Koronavirüs dünya genelinde yarım milyondan fazla can aldıhttps://turkish.aawsat.com/home/article/2360346/koronavir%C3%BCs-d%C3%BCnya-genelinde-yar%C4%B1m-milyondan-fazla-can-ald%C4%B1
Koronavirüs dünya genelinde yarım milyondan fazla can aldı
Brezilya 57 bin 658 can kaybı ile dünyada ikinci sırada yer alıyor (AFP)
Paris/Şarku’l Avsat
TT
TT
Koronavirüs dünya genelinde yarım milyondan fazla can aldı
Brezilya 57 bin 658 can kaybı ile dünyada ikinci sırada yer alıyor (AFP)
Çin’de Aralık ayında ortaya çıkarak hızla diğer ülkelere yayılan yeni tip koronavirüs (Kovid-19), üçte ikisi ABD ve Avrupa olmak üzere dünya genelinde yarım milyondan fazla kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.
Koronavirüs, dünya genelinde şimdiye kadar 10 milyon 249 bin 460 kişiye bulaşırken, 504 bin 466 kişi de yaşamını kaybetti.
Salgından en çok etkilenen Avrupa’da 3 milyona yakın vaka ve 200 bine yakın can kaybı yaşandı.
Dünya genelinde en fazla can kaybının yaşandığı ABD’de ise 128 bin 437 kişi öldü ve 2 milyon 637 bin 77 kişide koronavirüs tespit edildi.
ABD’nin ardından gelen Brezilya’da 57 bin 658, İngiltere’de 43 bin 558, İtalya’da 34 bin 738 ve Fransa’da 29 bin 978 kişi koronavirüs nedeniyle canından oldu.
İsrail’in İran planı: Trump gidene kadar halledeceğizhttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5207818-i%CC%87srail%E2%80%99-i%CC%87ran-plan%C4%B1-trump-gidene-kadar-halledece%C4%9Fiz
İsrail’in İran planı: Trump gidene kadar halledeceğiz
İsrail ve İran arasında yıllardır süren gerginlik, Gazze savaşının da etkisiyle sıcak çatışmaya dönüşmüştü (Reuters)
İsrail'in ABD Başkanı Donald Trump'ın görev süresinin sonuna kadar Tahran rejimini devirmeyi planladığı öne sürülüyor.
Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla İsrail'in kamu yayıncısı Kan'a konuşan üst düzey bir İsrailli yetkili, İran'ın füze stoklarını yenilemeye başladığını savunarak gelişmeleri yakından takip ettiklerini belirtti.
İsrail ve İran arasında haziranda patlak veren 12 günlük savaşta Tahran'ın füze stokunun çoğunu erittiğini söyleyen yetkili, Trump'ın görev süresi bitmeden İran rejimini devirmeyi planladıklarını ifade etti.
Adının gizli tutulması şartıyla İsrailli medya kuruluşu Kanal 13'e konuşan başka bir yetkili de İran'la çatışmaların tekrar başlaması halinde "çok daha sert bir yanıt verileceğini" söyledi.
Yetkililerin açıklamaları, New York Times'ın 9 Kasım tarihli haberinde iki ülke arasında çatışmaların tekrar patlak vermesinin kaçınılmaz olduğunu savunmasının ardından geldi.
Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Uluslararası Kriz Grubu'ndan Ali Vaez, savaşın tekrar başlaması halinde İran'ın İsrail'e tek seferde 2 bin füze ateşlemeyi planladığını savunmuştu. Vaez, İranlı yetkililere dayandırdığı iddialarında ülkedeki füze üretim tesislerinin günde 24 saat çalıştığını söylemiş, şunları eklemişti:
İsrail bu işin henüz bitmediğini düşünüyor ve çatışmayı yeniden başlatmamak için bir nedeni yok. Dolayısıyla İran bir sonraki tur için hazırlıklarını iki katına çıkarıyor.
İsrail'in 13 Haziran'daki saldırısıyla başlayan çatışmalarda İran vakit kaybetmeden misilleme yapmıştı. ABD de devreye girerek İran'daki İsfahan, Fordo ve Natanz tesislerine 22 Haziran'da hava saldırısı düzenlemiş, operasyonda 14 "sığınak delici" GBU-57 bombası kullanılmıştı.
İran, ABD'nin saldırısına cevap olarak 23 Haziran'da Amerikan ordusunun Katar'daki El-Udeyd Hava Üssü'ne saldırmıştı. Operasyonda Tahran'ın önceden Washington'a haber verdiği ve hiçbir can kaybı yaşanmadığı aktarılmıştı.
