Lübnan’da kötüleşen yaşam koşullarına karşı protestolar hız kazandıhttps://turkish.aawsat.com/home/article/2357321/l%C3%BCbnan%E2%80%99da-k%C3%B6t%C3%BCle%C5%9Fen-ya%C5%9Fam-ko%C5%9Fullar%C4%B1na-kar%C5%9F%C4%B1-protestolar-h%C4%B1z-kazand%C4%B1
Lübnan’da kötüleşen yaşam koşullarına karşı protestolar hız kazandı
Eylemciler, 26 Haziran’da Trablusşam girişinde yanan araç lastikleriyle yolları kestiler. (Ulusal Ajans)
Beyrut/ Şarku’l Avsat
TT
TT
Lübnan’da kötüleşen yaşam koşullarına karşı protestolar hız kazandı
Eylemciler, 26 Haziran’da Trablusşam girişinde yanan araç lastikleriyle yolları kestiler. (Ulusal Ajans)
Lübnan’daki yolları kesme eylemleri, yaşam koşullarının bozulması ve karaborsadaki yüksek döviz kuru nedeniyle 26 Haziran’da yeniden patlak verdi. Lübnan, farklı bölgelerde protesto hareketliliklerine ve yol kesme eylemlerine sahne oldu. Çok sayıda esnaf, yüksek döviz kuru nedeniyle alım satım yapamamaları dolayısıyla dükkanlarını kapattı. Protestoların ekim ayında başlamasından bu yana Lübnan lirası, değerinin yaklaşık yüzde 80’ini kaybetti.
Protestolar, 26 Haziran sabahı yeniden patlak verirken eylemciler de güvenlik güçlerinin müdahaleleri öncesinde Jiyeh ve Barja bölgelerindeki güney yolunu büyük kamyonlarla saatler boyunca trafiğe kapattı. Kuzeyde birkaç eylemci, Bab el-Tabbaneh’teki Trablusşam- Akkar karayolunu yanan araç lastikleri ve çöp konteynerleri ile kesti.
Eylemcilerden bazıları, Beyrut’taki Sosyal İşler Bakanlığı binasına girerken binada bulunmayan Bakan Remzi el-Maşrafiye’nin ofisine baskın düzenledi. Eylemciler, güvenlik güçlerinin müdahalesi öncesinde de taleplerine kulak verilmesi çağrısında bulundular.
Eylemciler, ‘bakanlığın bir kamu binası ve bu kötü yaşamsal koşullar ortasında önemli bir kurum olduğunu ancak Bakan’ın vatandaşlara karşı görevlerini yerine getirmediğini’ vurguladı.
Ekonomik krizin kötüleşmesi çerçevesinde birçok köy ve kasabada bazı şirketlerden ve dükkanlardan yükselen sesler duyulmaya başlandı. Dükkan sahipleri fiyat artışları ve doların döviz kurundaki sürekli yükselişi nedeniyle bir sonraki ilana kadar tamamen veya geçici olarak kapanma yoluna yöneldi.
Aynı şekilde bazı gıda marketleri de belirli malların satışını durdurdu. Bazı kasaplar, kepenk indirdi. Bir kilo etin fiyatı 40 bin lirayı aşarken tüketici de et satın almayı bıraktı.
Kasaplar fiyatlardaki bu büyük artışı, toptan ve perakende pazarlardaki et fiyatlarının liranın dolar karşısında değer kaybetmesi karşısındaki artışına bağlarken et ithalatçısı Gabi Dekermecyan da etin kilo fiyatının, karaborsadaki doların fiyatına bağlı olmadığını savundu. Dekermecyan, “Fiyat, iki şeyle belirlenir; A tipi sarraflarda doların fiyatı ve mevcut dolar tutarı” dedi.
