İngiltere'de koronavirüse karşı yeni aşı denemesi başladı

İngiltere'de koronavirüse karşı yeni aşı denemesi başladı
TT

İngiltere'de koronavirüse karşı yeni aşı denemesi başladı

İngiltere'de koronavirüse karşı yeni aşı denemesi başladı

İngiltere'de Imperial College London Üniversitesinin yeni tip korona virüse karşı geliştirdiği aşı, insanlar üzerinde test edilmeye başlandı.
İngiltere'de yeni tip korona virüs (Kovid-19) aşısına yönelik çalışmalar sürüyor. Imperial College London Üniversitesi tarafından geliştirilen aşının 1. aşama klinik denemelerinin başladığı duyuruldu. Üniversite tarafından yapılan açıklamada, deneme aşamasındaki aşının Londra'daki bir sağlık merkezinde ilk kez bir insan üzerinde düşük dozda uygulandığı bildirildi. Açıklamada, deneğe 4 hafta sonra ikinci dozun uygulanacağı ifade edilirken, aşının ilk aşamada 15 gönüllü üzerinde düşük dozda test edileceği aktarıldı. Denemeleri devam eden aşının 1. ve 2. aşamalarında toplam 300 sağlıklı birey üzerinde test edilmesi planlanıyor. Denemelerin başarılı olması halinde 3. aşamada gönüllü sayısının 6 bine çıkarılacağı belirtildi.
Klinik deneme öncesi güvenlik testlerinde ve hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde olumlu sonuç veren aşı çalışması için İngiltere hükümeti 41 milyon sterlin ayırırken, hayır kuruluşları ve bağışçılar ise 5 milyon sterlin bütçe sağladı. Aşı denemelerine katılan ilk gönüllülerden biri yaptığı açıklamada, "Bir aşı olana kadar işlerin normale dönmesinin muhtemel olmadığını anladım. Bu nedenle bu ilerlemenin bir parçası olmak istedim" diye konuştu.
Ribo Nükleik Asit (RNA) temelli aşının, çivi proteinini vücutta sentetik olarak çoğaltarak virüse karşı bağışıklık tepkisi uyandırması amaçlanıyor. Imperial College Enfeksiyon Hastalıkları Bölümünden Profesör Robin Shattock, "Hem aşının güvenliğini hem de Kovid-19'a karşı etkili bir tepki gösterme yeteneğini değerlendirebilmemiz için araştırmalarda hızlı bir şekilde ilerlemeyi hedefliyoruz" dedi.
Denemelerin sorunsuz ilerlemesi halinde aşının gelecek yıla hazır olması ve yurt dışına dağıtılması bekleniyor.
Öte yandan geçtiğimiz aylarda korona virüse karşı Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen "ChAdOx1 nCoV-19" adlı aşının İngiltere'de başlayan 2. ve 3. aşama klinik denemelerinin genişletilerek Brezilya ve Güney Afrika'daki sağlık merkezlerinde yürütüldüğü belirtildi. Oxford Aşı Grubu ile Jenner Enstitüsü iş birliğinde geliştirilen ve İngiliz-İsveç ilaç şirketi AstraZeneca tarafından satın alınan aşının Sao Paulo kentinde 2 bin sağlık çalışanı, Rio de Janeiro kentinde ise bin gönüllü üzerinde test ediliyor. İngiltere'de 4 bin gönüllünün dahil olduğu aşı denemelerine 10 bin gönüllünün katılması amaçlanıyor. Denemelerin sorunsuz ilerlemesi halinde aşının bu yıl sonunda hazır olması bekleniyor.



İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
TT

İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)

Bilim insanları ilk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfetti. İlk kez bir gezegenin, yıldızını bu şekilde etkilediği gözlemlendi. 

Dünya'dan yaklaşık 400 ışık yılı uzaktaki HIP 67522 adlı yıldız ve yörüngesindeki iki gezegen uzun zamandır takip ediliyor. Sadece 17 milyon yaşındaki yıldız, 4,5 milyar yaşındaki Güneş'e kıyasla daha büyük ancak daha soğuk. 

Yıldızın HIP 67522 b adlı gezegeni, şaşırtıcı derecede yakın bir yörüngede dönüyor. Ötegezegen yıldızın etrafındaki bir turunu sadece 7 günde tamamlıyor; yani gezegende bir yıl, Dünya zamanıyla sadece bir hafta sürüyor.

Hollanda Radyo Astronomi Enstitüsü'nden Ekaterina Ilin, "Daha önce HIP 67522 gibi bir sistem görmemiştik; gezegen bulunduğunda, yıldızının yörüngesinde 10 günden daha kısa bir sürede döndüğü bilinen en genç gezegendi" diyor.

Ilin ve ekip arkadaşları bu nedenle NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ötegezegen uydusu CHEOPS'u kullanarak sistemi daha yakından incelemeye karar verdi. 

Araştırmacılar HIP 67522 b'nin yıldızıyla  kurduğu sıkı etkileşim nedeniyle kendi sonunu hazırladığını tespit etti. 

Devasa plazma topları olan yıldızların yüklü parçacıkları, yüzeydeki hareketleriyle güçlü manyetik alanlar yaratıyor. Manyetik alan çizgileri birbirini kesemediğinden, bazen bunlar düğümlenip aniden koparak güneş patlamaları adı verilen radyasyon patlamalarına yol açıyor.

Bilim insanları, Dünya gibi pek çok gezegenin de manyetik alanı olduğu için yıldızına yakın gezegenlerin, yıldızlardaki manyetik alan patlamalarını tetikleyip tetiklemediğini merak ediyordu. 

HIP 67522 sistemini inceleyen ekip, yıldızdaki patlamaların gezegen onun önünden geçerken sıklaştığını saptadı. Araştırmacılar bu nedenle patlamaları gezegenin tetiklediği sonucuna vardı. 

Normalde yıldızların, yörüngelerindeki gezegenlerden etkilenmediği düşünülüyordu. Ancak araştırmacılar HIP 67522'nin yaşı nedeniyle ve güçlü bir manyetik alanı olması durumunda bunun mümkün olduğunu söylüyor.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmaya göre gezegen yakın yörünge dönüşü sırasında enerji biriktiriyor ve bunun bir kısmını, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca bir kırbaç misali, dalgalar halinde geri gönderiyor. Bu şok dalgası, manyetik alandan yıldızın yüzeyine geçtiğinde muazzam bir patlama yaşanıyor.

Ancak bu güçlü kozmik ışınların büyük bir kısmı uzaya savrulmak yerine gezegene geri dönüyor. Bilim insanları HIP 67522 b'nin bugüne kadar bulunan ilk "eceline susamış gezegen" olduğunu söylüyor. 

Ilin "Gezegen özellikle enerji yüklü patlamaları tetikliyor gibi görünüyor" diyerek ekliyor: 

Gezegenin, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca gönderdiği dalgalar belirli anlarda patlamaları başlatıyor. Ancak patlamaların enerjisi dalgaların enerjisinden çok daha yüksek. Dalgaların oluşmaya hazır patlamaları tetiklediğini düşünüyoruz.

Araştırmacılar halihazırda yaklaşık Jüpiter büyüklüğündeki HIP 67522 b'nin, 100 milyon yıl içinde Neptün'e yakın bir boyuta geleceğini tahmin ediyor.

Bilim insanları sistemi incelemeye devam ederek patlamalarda ne tür enerji salındığını anlamayı umuyor. Ayrıca bu türden benzer sistemlerin var olup olmadığını araştırmak için çalışmalarını genişletmeyi planlıyorlar.

Ilin, "Aklımda milyonlarca soru var çünkü bu tamamen yeni bir fenomen, dolayısıyla ayrıntılar hâlâ net değil" diyor.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, NASA, Nature