Washington operasyonun ardından 24 Haziran'da taraflar arasında ateşkes sağlandığını duyurmuştu.
Saldırılarda İran, İsrail'e 500 balistik füze ve binden fazla drone göndermişti. İsrail'de 32 kişi yaşamını kaybetmiş, 3 binden fazla kişi de yaralanmıştı. İran'da ise binden fazla kişi ölmüş, 4 bini aşkın kişi yaralanmıştı.
İsrail ve ABD, İran'ın uranyum zenginleştirerek nükleer silah elde etmeye çalıştığını savunurken Tahran iddiaları reddediyor.
Independent Türkçe, Times of Israel, New York Times
Buganda yakınlarında, Kongo'dan gelen ve ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı'nın (USAID) son yardımlarından gıda yardımı almayı bekleyen mültecilerle konuşan Burundi hükümet yetkilisi, 6 Mayıs 2025 (AFP)
Buganda yakınlarında, Kongo'dan gelen ve ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı'nın (USAID) son yardımlarından gıda yardımı almayı bekleyen mültecilerle konuşan Burundi hükümet yetkilisi, 6 Mayıs 2025 (AFP)
Sergey Eledinov
ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, 20 Ekim 2025 tarihinde ABD yönetiminin Cezayir ve Fas arasında arabuluculuk yaptığını ve iki ay içinde bir barış anlaşmasına varılmasını umduğunu açıkladı. Görünüşte bu, dikkat çekici ve belki de stratejik bir adım gibi görünüyordu. Ancak ne yazık ki bu açıklama, ABD'nin Afrika politikasındaki stratejik boşluğu ortaya çıkardı. Zira bu politikada, stratejinin yerini kolaylaştırma, eylemin yerini ise açıklamalar aldı.
Trump yönetiminin Afrika sahnesine çıkışı, gürültülü ‘mısır patlaması’ gibiydi. Bunu eski ABD Başkanı Joe Biden döneminin mirasını ortadan kaldırma girişimlerinin yol açtığı bir kargaşa dalgası izledi. Birçok program askıya alındı veya tamamen sonlandırıldı. Dışişleri Bakanlığı'nın Afrika bölümleri kısmen felç oldu ve ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı'nın (USAID) kıtadaki faaliyetleri fiilen donduruldu.
Ancak, USAID'in faaliyetlerinin askıya alınması tüm sonuçları ortadan kaldırmadı. USAID, kronik verimsizliğinin yanı sıra Afrika siyasi elitinin bazı kesimleri için verimli bir zemin haline geldi. Kurumları güçlendirmek yerine, yapısal hoşnutsuzluğu pekiştirdi. Bu da kağıt üzerinde yararlı görünen programlara rağmen, ABD’nin varlığına karşı derin ve kalıcı bir düşmanlık yarattı.
Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Washington’ın Afrika'ya yönelik yeni stratejisi, 2025 yılında birkaç sembolik dönüm noktasıyla şekillenmeye başladı. Önce geçtiğimiz haziran ayında Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile Ruanda arasında imzalanan barış anlaşması, ardından temmuz ayında Atlantik Afrika ülkeleriyle yapılan mini zirve ve daha sonra ağustos ayında ABD Afrika Komutanlığı’nın (AFRICOM) yeniden yapılandırılması geldi. Bu stratejinin temel ilkeleri, ‘yardım yerine ticaret’, ‘güvenlik için kaynaklar’ ve ‘sadakat için yatırım’ gibi sloganlarla somutlaştırıldı. Bu gösterişli sloganlar iddialı, fakat boş sözler olmanın yanında ABD politikasını uzun süredir zayıflatan yapısal zayıflıkları ele almadan müdahaleyi yeniden ifade etmekten ibaretti.
Kongo'nun kuzeyinde silahlı çatışmalar yeniden başladı ve Washington’ın basına yaptığı açıklamalarda anlaşma sonrası yapıya ilişkin vaatleri giderek kayboldu.
ABD’nin Afrika için zaten bir stratejisi var. Bu strateji, ilk olarak 2020 yılında kabul edilen ve 2023 yılında Biden tarafından güncellenen ABD’nin Sahra Altı Afrika Stratejisi. Bu stratejinin 2025 yılındaki Trump versiyonu, yeni bir stratejiden çok ‘kozmetik dokunuşlar’ yapılan bir yenilenme ve pratik hiçbir içeriği olmayan, sadece yeniden yayınlanmış bir belgeden ibaret. Gerçekte de net hedefleri, pratik araçları veya gerçek koordinasyon mekanizmaları olmayan, ayrı ayrı açıklamalar, pilot projeler ve yerel programların bir araya getirilmesinden oluşan bir strateji.