Şarku’l Avsat’a konuşan Gabi Dekermecyan sözlerini şöyle sürdürdü:
“Et ithalatçıları, dün en az 3 bin 850 alış ve maksimun 3 bin 900 satış fiyatı arasında hareketli bir marj ile belirlenen Kuyumcular Sendikası’nın açıkladığı fiyatlarla dolar satın alıyor. Bazen ithalatçılar, borsada gereken tutarın eksikliği nedeniyle karaborsadan dolar satın almak zorunda kalıyorlar. Ancak bu, etin fiyatının değil, toplam fiyatın bir parçasıdır. Bu nedenle bir kilo et, karaborsada dolar bazında fiyatlandırılmaz. Et fiyatı artmadı. Artanın dolar fiyatıdır. Hükümet, sübvansiyonlu yiyecekler sepetine eti eklemeyi kabul etmedi. Çünkü et, temel gıda maddesi sayılmıyor.”
Et krizi yaşandığı iddialarını yalanlayan Dekermecyan ithalatın devam ettiğini ve pazar için yeterli etin bulunduğunu belirttiği açıklamasının devamında “Dolar sarrafların kullanımına açık olduğu sürece, tükenmesi veya büyük bir kıtlık yaşanması durumunda mutlaka bir et kriziyle karşı karşıya kalacağız” dedi.
Gazze ateşkesi: Geri çekilmeler anlaşmayı tehdit ediyor ve müzakereleri kurtarmak için ertelenmesi talep ediliyorhttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5164175-gazze-ate%C5%9Fkesi-geri-%C3%A7ekilmeler-anla%C5%9Fmay%C4%B1-tehdit-ediyor-ve-m%C3%BCzakereleri-kurtarmak-i%C3%A7in
İsrail tanklarının Gazze Şeridi'nin güneyine girmesinin ardından, geçici mülteci kampındaki derme-çatma çadırların arasında enkazın üzerinde oturan bir kadın (AFP)
Gazze ateşkesi: Geri çekilmeler anlaşmayı tehdit ediyor ve müzakereleri kurtarmak için ertelenmesi talep ediliyor
İsrail tanklarının Gazze Şeridi'nin güneyine girmesinin ardından, geçici mülteci kampındaki derme-çatma çadırların arasında enkazın üzerinde oturan bir kadın (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi’nde işgal ettiği yeni bölgelerden çekilme görüşmelerinin son iki aydır tıkanması, Katar’ın başkenti Doha'daki (yedinci gününe giren) ateşkes müzakerelerini yeni bir ‘karanlık tünele’ soktu. Hamas Hareketi, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümeti tarafından önerilen yeniden konuşlandırmayı reddetti.
Medyada yer alan sızıntılara göre arabulucular, özellikle Washington, müzakerelerin sonuna kadar çekilme maddesinin ertelenmesini talep ettiler. Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar bu durumu, müzakereleri ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin istemediği yeni bir başarısızlıktan kurtarmak için son bir girişim olarak görüyorlar ve bu yüzden Netanyahu'ya esneklik göstermesi için baskı yapabileceğini düşünüyorlar. Uzmanlara göre bunun aksi bir durum söz konusu olursa Hamas, İsrail'in bu şekilde kalmasının, sürgün planını hızlandırmak, olası ateşkesin sona ermesinden sonra askeri bölgeler dayatmak ve anlaşmayı bozmak için bir manevra olduğunu düşünerek bunu reddedecek.
İki Filistinli kaynak cumartesi günü, Doha’daki müzakerelerin, İsrail'in cuma günü sunduğu, İsrail ordusunun yeniden konuşlandırılması ve konumlandırılması için hazırladığı çekilme haritasında ısrar etmesi nedeniyle, karmaşık zorluklarla karşı karşıya olduğunu bildirdi. Bu plan, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin yüzde 40'ından fazlasında kalmasını öngörüyor, ancak Hamas bunu reddediyor.
Fransız Haber Ajansı AFP’ye konuşan kaynaklardan biri, ‘Hamas’ın müzakere heyetinin İsrail'in sunduğu haritaları kabul etmeyeceğini, çünkü bu haritaların Gazze Şeridi'nin yaklaşık yarısının yeniden işgalini meşrulaştırdığını ve İsrail'in insani olduğunu söylediği ve Gazze Şeridi'nin güneyinde yer alacak ve yaklaşık 600 bin Filistinliyi barındıracak olan şehre atıfla Gazze Şeridi'ni Nazi kampları gibi geçiş noktaları ve seyahat özgürlüğü olmayan izole bölgeler haline getirdiğini’ vurguladı.
Diğer kaynak, Hamas'ın İsrail güçlerinin 2 Mart'tan sonra, yani iki ay süren ateşkesin çökmesinden sonra yeniden kontrol altına aldığı tüm bölgelerden çekilmesini talep ettiğini belirtti. İsrail’i, ‘soykırım savaşını sürdürmek için oyalamaya devam etmek ve anlaşmayı engellemekle’ suçladı.
Kaynak, Katarlı ve Mısırlı arabulucuların ‘taraflara, ABD Başkanı Donald Trump'ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un Doha'ya gelene kadar çekilme müzakerelerini ertelemelerini’ istediklerini, ancak ‘yardımlar ve esir takası konusunda ilerleme’ kaydedildiğini belirtti.
ABD merkezli haber sitesi Axios, bazı kaynaklardan, ABD'nin Hamas'tan İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilmesini tartışmayı ertelemesini ve diğer konulara geçmesini istediğini, böylece esir takası anlaşması müzakerelerinin çökmesini önlemeye çalıştığını aktardı.
Yaralıları Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta bulunan Kızıl Haç kliniğine taşıyan Filistinliler (AFP)
Reuters, cumartesi günü Filistinli ve İsrailli kaynaklardan benzer bir doğrulama aktardı. Doha görüşmelerinin, İsrail’in Gazze Şeridi’nden çekilmesi konusunda tıkanma yaşadığını, Hamas Hareketi’nin İsrail'in önerdiği çekilme haritalarını reddettiğini, çünkü bu haritaların toprakların yaklaşık yüzde 40'ını İsrail kontrolünde bırakacağını, bunların arasında güneydeki Refah bölgesi ve Gazze'nin kuzeyindeki ve doğusundaki diğer bölgelerin de bulunduğunu belirtti. Kaynaklar, ‘görüşmelerin devam etmesinin beklendiğini’ ifade ettiler.
Mısır Dışişleri Konseyi üyesi Reha Ahmed Hasan, İsrail'in, güneydeki Morag Ekseni de dahil olmak üzere birçok yerden çekilmeyerek Filistinlileri sürmeye devam etmek gibi kendi şartlarını dayatmak istediğini düşünüyor. Kuzey bölgesini askeri olarak kontrol altına alarak buradaki nüfusu sürme olasılığı olduğunu ifade eden Hasan, böylece ateşkes sona erdikten sonra Filistinlilerin sürülmesinin kolaylaşacağına dikkati çekti. Hasan, ABD'nin İsrail'e baskı yapmamasının müzakerelere zarar verdiğini ve bu tür konuların ertelenmesinin bir fayda sağlamayacağını, bunların erken çözülmesi gerektiğini, çünkü bu konuların belirleyici olduğunu vurguladı.
Hasan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Anlaşmaya varılmasının gecikmesi, engellerin devam etmesi ve Filistinlilerin hedef alınması nedeniyle, direnişin İsrail'e teslim olmasını isteyen bir manevra ile karşı karşıya olduğumuzu düşünüyoruz ve Hamas bunu kabul etmeyecektir. ABD’nin İsrail'e baskı yapmaktan başka seçeneği yok. Özellikle Kahire'nin talep ettiği Mısır sınırındaki Philadelphia (Salahaddin) Koridoru’ndan çekilme gibi henüz çözülmemiş ve belirsizliği devam eden başka konular da var.”
