Bilim insanlarından korkutan uyarı: Değiştirilmiş grip virüsünün laboratuvardan kaçma olasılığı yüksek

Bilim insanlarından korkutan uyarı: Değiştirilmiş grip virüsünün laboratuvardan kaçma olasılığı yüksek
TT

Bilim insanlarından korkutan uyarı: Değiştirilmiş grip virüsünün laboratuvardan kaçma olasılığı yüksek

Bilim insanlarından korkutan uyarı: Değiştirilmiş grip virüsünün laboratuvardan kaçma olasılığı yüksek

Bilim insanları ABD, Çin ve Hollanda’daki laboratuvarlardan grip virüsü sızma olasılığı konusunda uyarıda bulundu. Buna göre 14 laboratuvarın 1918'de yaşanan İspanyol Gribi gibi bir salgına neden olma olasılığı var.
Kâr amacı gütmeyen bilim kurumu Bulletin of the Atomic Scientists'ten Dr. Lynn C. Klotz; ABD, Çin ve Hollanda başta olmak üzere dünya genelindeki 14 laboratuvarda, modifiye edilmiş virüs sızıntısı olasılığının “kabul edilemeyecek kadar yüksek” olduğunu belirtti.
Klotz, 1918'deki İspanyol Gribi’nde olduğu gibi 50 ila 100 milyon insanı öldürebilecek ve havadan bulaşacak bir salgın yaratma riskinin yüzde 0,246 olduğunu hesapladı.
Klotz’a göre bu laboratuvar araştırmalarında grip virüslerinin memelilere bulaşacak şekilde değiştirilmesi, önemli bir risk faktörü. Ancak bu çalışmaları yapan araştırmacılar da mutasyon geçirebilecek virüslerin önüne geçmeyi hedefliyor.
Klotz olası sızıntıların üç şekilde gerçekleşebileceğini ifade etti: İlk ihtimal; bir laboratuvar çalışanının araştırmalar esnasında enfeksiyon kapması ve bunun fark edilmemesi ya da bildirilmemesi. İkincisi, zararsız olarak sınıflandırılan bir virüsün önemsenmemesi. Üçüncü yol da zihinsel açıdan sağlıklı olmayan bir çalışanın veya kötü niyetli bir yetkilinin virüsü kasıtlı olarak kaçırması.
ABD'deki üçüncü seviye biyogüvenlik laboratuvarlarından gelen veriler, virüs maruziyetlerinin yüzde 67 ila 79,3’ünden insanların sorumlu olduğunu gösteriyor. 
Bilim insanının tahminlerine göre tehlikeli virüsler üzerinde çalışan laboratuvarlar ABD, Çin, Hollanda, İngiltere, Japonya, İtalya ve Güney Kore'de bulunuyor.
Bazı ülkeler geçmişte söz konusu araştırmaları kısıtlama girişiminde bulunmuştu. Ancak kurallar esnek ve bilim insanları bunları atlatmanın yollarını buluyor.
SoMag’in haberine göre Bulletin of the Atomic Scientists’in internet sitesinde yayımlanan uyarı ilk değil.
Koronavirüs pandemisinden önceki yıllarda, bilim insanları yeni ölümcül koronavirüse benzeyen ve yarasadan türetilen virüsler üzerinde çalışmanın tehlikelerine dikkat çekmişti.



Gökbilimciler Satürn'e çarpan nesneyi tanımlamak için yardım istiyor

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA
TT

Gökbilimciler Satürn'e çarpan nesneyi tanımlamak için yardım istiyor

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA

Gökbilimciler cumartesi günü Satürn'e çarpmış olabilecek gizemli bir cismin tanımlanması için yardım çağrısı yaparken bu, bir uzay cisminin gaz devine çarptığının kaydedildiği ilk örnek olabilir.

Araştırmalara göre Satürn'e ortalama her 3 bin 125 yılda bir büyük (çapı 1 kilometreden fazla) cisimler çarpıyor.

Veriler her yıl 7-8 küçük uzay taşının gezegene çarptığını gösterse de gökbilimciler bugüne kadar hiçbirini tespit edemedi.

Kozmik çarpışmalar, kayalık gezegenlerde kraterler bıraksa da Jüpiter ve Satürn gibi gaz devlerinde bu tür izlere rastlanmaz.

Ancak NASA çalışanı ve amatör gökbilimci Mario Rana'nın çektiği yeni bir görüntü, ilk kez Satürn'e bir uzay cisminin çarptığı gösteriyor gibi duruyor.

Gaz devlerinin dış katmanları hidrojen ve helyumdan oluştuğu için asteroit ya da kuyrukluyıldız çarpmaları hızla kaybolabiliyor.

Rana, Jüpiter ve Satürn'ün görüntülerini bilgisayar yazılımıyla analiz eden DeTeCt projesinde çalışıyor. Gökbilimcinin geçen cumartesi günü çektiği Satürn videolarında, görüntülerin sol tarafındaki soluk bir parıltı bir çarpma olayı gibi duruyor.

Profesyonel ve amatör gökbilimcilerden oluşan bir konsorsiyum olan Gezegensel Sanal Gözlemevi ve Laboratuvarı (Planetary Virtual Observatory and Laboratory/PVOL), alanın uzmanlarını Satürn'e olası çarpma olayını doğrulamaya ya da çürütmeye çağırıyor.

PVOL yaptığı açıklamada "Marc Delcroix, Mario Rana tarafından elde edilen bir video gözlemindeki birkaç karede yakalanan, Satürn'deki potansiyel bir çarpışmayı bildiriyor. Potansiyel çarpma çok zayıf ve doğrulanmamış" ifadelerini kullanıyor.

Çok kısa süreli çarpma parlaması Satürn'de 5 Temmuz 2025'te, evrensel saate göre 09.00'la 09.15 arasında meydana geldi. Satürn'ün o zaman diliminde çekilmiş diğer videolarını elde etmek çok önemli.

frgtyh
Satürn'e çarpması muhtemel asteroid veya kuyrukluyıldızı gösteren görüntüler (Mario Rana/PVOL)

PVOL bu zaman diliminde gözlem yapmış olabilecek gökbilimcileri de Delcroix'yla e-posta yoluyla ([email protected]) iletişime geçmeye ve ellerindeki verileri paylaşmaya çağırıyor.

Leicester Üniversitesi'nde gezegen bilimi alanında öğretim üyesi olan Leigh N. Fletcher da amatör uzay gözlemcilerine, çarpışmayla ilgili ellerinde olabilecek videoları paylaşmaları çağrısında bulunuyor.

Dr. Fletcher, BlueSky'da şöyle yazıyor:

Marc Delcroix ve ekibinin hafta sonu yaptığı çağrıyı yineliyorum: Ekip, Satürn'e 5 Temmuz'da evrensel saate göre 09.00'dan 09.15'e kadarki olası bir çarpışmayı doğrulamak/çürütmek istiyor. Amatör gözlemcilerin o saatte çektiği videolar, işin anahtarı olabilir.

Independent Türkçe