‘Yatırım, garanti ve nüfuz’ kavramları, stratejik bir ilke olmaktan çok, bir ön pazarlama modeli gibi görünüyor. Trump yönetiminin 2025 yılında Angola'daki Lobito Koridoru için taahhüt ettiği 550 milyon dolar bile, önceki yönetimlerin mirasının bir devamı niteliğinde olsa da yeni fikirler yahut yenilikler içermeyen bir sürünceme olarak kalmaya devam ediyor.
ABD sistemi strateji oluşturma konusunda yetkinliğini korurken, bunları gerçeğe dönüştürme becerisini kaybetti ve kurumsal eylemlerin yerini görkemli açıklamalar aldı, bu da parlak bir strateji kisvesi altında pratik bir felce yol açtı. Bu durum, barışın bir yaklaşımdan ziyade bir anlaşma olarak ele alındığı karşılıklı barış örneği olan Trump'ın Kongo'da öncülük ettiği ‘anlaşmada’ açıkça görüldü. Anlaşma, sahada uygulanabilecek herhangi bir yürütme çerçevesi veya mekanizması olmadan kağıt üzerinde kaldı. Geçtiğimiz ekim ayına gelindiğinde, Kongo'nun kuzeyindeki silahlı çatışmalar başladı ve Washington’ın basına yaptığı açıklamalarda anlaşma sonrası yapıya ilişkin vaatleri giderek kayboldu.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Savunma Bakanlığı (Pentagon) ve Amerikan iş çevrelerinden üst düzey yetkililer, bu yılın başlarından bu yana, Afrika başkentlerini ziyaret ederek buradaki muhataplarıyla görüşüyorlar. Bu ziyaretler, ABD’nin yeniden artan ilgisini coşkuyla aktaran manşetlere konu oldu, ancak somut sonuçların olmaması, bu ziyaretlerin büyük ölçüde sembolik olduğunu, sanki gezilerin kendisi arzu edilen hedef haline gelmiş gibi olduğunu gösterdi.
ABD’li kurumlar, ilk olarak hangi adımı atacakları konusunda belirsizlik yaşayan, ‘yengeç sendromu veya Humphrey Yasası’ olarak adlandırılabilecek bir durumla karşı karşıya. Kurumsal boşluklar, Büyükbaba Krylov'un yengeç, kuğu ve turna balığı hakkındaki masalını hatırlatıyor. Her iki taraf da ortak bir hedef doğrultusunda iş birliği yapmak yerine, göldeki balık ağını kendi yönlerine çekiyor. ABD Dışişleri Bakanlığı, bir kuğu gibi, dikkatini diplomasiye, ittifaklara, Çin ve Rusya ile rekabete ve değerlerini tanıtmaya odaklanırken AFRICOM, bir yengeç gibi, bazen diplomasiyle çelişen kararlı eylemlere yöneliyor. USAID, bir turna balığı gibi, risk ve potansiyel kayıplardan uzak, karlı yatırımlar arıyor. Bu üç kurum resmi olarak müttefik olsa da farklı mantıklar, dönemler ve idari kültürler doğrultusunda faaliyet gösteriyor.
Günümüzün Afrika elitleri teknokratik, küresel olarak birbirine bağlı ve Küresel Güney, Asya ve Ortadoğu'da hakim olan eğilimlerle uyumlu.
Temel sorun, Trump yönetiminin önceki yaklaşımdan uzaklaşmasına rağmen, Afrika'ya karşı kurumsal bir ilgisizlik yapısının derin köklerini miras almış olmasıdır. Bu bilişsel ve kavramsal çarpıklık, kıtayı aktif bir ortak olarak değil, etkilenmesi ve sömürülmesi gereken bir nesne olarak görüyor. Washington, her zamanki gibi, Afrika'yı ‘operasyonların kontrol edilmesi’ mantığına göre kontrol edilen topraklar topluluğu gibi görürken, Afrika siyaseti dağıtılmış egemenlik altında işliyor ve devletler farklı alanlar üzerinde giderek daha fazla kontrol sahibi oluyor. ABD güçlerinin Nijer'den çıkarılması, Afrika'nın artık dış kontrolüne tabi olmadığını teyit ediyor. Afrika, süper güçler arasındaki rekabeti kendi yararına kullanarak, topraklarında kimin hangi koşullarda bulunabileceğini belirliyor.
