı. Bu durum, dış ve savunma politikalarını Cumhurbaşkanı'na veren anayasal metne rağmen ‘çifte standart’ yaşandığı izlenimini veriyor.
Diğer yandan Fransa ise Kovid-19’un olumsuz etkileri, ekonomi çarkının kesintiye uğraması ile yaşanan mali kayıplar, borçların birikmesi, şirketlerin askıya alınması ve yüksek işsizlikten muzdarip. Paris’in Libya’da artan dış askeri varlığı, ABD’nin bu konudaki tutumunun belirsizliği ve Ankara ile arasında artan gerilim sonrasında Libya'daki kartlarını kaybetmiş olabileceği belirtiliyor. Dolayısıyla Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Tunuslu mevkidaşı Kays Said’in görüşmelerine damgasını vuracak ana meselenin Libya dosyası olduğu görüşü hakim.
Söz konusu ziyareti önemli kılan bir diğer konu da Paris ve Tunus’un Libya’da devam eden savaşı kontrol etme ve diyalogu kolaylaştırmada rol oynayabilecek olan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) iş birliği yapıyor oluşu.
‘İş ve dostluk’ ziyareti olarak nitelenen ziyaret, iki hafta önce Tunus parlamentosunda Fransa’nın sömürge döneminde Tunus aleyhinde işlediği suçlar için özür dilemesinin ve hem ülkeye hem de Tunuslulara tazminat ödemesinin talep edildiği bir kanun taslağının çıkarıldığı bir zamanda geliyor. Meclisten geçmesi için 107 oy alması gereken taslağa yalnızca 77 oy verilmesine almasına rağmen konu hakkındaki tartışmalar ve çatışmalar, Fransa’nın eski sömürgesi olan Tunus ile Paris arasındaki ilişkilerde derin çatlakların varlığına işaret ediyor. Diğer yandan, iki cumhurbaşkanının ülkeleri arasındaki dostluğu vurgulamak için söz konusu ziyaretten yararlanacaklarına kesin gözüyle bakılıyor.
Yalnızca 24 saat sürecek olan ziyaret programı, iki taraf arasında genişletilmiş bir toplantı niteliği taşıması dolayısıyla yoğundu. Kapalı bir toplantı ile Elysee Sarayı'nda resmi bir akşam yemeği ve basın toplantısı gerçekleştirildi.
Ziyaret kapsamında aynı zamanda Fransa’daki Tunus topluluğuyla tanışan Said’in ülkesine dönmeden önce Paris’teki Arap Dünya Enstitüsü’nü ziyaret etmesi bekleniyor.
Fransız kaynaklar, Paris'in Tunus'u istikrara kavuşturmaya ve Libya savaşının etkilerinden korumaya ‘istekli’ olduğunu aktardı. Paris, Türkiye'nin Mağrip ülkelerine yönelik adımları konusunda daha önce uyarıda bulunmuş, bunu Fransız ve Avrupa çıkarlarına yönelik ‘stratejik bir tehdit’ olarak nitelendirmişti.
Libya’nın Suriye modeline bir örnek teşkil edeceğinden korkuluyor. Bugün Paris ve Tunus’un bu meseledeki ortak tutumu; ateşkese varılması, yabancı güçlerin ülkeden çıkarılması ve herkesi kapsayan siyasi bir çözüm bulunması üzerine odaklanıyor. Cumhurbaşkanı Macron’un Said’den ülkesinin bu meseleyi nasıl okuduğu ve ne tür bir tutum takındığı hakkındaki ayrıntıları dinlemek istediğine ise şüphe yok.
Ekonomi konusunda ise içinde bulunduğu yoğun krizde Paris'i yanında görmeyi bekleyen Tunus’ta işsizliğin yüzde 20’lere ulaşmasından korkuluyor. Ancak Tunus'un ilk ekonomik ortağı olan Paris'in benzeri görülmemiş bir borç birikiminden muzdarip olması, Fransa’nın yardım etme yeteneğini sınırlıyor. Nitekim Avrupa Birliği’ndeki (AB) İtalya ve İspanya gibi birçok ülke, AB’nin kredi projesine başvurmuştu. Başkan Macron koronavirüsün 500 milyar euro gibi bir yüke mâl olduğunu açıklamıştı. Ancak Fransa tüm bu olumsuzluklara rağmen, aralarındaki özel ilişki göz önüne alındığında, Tunus'un AB’ye ulaşması yolundaki ‘ana kapı’ olmaya devam ediyor.



