Arap Parlamentosu Başkanı Sulemi: Ortak Arap Stratejisini, dış müdahaleye karşı mücadele etmek için onayladık

Arap Parlamentosu Başkanı Sulemi: Ortak Arap Stratejisini, dış müdahaleye karşı mücadele etmek için onayladık
TT

Arap Parlamentosu Başkanı Sulemi: Ortak Arap Stratejisini, dış müdahaleye karşı mücadele etmek için onayladık

Arap Parlamentosu Başkanı Sulemi: Ortak Arap Stratejisini, dış müdahaleye karşı mücadele etmek için onayladık

Arap Parlamentosu Başkanı Dr. Meşal bin Fehm es-Sulemi, İran ve Türkiye’nin Arap dünyasına yönelik müdahalelerinin oldukça tehlikeli bir boyuta ulaştığını belirterek, bu durumun Arap Parlamentosu üyelerini komşu ülkelerin müdahalelerine karşı Ortak Arap stratejisini kabul etmeye zorladığını söyledi.
Sulemi, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Ortak Arap Stratejisi, Arap Ulusal Güvenliğinin birliği ilkesini güçlendirme zorunluluğunu vurguluyor. Bu ilke, herhangi bir Arap ülkesine yapılan saldırının Arap ülkelerinin tamamına yapıldığını ve Arap Ulusal Güvenlik önlemlerini herhangi bir Arap devletinin Türkiye ve İran ile olan ikili ilişkisinin üstünde tutulmasını ifade ediyor” dedi.
Arap Parlamentosu, geçtiğimiz günlerde, Arap ülkelerinin bölgedeki komşuları Türkiye ve İran’ın müdahaleleriyle mücadele etmeyi hedefleyen ilk Ortak Arap Stratejisini onaylamıştı.
Parlamento, Stratejinin, bölgenin mücadele ettiği ve "özellikle Araplara komşu olan ülkelerden kaynaklanan" sorunlara ve Arap ülkelerinin egemenliğini ihlal eden "yayılmacı emellere" işaret eden eylemlere yanıt olarak hazırlandığını vurguladı.
Şarku’l Avsat, Arap Birliği’ne sunulacak Ortak Arap Stratejisi belgesine ulaştı.
Arap dünyası ile Türkiye arasında ilişkilere değinilen stratejide, “Arap-Türk ilişkilerinin uluslararası hukuk ilkeleri, iyi komşuluk, ülkelerin egemenliğine ve meşru rejimlerine karşılıklı saygı, iç işlerine karışmama, güç kullanımından ve bununla tehdit etmekten kaçınma temeli üzerine’ inşa edilmesinin gerekliliği vurgulanıyor.
Stratejide, “Türkiye’nin Arap ülkelerindeki askeri müdahalelerine karşı bir caydırıcı unsur olarak Ortak Arap Savunma Konseyi’nin aktifleştirilmesi yoluyla Ankara’nın Arap bölgesindeki yayılmacı emellerinin reddedilmesi” gerektiğine işaret ediliyor