Bilişsel önyargının Amerikalıların algısını çarpıttığına şüphe yok. Afrika, gerçek haliyle değil, sadece bir kriz bölgesi, kaynak ve zenginlik deposu veya süper güçler arasındaki rekabet arenası olarak gören modası geçmiş yaygın algılar aracılığıyla görülüyor. Bu yanlış algı, gerçeklerle uyumlu stratejilerin önündeki bir engel. Araştırma merkezleri ve düşünce kuruluşları, paydaşların çıktılarını küçümsemesi ve bilginin anlamlı stratejilere dönüştürülememesi nedeniyle genellikle etkisiz kalıyor. Bunun yerine, bu bilgiler, Yunan mitolojisinde kendisine konuk olan yolcuların boylarını yatağa uydurmak için kol ve bacaklarını çekip uzatan ya da kırıp kısaltan sadist ruhlu dev Procrustes'in yatağını akla getiren bazı yanlış algılar altında, herkesin kendine özgü özelliklerine bakılmaksızın uygulanan keyfi yaklaşımlara dönüştürdü.
Batı Sahra'daki Laayoune şehrinin girişi, 6 Kasım (AFP)
Bu bilişsel körlük, uygulamada açıkça görülmektedir. Washington, silahlı çatışmalar veya insani felaketler gibi krizlerde müdahale ederek dış arabulucu rolünü sürdürüyor. Bu yaklaşım, sahada ‘güvenlik balonlarının’ oluşmasına neden oluyor. Bu balonlar, yönetim ve kontrol altında olan, ulusal ekonomilerden ve kurumlardan izole edilmiş, iç gelişme olmaksızın dış kontrol modelleri olarak işlev gören istikrarlı bölgeler.
ABD politikası, müzakere platformları oluşturmak, diyaloglar düzenlemek, süreçleri izlemek ve resmi destek sağlamak gibi yollarla işleri daha fazla kolaylaştırma yönünde ilerliyor. Washington, yatırım yapmadan etki yaratmaya ve sorumluluk almadan süreci yönlendirmeye çalışıyor. Bu, taahhütte bulunmadan ‘oyunda’ kalmasını sağlayan uygun bir alternatif strateji. Ancak, özellikle Afrika'daki kargaşa göz önüne alındığında, ABD'nin etkisi veya nüfuzu olmayan süreçleri kolaylaştırmak neredeyse imkansız.
Temel olarak yetenek ve niyetten yoksun olan bu yaklaşım, beyan niteliğindeki açıklamalar ve girişimlerle birleştiğinde, gereksiz ve ters etki yaratır. Afrika, dışardan gelen bir arabulucu veya kriz yöneticisi değil, sorunları çözebilecek stratejik bir ortağa ihtiyaç duyuyor.
Günümüzün Afrika elitleri teknokratik, küresel olarak birbirine bağlı ve Küresel Güney, Asya ve Ortadoğu'da hakim olan eğilimlerle uyumlu. Resmi anlatıların kabul ettiğinden daha fazla ve daha derin bir şekilde görüyor ve anlıyorlar. ABD’nin ortaklık söyleminin arkasında, kalkınma yükünü paylaşma konusunda hissedilir bir isteksizlik yatıyor.
Tüm bunların bir sonucu olarak, Afrika hükümetleri genellikle Washington'ın hoşgörülü ve kolaylaştırıcı yaklaşımını meşruiyet, geçici garantiler ve siyasi alan kazanmak için kullanırken, aynı zamanda Afrika'nın ABD'nin öncelikler hiyerarşisindeki konumunun gerilemesi konusunda uyarı sinyalleri gönderiyorlar.
Beyaz Saray yaklaşımını değiştirmedikçe, ABD nüfuzunu giderek yitirdiği bir kıtada dışlanmış bir ülke olarak kalmaya devam edecek.
ABD, 1990'lı yıllarda ve 2000'li yılların başlarında burslar, teknoloji ve start-up'lar aracılığıyla Afrika için ‘dünyaya açılımın’ sembolü ve geleceğe açılan kapısıydı. Bugün, geleneksel olarak ABD ile müttefik olan ülkeler bile (Kenya, Nijerya, Gana ve Senegal gibi) Çin, Rusya ve Körfez ülkeleriyle ilişkilerini çeşitlendirmeye ve derinleştirmeye çalışıyor. Afrika artık Washington'ı istikrarın tek garantörü olarak görmüyor. Artık bu rol, daha görünür ve somut bir angajman ve katılım sunan aktörler tarafından üstlenildi.
ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, Miami'deki Amerikan İş Forumu'nda konuşurken, 6 Kasım 2025 (AFP)
Çin'in kapsamlı ekonomik genişlemesi, Türkiye'nin insani, ticari ve askeri-teknik iş birliğini birleştiren esnek yaklaşımı, Körfez devletlerinin yatırımları ve İslami bankacılık hizmetleri ile Rusya'nın güvenlik ihracatı, Afrika'da somut gerçeklikler olmanın yanında ihtiyaç duyulan, sofistike ve büyüyen unsurlar. Öte yandan Washington'ın girişimleri, varlığını taklit eden, ancak somut stratejik angajmandan yoksun, gürültülü bir medya gösterisinden, bir bilgi bombardımanından ibaret.
