ABD’ye sınırların açılması, AB’yi ikiye böldü

İspanyol bir polis memuru geçen pazar günü İspanya- Fransa sınırının yeniden açılışını organize ediyor (EPA)
İspanyol bir polis memuru geçen pazar günü İspanya- Fransa sınırının yeniden açılışını organize ediyor (EPA)
TT

ABD’ye sınırların açılması, AB’yi ikiye böldü

İspanyol bir polis memuru geçen pazar günü İspanya- Fransa sınırının yeniden açılışını organize ediyor (EPA)
İspanyol bir polis memuru geçen pazar günü İspanya- Fransa sınırının yeniden açılışını organize ediyor (EPA)

Avrupa Birliği’nin (AB) gelecek ayın başlarında dış sınırları açmak için belirlediği tarih yaklaşırken, ortak liste geliştirmek üzere üye ülkeler arasında devam eden müzakereler durdu. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ülkelerin dış sınırlarını açmak için acele etmesi ve havaalanlarında sağlık kontrollerinin hafifletilmesi’ tehlikelerine karşı uyardı. Havaalanı ve sınırlar, WHO uzmanları tarafından dünya genelinde yaygın olan Kovid-19 salgınının ana geçiş noktası olarak görülüyor. Öyle ki sağlık kontrollerinin ne kadar katı olduğuna bakılmaksızın herhangi bir belirti göstermeyen vakaların tespitinin imkansız olduğu belirtildi.
Gelişme, Avrupa Komisyonu’nun gelecek çarşamba günü itibariyle AB’nin dış sınırları açmakta ısrar ettiği birleşik liste hususundaki müzakerelerde Avrupa ülkelerinin duruşlarını güçlendirmek üzere yaşandı. Şarku’l Avsat’ın diplomatik kaynaklardan edindiği bilgilere göre AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, geçen cumartesi akşamı siyasi bir savaşa dönüşen ve ‘AB’nin dış sınırlarının belirli ülkelere açılmasına izin veren sağlık ve teknik standartlarının birleştirilmesi üzerine odaklı’ müzakere hattına bizzat dahil oldu. Listenin cuma günü tamamlanmasının ardından, Hırvatistan Cumhurbaşkanlığı, müzakerelerin son yarısında ortaya çıkan anlaşmazlıkları gidermek ve engelleri aşmak için üye ülkelere cumartesi gününe kadar mühlet verdi. Ancak üçüncü ülkelerle ekonomik ve politik bağlardan kaynaklanan pozisyonların gerginleşmesi, Komisyon Başkanını, salgının ikinci bir dalgaya yol açabileceği korkusu dolayısıyla müzakereleri kurtarmak üzere müdahale etmeye itti.
Ursula von der Leyen, AB’nin Kovid-19 salgını öncesinde vizesiz 67 ve vizeli 105 ülkenin vatandaşlarına giriş izni verdiğini hatırlatırken, salgına ilişkin gelişmeler çerçevesinde vatandaşlara her 15 günde bir giriş izni verilen ülkelerin listelerinin yeniden gözden geçirilmesi şartıyla sınırların açılması sonrasında sayının bir düzineden fazla olmamasının beklendiğini belirtti. ABD üyesi ülkeler, 28 Haziran Pazar günü Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi’nin (ECDC) talimatlarına dayalı olarak salgın kriterleri hususunda fikir birliğine ulaştı. ECDC, bu istatistiksel standardın ülkelerdeki sağlık sistemlerinin kapasitesiyle ilişkilendirilmesinin ve seyahatin tüm aşamalarında önleyici uygulamaların gerekliliğine dikkati çekti.
Diplomatik kaynaklar, Yunanistan, İtalya ve Portekiz gibi ülkelerin AB’nin sınırlarını ABD ve Rusya Federasyonu vatandaşlarına açması için ısrar etmeleri, ancak İsveç ve Danimarka gibi diğer ülkelerin de bu iki ülkede epidemiyolojik koşulların iyileşmesinin beklenmesi için ilk aşamada bu ülkelere sınırların kapalı tutulmasında ısrar etmeleri sonrasında müzakerelerin çıkmaza girdiğini vurguladı. Bazı ülkeler, sınırları tamamen siyasi ve ekonomik meselelerle açmanın, ‘sağlık ve epidemiyolojik standartlara göre listenin dışında kalan ülkelere diplomatik hakaret’ olacağını ve salgının ikinci bir dalgaya neden olabileceği dolayısıyla bazı riskler oluşturacağını belirtti. AB ülkelerinin, geçen yıl Rus vatandaşlarına 4 milyon vize verdiği bildirildi. ABD ve AB arasındaki uçuş sayısı ise 200 bine, yani günlük ortalama 550 uçuşa ulaşırken, Atlas Okyanusu üzerindeki sivil havacılık trafiğinin ise yüzde 20’sini oluşturdu.
Ancak komisyondan resmi bir kaynak Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, AB’nin ABD ile sınırlarının bir süre kapalı kalmasını önemsiz görürken, ABD’de salgına yakalanan insan sayısının artmaya devam ettiğini hatırlattı. Kaynak, salgının en sert şekilde etkilediği New York’un, sınırlar açıldığında Avrupa’ya uçuşların başlangıç ​​noktası olacağını söylerken, AB yönetiminin de hala Avrupalıların ABD’ye girişlerini engellediğini söyledi.
ECDC, son analizinde salgının, son birkaç gün içinde binden fazla yeni vakanın kaydedildiği Polonya ve İsveç hariç, 31 Avrupa ülkesinin 29’unda azaldığını duyurdu. Bununla birlikte geçen perşembe günü merkez uzmanları, birkaç ülkede yeni vakaların görülmeye başlamasına karşı uyarırken, sağlık makamlarının bazı bölgelerde yeni karantina önlemleri alması gerektiğine dikkati çekti.



Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
TT

Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)

ABD medyası ABC News, Washington’da Beyaz Saray yakınında iki askerin silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Beyaz Saray sözcüsü, Başkan Donald Trump’ın olay hakkında bilgilendirildiğini ve Beyaz Saray’ın kapatıldığını açıkladı.

ABD İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem ise iki Ulusal Muhafız mensubunun Washington’da silahlı saldırıya maruz kaldığını doğruladı, ancak detay vermedi.


İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
TT

İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf

Financial Times, İran’daki elit çevrelerde özellikle Batı ve Arap ülkeleriyle ilişkiler konusunda dış politikanın yeniden şekillendirilmesi gerektiğine dair tartışmaların arttığını bildirdi. Bu tartışmalar, Haziran ayında İsrail ile yaşanan 12 günlük savaşın ardından gündeme geldi.

Habere göre, İran elitleri arasında bir değişim gözlemleniyor; devrimin ikinci kuşağı, üst düzey yetkililer ve yönetim içi önemli isimler bu tartışmalara dahil. Lider Ali Hamaney’in (86) görünürlüğü, İsrailli yetkililerin suikast tehdidi sonrası azaldı ve Hamaney’in yerine geçecek liderle ilgili spekülasyonlar gündeme geldi.

İçerideki pragmatik sesler arasında yer alan Hamza Safavi, İran’ın ABD ve İsrail’e karşı tutumunu yeniden değerlendirmesi gerektiğini vurguluyor ve Çin modelinden örnek veriyor. Eski parlamento üyesi Fazile Haşimi ise Washington ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulmasını ve İran’ın daha açık bir sisteme doğru adım atmasını savunuyor.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times’tan aktardığı analize göre bu tartışmaların kısa vadede sınırlı etkisi olabileceğini, ancak Hamaney sonrası dönemin temel fikir ve nüfuz mücadelesini şimdiden şekillendirdiğini belirtiyor. Halkın, ideolojik çatışmaların ekonomik ve yaşam standartları üzerindeki etkilerinden endişeli olduğu vurgulanıyor.


Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
TT

Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)

İsrail Savunma Bakanı Yoav Katz ile Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ofisinde düzenlenen uzlaşı toplantısında bir araya gelmiş olsalar da aralarındaki gerilim dinmedi. Tartışma, İsrail kamuoyunda büyük tepki yaratırken yorumcular bunu “öğretmenin çocukların kavgasından keyif aldığı bir anaokulu”na benzetiyor.

Anlaşmazlık, Zamir’in 7 Ekim 2023’te Hamas’ın saldırısı sırasında yaşanan “büyük başarısızlıktan” sorumlu tuttukları üst düzey subaylara ceza vermesiyle başladı. Savunma Bakanı Katz ise bu kararların kendisine danışılmadan alındığını söyleyerek uygulamayı reddetti. Uzmanlara göre konu artık yalnızca iki isim arasındaki bir çekişme değil; hükümet ile güvenlik kurumları arasındaki güç mücadelesine dönüşmüş durumda.