Gözden geçirilmeli
Ortak Arap Stratejisi belgesinde ayrıca şu ifadeler yer alıyor:
“Türk rejimi, Arap bölgesindeki yayılmacı emellerini, Arap ülkelerinde barışı, güvenliği ve istikrarı tehdit eden politikalarını ve düşmanca eylemlerini terk edene kadar, Arap ülkeleri ile Ankara arasındaki ticaret ve ortak anlaşmaların yanı sıra Türkiye tarafından finanse edilen ve  kamuoyunu kışkırtan uydu kanallarının yayınlarının durdurulması ve bu kanalların Arap uyduları üzerinden yayın yapmasını engelleyen yasa tasarılarının hazırlanması hususu gözden geçirilmeli”
Arap dünyası ve İran arasındaki ilişkiler
Strateji belgesinde Arap dünyası ile İran ilişkilerinin ele alındığı kısımda, “İran rejiminin Arap ülkelerinin istikrar ve güvenliğine zarar veren, egemenliğine saldıran politikalarına ve bu ülkelerin toplum dokusunu bozma çabalarına karşı koymak için tüm Arap ülkeleri dayanışma içinde olmalıdır. İran’ın nükleer projesi reddedilmeli ve Ortadoğu’nun nükleer ve diğer kitlesel imha silahlarından arındırılmasına bağlı kalınmalıdır” denildi.
Arap ülkelerine, “her türlü düşmanı caydırmak amacıyla egemenlik, güvenlik, istikrar ve çıkarlarını savunma kapasitesini geliştirme” çağrısında bulunulan belgede, “Arap ülkeleri içinde İran rejimi ile ilişkili her türlü silahlı milis veya örgüt oluşumunu kınama, Arap kimliğine bağlı kalma, iç ihtilafların mezhepçi ve ideolojik ihtilaflara dönüştürülmesinden uzak durma ve İran rejiminin Arap ülkelerinin güvenlik ve istikrarını tehdit eden devrimi Arap dünyasına ihraç etme projesini durdurulması” gerektiği belirtildi.
Arap Parlamentosu’nun kabul ettiği stratejide, “Birleşik Arap Emirlikleri’ne ait Ebu Musa, Tanb el-Kubra ve Tanb el-Suğra adalarının geri alınmasının önemine” ve “sabit Arap haklarına” vurgu yapılarak, İran’a, adaları iade etme veya anlaşmazlığı uluslararası tahkime götürme çağrısında bulunuldu.
Strateji belgesinde ayrıca, “İran’ın müdahalelerine” karşı mücadele veren Bahreyn Krallığı’na destek verilirken, İran rejiminin Yemen Cumhuriyeti’nin egemenliğine saygı duyması ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) Husi milislerin silahlandırılmasını yasaklayan ilgili kararlara uyması gerektiği vurgulandı.
Belgede, “İran rejiminin, Suudi Arabistan'da sivilleri ve sivil tesisleri hedef alması için darbeci Husi milislere balistik füze ve silahlı insansız hava araçları (SİHA) sağlamasının en sert ifadelerle kınandığı” belirtildi.
Belgede yer alan başka bir maddede ise, Arap Birliği’nden, İran rejiminin düşmanca eylemleri, Arap ülkelerinin içişlerine müdahalesi ve BMGK kararlarının ihlalleriyle ilgili BMGK’ya yazı göndermesi talep ediliyor. Söz konusu maddede bu ihlallerin, dünya için stratejik ve hayati önem taşıyan bir bölgede güvenlik ve istikrarı tehdit ettiği ifade ediliyor.



Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
TT

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’, Libyalı analistlerin ABD Özel Temsilcisi Richard Norland'ın Libya'nın güneyine yaptığı benzeri görülmemiş ziyaretin sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerini gölgede bıraktı.

Norland'ın bu hafta başında güneydeki Sebha kentinde Mareşal Halife Hafter'in oğlu Saddam Hafter ile yaptığı görüşmelerin ayrıntıları yeterince açıklanmadı. Ancak gözlemciler Norland'ın Sebha'ya yaptığı ziyaretin ‘sembolik’ olduğunu bildirdi. Derne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Yusuf el-Farisi, söz konusu ziyaretin ‘önceki güvensizlik dalgalarının ardından istikrarlı güvenlik koşulları ışığında bir ABD yetkilisinin güney kentine yaptığı ilk ziyaret’ olduğunu belirtti.

cdvfg
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Sebha ziyareti sırasında gerçekleşen görüşmede konuşurken (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Johns Hopkins Üniversitesi Dış Politika Enstitüsü üyesi Hafız el-Guveyl'e göre, Libya'ya yönelik on yıllık stratejik planın ve Rus nüfuzunu sınırlama girişimlerinin gölgeleri, ABD Özel Temsilcisi’nin Güney Libya ziyaretinde de kendisini gösterdi. El-Guveyl'e göre Rusya'nın Libya'nın güneyindeki nüfuzunu arttırması, ABD'nin kırılgan bölgelere yönelik stratejisinden ve Norland'ın ziyaretinden daha uzak değil. Bu noktada, geçtiğimiz mart ayından bu yana Rus askeri kargo uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Brak eş-Şati Üssü’ne yönelik birden fazla hava ikmalinden söz eden sızıntıların ortaya çıktığını da belirtmek gerekir.