İsrail'in çekilme planları nedeniyle Gazze'deki ateşkes görüşmeleri "başarısız" oldu

 İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin kuzeyine düzenlediği bombardımanın ardından yükselen dumanlar (AP)
İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin kuzeyine düzenlediği bombardımanın ardından yükselen dumanlar (AP)
TT

İsrail'in çekilme planları nedeniyle Gazze'deki ateşkes görüşmeleri "başarısız" oldu

 İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin kuzeyine düzenlediği bombardımanın ardından yükselen dumanlar (AP)
İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin kuzeyine düzenlediği bombardımanın ardından yükselen dumanlar (AP)

Konuyla ilgili bilgi sahibi iki Filistinli kaynağa göre, İsrail'in Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 40'ını askeri kontrolü altında tutan bir çekilme haritası sunma ısrarı nedeniyle Gazze'deki ateşkes müzakereleri ‘çıkmaza’ girmiş durumda.

AFP'ye konuşan kaynaklardan biri, “Doha'daki müzakereler, İsrail'in dün sunduğu ve Hamas'ın reddettiği Gazze Şeridi'nin yüzde 40'ından fazlasında askeri güç bulundurmayı içeren, İsrail ordusunun yeniden konuşlandırılması ve yeniden konumlandırılmasını öngören bir çekilme haritasında ısrar etmesi nedeniyle çıkmaza girmiş durumda ve karmaşık zorluklarla karşı karşıya” dedi.

İkinci kaynak ise “İsrail yok etme savaşını sürdürmek için oyalama ve anlaşmayı bozma politikasını sürdürüyor” ifadesini kullandı.

Gazze ateşkes müzakereleri, Hamas'ın İsrail'i engellemekle suçladığı ve ABD ile İsrail'in görüşmelerde bir ilerleme kaydedileceği ve birkaç gün içinde anlaşmaya varılacağı yönündeki iyimser söylemleri arasında Katar'ın başkenti Doha'da yedinci gününe girdi.

Geçtiğimiz pazar gününden bu yana Doha'da devam eden müzakerelerin ortasında Netanyahu perşembe günü yayınladığı bir videoda Hamas'ın silahsızlandırılmasını, askeri kabiliyetlerinin olmamasını ve bölgeyi yönetmemesini şart koşarak bunlar olmadan Gazze Şeridi'nde anlaşma ihtimalini dışladı ve savaşa geri dönme tehdidinde bulundu. Netanyahu, “Bu müzakereler yoluyla elde edilebilirse iyi olur, aksi takdirde kahraman ordumuzun gücüyle başka yollarla elde edeceğiz” dedi.

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar perşembe günü Avusturya gazetesi Die Presse'ye verdiği röportajda, müzakerelerin geleceği için bir başka koşul öne sürerek Hamas liderlerinin sürgüne gönderilmesinin ‘savaşı sona erdirecek çözümün bir parçası olabileceğini’ belirtti.

Geçtiğimiz perşembe günü televizyonda yayınlanan bir röportajda Netanyahu birkaç gün içinde bir anlaşmaya varılacağı umudunu dile getirerek şunları söyledi: “50 esir halen Hamas tarafından tutuluyor ve bunlardan sadece 20'sinin hayatta olduğuna inanılıyor. Şu anda yaşayanların yarısının ve ölülerin yarısının çıkarılmasını öngören bir anlaşmamız var, yani 10 yaşayan insanımız ve yaklaşık 12 ölen rehinemiz kalacak, ancak onları da çıkaracağım. Umarım birkaç gün içinde bunu sonuçlandırabiliriz.”

Geçen hafta Netanyahu ile Beyaz Saray'da iki kez görüşen Trump, ateşkesin yakın olduğu söylemini yineleyerek bu haftayı olası bir tarih olarak belirledi. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio perşembe günü yaptığı açıklamada bir anlaşma için ‘büyük umutları’ olduğunu ifade etti.