Filistinli siyasi analist Nizar Nazzal, Hamas'ın talebi olan İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesinin gerçekleşmemesi halinde bunun müzakereleri engelleyebileceğini düşünüyor. Nazzal, çekilme maddesinin ertelenmesinin müzakereleri kurtarmak için yapılan bir girişimden ibaret olduğunu ve Netanyahu hükümetinin çekilme gibi siyasi konularda taviz vermediği sürece, Washington veya İsrail'in iddia ettiği gibi anlaşmanın yakın zamanda imzalanmayacağını belirtti.
Cuma günü ABD ziyaretinden dönmeden önce, ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, perşembe günü yaptığı açıklamada, “Birkaç gün içinde (anlaşmayı) tamamlayabileceğimizi umuyorum” ifadelerini kullandı.
Geçtiğimiz hafta Beyaz Saray'da Netanyahu ile iki kez görüşen Trump, yakın zamanda ateşkes sağlanacağına dair açıklamalarını yineledi ve bu haftayı (yani birkaç gün sonra) olası bir tarih olarak belirledi. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da perşembe günü yaptığı açıklamada, anlaşmaya varılması konusunda ‘büyük umutları’ olduğunu söyledi.
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)
Ancak sahada durum bu umutların aksine gelişiyor. Gazze Sivil Savunma Sözcüsü Mahmud Basal yaptığı açıklamada cumartesi günü 20'den fazla Filistinlinin öldüğünü ve İsrail ordusunun son 48 saat içinde Gazze Şeridi'nde ‘yaklaşık 250 terörist hedefi vurduğunu’ söyledi.
Hamas, İsrail ordusuna karşı operasyonlarını sürdürürken, İsrail ordusu cuma günü, Gazze'nin güneyindeki Han Yunus kentinde çıkan çatışmalarda Golani Tugayı'na bağlı keşif biriminden bir subayın öldürüldüğünü, ayrıca Gazze'nin kuzeyinde çıkan çatışmada iki askerin yaralandığını açıkladı. Bu açıklamadan iki gün önce Gazze'nin güneyinde kaçırılmak üzere olan bir İsrail askerinin öldürüldüğü bildirilmişti.
Birleşmiş Milletler (BM), cumartesi günü yaptığı ortak açıklamada, Gazze'deki yakıt kıtlığının kritik seviyelere ulaştığı konusunda uyarıda bulundu. BM’nin aralarında İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Gıda Programı (WFP) da bulunduğu yedi ayrı kuruluşu tarafından yapılan ortak açıklamada, “Yakıt, Gazze'de hayatta kalmanın bel kemiğidir” denildi.
Bu olumsuz gelişmeler devam ederken Reha Ahmed Hasan, Trump'ın dün değil, bugün bir anlaşma sağlayabileceğini düşünüyor. Hasan’a göre ABD'nin tutumu, İsrail'e baskı uygulayarak bir anlaşma sağlamaya ve Gazze'yi yerinden etme ve yok etme planlarından vazgeçmeye yönelik gerçek bir adım atarak tüm bu sorunları sona erdirebilir.
Bu görüşe katılan Nizar Nazzal da Washington'ın, Nobel Barış Ödülü almayı uman Trump'ın çabalarının başarısız olmaması için müdahale edeceğini ve Netanyahu'yu daha geniş çaplı yayılma haritasını kabul etmeye zorlayacağını (bu cümle tuhaf geldi ama böyle yazıyordu) vurguladı. Ateşkes yapılmaması halinde İsrail Başbakanı’nın popülaritesinin daha da zarar göreceği ve İran'a karşı savaşından elde ettiği son siyasi kazanımlarını kaybedebileceği uyarısında bulunan Nazzal, bu nedenle Netanyahu'nun çıkarlarına en uygun olanın anlaşmayı geçici olarak kabul etmek olduğunu belirtti.