Xujık8
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile CIA Direktörü William Burns arasında Trablus'ta daha önce yapılan bir görüşmeden (UBH)

İki yıldan kısa bir süre önce Biden yönetimi, ‘Çatışmayı Önlemek ve İstikrarı Teşvik Etmek için ABD Stratejisi - Libya için On Yıllık Stratejik Plan’ olarak bilinen planı başlattı. Bu plan, diğer hususların yanı sıra, Libya'nın tarihsel olarak marjinalleştirilmiş güneyini ulusal yapılara entegre etmeyi, daha geniş bir birleşmeye yol açmayı ve güney sınırını güvence altına almayı amaçlıyor.

Norland, Hafter'le görüştükten sonra Libya'nın güneyinin istikrara kavuşturulması, Libya'nın egemenliğinin korunması ve bölünmelerin aşılmasında oynadığı hayati rol hakkında genel bir konuşma yapmakla yetindi. Trablus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş'a göre söz konusu ziyaret Moskova'nın nüfuz mücadelesi ve Rusya'nın bölgedeki genişlemesini keşfetme bağlamının ötesine geçemeyebilir.

Diğer yandan Norland’ın Libya'nın güvenlik kurumlarını birleştirme çabalarını ülkenin dört bir yanından Libyalı askeri liderlerle ilişki kurarak desteklemekten bahsetmesi de dikkat çekiyor. El-Atraş Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu ziyaretin gerçekleri gizlemek için yapıldığını belirtti. El-Atraş’a göre bu ziyaret öncelikle Moskova'yı hedef alıyor ve ülkenin batısından sorumlu İçişleri Bakanı İmad et-Trablusi ile Saddam arasında daha önce yapılan ve tek taraflı bir eylem olan görüşmeye dayanan vizyonları önemsizleştiriyor.

 sc
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (Şarku’l Avsat)

Öte yandan bir grup analist, Çin'in Libya'daki faaliyetlerinin genişlemesine ilişkin ABD'nin güçlü endişelerinden bahsetti. Siyasi analist İzzeddin Akil'e göre güney Libya, Çin İpek Yolu'nun kesilmesinde önemli bir istasyon olabilir ve aynı zamanda Afrika'da Çinlileri rahatsız etmek ve onlara karşı koymak için bir üs olarak kullanılabilir.

Akil, Washington yönetiminin Trablus Büyükelçisi olarak atanması planlanan Amerikalı diplomat Jennifer Gavito'nun brifinginde Çin hakkında söylenenleri esas aldı.

Gavito geçtiğimiz haziran ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi önünde yaptığı açıklamada, Çin'le bağlantılı şirketlerin Libya'da bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe gösterdikleri derin başarılar konusunda uyarıda bulundu.

Infra Global Partners Vakfı danışmanı Jonathan Bass, Pekin'in Mareşal Halife Hafter'e verdiği desteğe işaret ederek, Çin'in daha önce eski Libya Başbakanı Fethi Başağa döneminde çok cazip koşullarla ülkenin güneyinde Libya altını çıkarma hakkını elde ettiğini söyledi.

Sahel bölgesinin son iki yılda Fransa'ya sadık bazı yerleşik rejimlerin devrilmesine tanık olması ve Rusya'nın yeni rejimlerin müttefiki olarak bölgeye müdahil olması da dikkat çekiyor.

Norland'ın Sebha'yı ziyaretinden bir gün sonra Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin'in Rus askeri kamyonu Ural'ın direksiyonuna geçmesi ve Ural’ın Libya pazarına girişini kutlaması da önemli bir noktaydı.