Netanyahu’nun bu krizi kendi lehine kullanmaya çalıştığı belirtiliyor. Başbakanın, yaklaşan Likud iç seçimleri öncesinde Katz’ın parti içindeki konumunu zayıflatmak, aynı zamanda Zamir’in ordudaki konumunu da tartışmalı hâle getirmek istediği ifade ediliyor.

Gerilim son olarak dün gece doruğa ulaştı. Netanyahu, iki tarafı barıştırmak için Katz ve Zamir’i birlikte toplantıya çağırdı. Ancak Katz toplantıya zamanında gelmedi ve iki ayrı görüşme yapılmasını tercih ettiğini bildirdi. Netanyahu’nun da bu talebi kabul ettiği aktarıldı.

Netanyahu’dan iki tarafa da mesajlar

Başbakanlık çevreleri, basına yapılan sızıntılarla iki tarafa da mesajlar iletti. Medyaya yansıyan haberlere göre Netanyahu, Katz’ın “Genelkurmay Başkanıyla gereksiz çatışma çıkardığını ve aşırı şekilde saygısız davrandığını” düşünüyor. Öte yandan başka sızıntılarda Netanyahu’nun, “Zamir’in atanmasının hata olduğunu düşündüğü, bağımsız hareket ettiği ve görev öncesi verdiği sözlerden döndüğü” iddia edildi.

fgthy
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz, bir ordu karargahındabir araya geliyor. (İsrail hükümeti)

Bu sızıntılar kamuoyunda tartışma yaratınca, bu kez “askerî çevrelerin kasıtlı olarak gerilimi artırmak için bilgi sızdırdığı” iddia edildi. Netanyahu’ya yakın isimler, başbakanın Katz’ı da Zamir’i de görevden almayı planlamadığını savundu.

Çatışmanın kökeni

Gerilim, Zamir’in Hamas saldırısı sırasında güney cephesinden sorumlu komutanlara disiplin cezaları vermesi ve terfi listesini bakanlığa danışmadan hazırlamasıyla büyüdü. Katz, buna karşılık terfileri askıya aldı ve ordu içi incelemelerin yeniden araştırılmasını içeren başka bir komisyon kurdu.

Zamir, yapılan tüm atama ve cezaların “profesyonel askerî kararlar” olduğunu savunurken, Katz bunu “otoriteye başkaldırı” olarak niteliyor. Netanyahu ise hem Zamir’i “bakanı yok saymakla”, hem de Katz’ı “gerilimi tırmandırmakla” eleştirdi.

Orduyu suçlama stratejisi

Haaretz gazetesi, yaşananları “7 Ekim hükümetinin tüm sorumluluğu orduya yükleme çabasının” bir parçası olarak değerlendirdi. Gazete, hükümetin “kamuoyunun orduya güvenini sarsmayı, atamaları siyasallaştırmayı ve Genelkurmay Başkanı’nı küçük düşürmeyi” amaçladığını iddia etti.

Strateji uzmanı Efrahim Ganor da Maariv’e yaptığı açıklamada, yaşananların “devlet güvenliğini tehlikeye atan bir skandal” olduğunu belirterek, “Gerçek bir devlet adamı önceliğini güvenliğe ve ülkenin geleceğine verirdi” dedi.

Lapid’den Netanyahu’yu sıkıştıracak hamle

İsrail muhalefet lideri Yair Lapid, gelecek hafta ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze krizinin çözümü ve rehinelerin serbest bırakılması için sunduğu 20 maddelik planı Knesset’e oylatacağını açıkladı. Lapid’in amacı, bu plana karşı çıkan koalisyon partilerini zor durumda bırakarak Netanyahu’yu ABD yönetimi karşısında sıkıştırmak.

Lapid, muhalefetteki ortağı Avigdor Liberman’ı da plana destek vermeye ikna etmeye çalışıyor. “İsrail halkı, Başkan Trump’ın rehinelerin serbest bırakılması için yürüttüğü cesur girişime minnettardır” diyen Lapid, tüm partilere plana destek çağrısı yaptı.