Beyaz Saray yaklaşımını değiştirmedikçe, ABD nüfuzunu giderek yitirdiği bir kıtada dışlanmış bir ülke olarak kalmaya devam edecek ve Donald Trump’ın hiçbir garanti olmadan ilk adımı atması için Albert Camus'nün dediği gibi bir inanç sıçraması ve gerçek cesarete ihtiyacı olacak. Bu da ABD'nin Afrika politikasını yeniden düşünmek, yanlış algıları gidermek ve uygulanabilir mekanizmalar ve araçlar oluşturmak anlamına geliyor.
Burada birden fazla cevabı olan bir soru yanıt bekliyor: ABD dış politikasının önceliği bu mu?
İslamabad'da mahkeme binası önünde intihar bombası saldırısı: En az 12 kişi hayatını kaybettihttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5207630-i%CC%87slamabadda-mahkeme-binas%C4%B1-%C3%B6n%C3%BCnde-intihar-bombas%C4%B1-sald%C4%B1r%C4%B1s%C4%B1-en-az-12-ki%C5%9Fi-hayat%C4%B1n%C4%B1
İslamabad'da mahkeme binası önünde intihar bombası saldırısı: En az 12 kişi hayatını kaybetti
Pakistan'ın Multan kentinde bir tankerin patlamasının ardından yanmış bir arabayı inceleyen itfaiyeci (Arşiv – AFP)
Pakistan İçişleri Bakanı bugün, başkent İslamabad'daki bir mahkeme binası yakınında meydana gelen intihar saldırısında en az 12 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.
Patlama, İslamabad'daki bir mahkeme binasının yakınında meydana geldi. Avukat Rüstem Malik, patlamadan sonra AFP'ye verdiği demeçte, “Arabamı park edip mahkeme binasına girerken kapıda bir patlama sesi duydum” dedi.
AFP’nin röportaj yaptığı tanıklardan biri olan Malik, “Tam bir kaos ortamıydı. Avukatlar ve insanlar sağa sola koşmaya başladı. Kapıda iki ceset vardı ve birkaç araba yanıyordu” ifadelerini kullandı.
Diğer yandan Pakistan güvenlik güçleri, Pakistan Talibanı (Tehrik-i-Taliban Pakistan) militanlarının Pakistan'ın Hayber Pahtunhva eyaletindeki bir askeri okulda öğrencileri kaçırma girişimini engelledi. Polis bugün yaptığı açıklamada, bir intihar bombacısının arabayla bombalı saldırı düzenlediğini ve beş militanın da okula yöneldiğini söyledi.
Saldırı dün akşam, intihar bombacısının Afganistan sınırına yakın Hayber Pahtunhva eyaletinin Vana kentindeki bir askeri okula saldırmaya çalışmasıyla başladı. Bu bölge, birkaç yıl öncesine kadar Pakistan Talibanı, El Kaide ve diğer yabancı militanların üssüydü.
Yerel polis şefi Alamgir Mahsud, Pakistan güçlerinin dün akşam iki silahlı saldırganı öldürdüğünü, diğer üçünün ise askeri okula girmeyi başardığını, ancak idari binada mahsur kaldıklarını bildirdi.
Mahsud, yaptığı açıklamada, “Tüm öğrenciler, öğretmenler ve personel güvende” dedi. Mahsud, askeri okulda konuşlu güvenlik güçlerinin saldırganların ana binaya ulaşmasını engellediğini belirtti. Mahsud’a göre, bomba yüklü araçla düzenlenen büyük çaplı intihar saldırısı, askeri okula yakın çok sayıda evde ağır hasara yol açtı ve en az 16 sivilin yaralanmasına neden oldu. Mahsud, çatışmada bazı askerlerin de yaralandığını ifade ederek, operasyonun tamamlanmasının ardından daha fazla bilginin paylaşılacağını söyledi.
Pakistan ordusu dün yaptığı açıklamada, saldırının ‘el-Havaric’ tarafından gerçekleştirildiğini duyurdu. El-Havaric terimi, hükümet tarafından yasaklanmış Tehrik-i-Taliban Pakistan hareketinin üyeleri için kullanılıyor. Bu hareket, ABD ve Birleşmiş Milletler (BM) tarafından terör örgütü olarak sınıflandırılıyor.
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة
