Koronavirüsü semptomları göstermeyenler için test ağı genişletiliyor

Chessington’daki bir hayvanat bahçesinin girişinde muayene edilen bir çocuk. (Reuters)

Tıpkı daha fazla balık yakalamak için denize ağ atan bir balıkçı gibi, yeni tip koronavirüs vakalarında ciddi artış yaşayan ülkelerdeki sağlık yetkililerinin de virüsü sessizce yayan kişileri tespit etmek için test ağını kullanması gerekiyor.
Koronavirüsü sessizce yayanlar, vücut sıcaklığı ölçümüyle ya da kısıtlamaların ardından yeniden çalışmaya başlayan kurumlar tarafından alınan diğer geleneksel önlemlerle anlaşılmıyor. Zira söz konusu kişiler herhangi bir belirti göstermiyor. Ancak bağışıklığı daha düşük olan bireylere virüsü aktarabiliyor. ABD Sağlık Bakanı Yardımcısı Dr. Brett Giroir; Florida, Louisiana ve Teksas’taki yükselen vaka sayılarının tehlikesi hakkında uyarıda bulundu. Giroir, çarşamba günü düzenlenen basın toplantısında şu ifadeleri kullandı:
“Bu üç eyalet ve diğerlerinde hastalık semptomları göstermeyenleri tespit etmek üzere teşhis testlerinde atılım yapmaları için federal hükümetin eyaletleri nasıl destekleyebileceği konusundaki tartışmalar sürüyor. Hiç belirti göstermeyen veya basit belirtiler taşıyan, yaşları 35’ten küçük birçok kişinin bazı bölgelerde vaka artışlarına sebep olduğu düşünülüyor. Nitekim bu kişileri tespit etmek kolay değil. Bu yüzden test hacminde artışa gitmek gerekiyor.”
Hafta sonu birçok insanın uzun bir sürenin ardından halka açık yerlere akın etmesi bekleniyor. Dr. Giroir kalabalıktan kaçınma, maske takmayı ihmal etmeme ve hijyen sağlamaya dikkat etme çağrısında bulundu. Belirti göstermeyenlerin taşıdıkları virüsü savunmasız insanlara aktarabileceği hususunda uyaran Giroir “İnsanlar halk sağlığı önlemlerine dikkat edecek kişisel disipline sahip değilse, yakın zamanda bu sorundan kurtulmayı bekleyemeyiz” dedi.
Giroir, ABD eyaletlerinin bu temmuz ayında 13,5 ila 13,7 milyon arasında teşhis testi yapmalarının beklendiği, günlük ortalama test sayısının 500 ila 600 olduğu bilgisini verdi. The Atlantic web sitesinin Kovid-19 izleme projesine göre ABD’de toplam 32,2 milyon test yapıldığı tahmin ediliyor. Veriler, haziran ayı sonunda günde yaklaşık 600 bin testin yapıldığını gösteriyor. Giroir’un değindiği noktalara da işaret eden Avustralya’daki Queensland Üniversitesi Halk Sağlığı Bölümü uzmanı Dr. Gerard Fitzgerald, Australian Broadcasting Corporation (ABC) tarafından birkaç gün önce yayınlanan açıklamalarında şunları söyledi:
“Toplumsal bulaşma gibi bir durum mümkün. Hafif semptomlar gösteren veyahut hiç göstermeyen vakaların sayısı elimizdeki verilerden çok daha fazla. Nitekim koronavirüse yakalananların yaklaşık yüzde 15'inin hiçbir semptom göstermediği düşünülüyor. Bilhassa gençler virüsü uzun bir süre daha yayabilir. En nihayetinde topluma karıştıklarında savunmasız insanlara aktarabilir. Hastalığı kimin yaydığı net olmadığı için mümkün olduğunca çok kişinin teste tabi tutulması gerekiyor.”
Suudi Arabistan da dahil olmak üzere bazı ülkeler kısıtlamaları hafifletmeye gitmeden önce bu durumun farkındaydı. Nitekim Suudi Arabistan’ın 26 Nisan’da Çin ile imzaladığı 995 milyon riyal (265 milyon dolar) değerindeki sözleşme, kısıtlamaların gevşetilmesi ile beraber 9 milyon koronavirüs testi yapılmasını öngörmüştü.
Suudi Arabistan, uzmanların belirttiği gibi yüksek sayıda test gerçekleştirmek için bazı ülkelerin yalnızca virüs belirtisi olanlara uygulayacağı ve almaya güç yetiremeyeceği miktarda test ithal etti.
Diğer yandan ABD Gıda ve İlaç Dairesi'nden (FDA) Mısırlı eski araştırmacı ve virolog Eşref el-Faki, farklı şehirlerde mobil test araçlarının görevlendirilmesi gerektiğini söyledi. Bu araçlarda ateş ölçer (cep boyutunda termometre), kandaki oksijen ölçer (cep boyutunda oksimetre), göğüs röntgeni (mobil röntgen) ve yurt dışından gelenlere havaalanında uygulandığı gibi parmak ucundan hızlıca kan örneği alan cihazların da bulunması gerektiğine değindi. Şarku’l Avsat’a konuşan Faki şunları söyledi:
“Tüm bu yöntemler birlikte kullanıldığında hata oranı yüzde 10’u geçmeyecektir. Bu şekilde, semptom göstermeyenler tespit edilebilir. Ardından da vakaları doğrulamak için daha doğru destler yapılabilir. Böylece pahalı testlerin kullanımı azaltılabilir.”