İsrailli yetkililerden ilhakı uygulamaya hazır olmadıkları açıklaması

Filistinliler, İsrail’in Batı Şeria’nın bir bölümünü ilhak etme planına yönelik protestolar düzenliyor. (AFP)
Filistinliler, İsrail’in Batı Şeria’nın bir bölümünü ilhak etme planına yönelik protestolar düzenliyor. (AFP)
TT

İsrailli yetkililerden ilhakı uygulamaya hazır olmadıkları açıklaması

Filistinliler, İsrail’in Batı Şeria’nın bir bölümünü ilhak etme planına yönelik protestolar düzenliyor. (AFP)
Filistinliler, İsrail’in Batı Şeria’nın bir bölümünü ilhak etme planına yönelik protestolar düzenliyor. (AFP)

Tel Aviv'den siyasi kaynaklar, İsrail güvenlik servisleri başkanlarının, ilhakın sonuçlarıyla yüzleşmeye hazırlanmaları için hükümetten bir ay mühlet talep ettiğini bildirdi. İsrail hükümetindeki Ulusal Güvenlik Konseyi (NSC) İstihbarat Dairesi başkanı Rani Peled, hükümetinin ilhak meselesinde henüz bir karara varmadığını söyledi. Peled, Parlamenter Devlet İzleme Komitesi’nin düzenlediği toplantı bağlamında, NSC Başkanı Meir Ben Şabat’ın hazırladığı bir belgenin geçen ay Başbakan Binyamin Netanyahu ve güvenlik servislerine sunulduğunu, aynı zamanda Netanyahu’nun ilhak planı hakkında ABD yetkilileriyle görüşmelerini sürdürdüğünü kaydetti.
Rezerv Ordusu Tuğgenerali ve Batı Şeria Sivil İdaresi eski Başkanı Ilan Paz konuya dair “İsrail hükümeti, Başbakan Binyamin Netanyahu ve yoldaşlarının tüm ifadelerine rağmen ilhakı uygulamaya henüz hazır değil” dedi. ABD Başkanı Donald Trump'ın planına göre ilhakın aylar süren mühendislik ve iktisadi hazırlık gerektirdiğini sözlerine ekleyen Paz, bu kapsamda Batı Şeria Duvarı’nın uzunluğunun 800 metreden bin 800 kilometreye çıkacağını, yalnızca bunun 15 milyar dolara mal olacağını söylediği açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Ordu ve istihbarat servislerinin profesyonelce hazırlanması gerekiyor. Doğru anladıysam, Netanyahu karardan 30 gün önce bu servislere düzenli uyarıda bulunma sözü verdi. Uyarının, hızlı ve kapsamlı bir ilhak isteyen Büyükelçi David Friedman ile küçük çapta olmasını isteyen Jared Kushner arasındaki anlaşmazlığın çözülmesi sonrasında yapılması gerekiyordu. Hiçbir fikri olmayan Trump'a gelince… Onun da ikili arasındaki meseleyi çözmesi gerekiyordu. Ancak anketlerin Trump’ı geri planda göstermesi dolayısıyla kendisi bugünlerde özel bir durum yaşıyor. Beyaz Saray’dan kendisine kâr kazandırmayacak bir çatışma için güce sahip olup olmayacağı ise şüpheli.”
Yedioth Ahronoth gazetesinin dünkü haberine göre söz konusu açıklamalarda şu ifadeler kullanıldı:
“Var olan izlenimin aksine Filistin Otoristesi ile ABD yönetimi arasındaki kopuş kesin değil. Aralarındaki iletişim, Kudüs'teki ABD Konsolosluğu'nda profesyonel düzeyde mevcut. ABD’liler,  Ebu Mazen’in (Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas) bizzat Beyaz Saray’a yönelmesi ve Trump'a planını gözden geçirmeyi teklif etmesi önerisinde bulundu. Ancak Ebu Mazen bunu reddetti. Zira Trump’a yönelik her türlü adım Filistin ve Arap dünyasında, plana meşruiyet vermek şeklinde yorumlanacak.”
Gazete, aynı zamanda, Körfez ülkeleri baskısı altında olan Kushner’in ilhakı engellediğini, ABD’nin ilhakı tanıması karşılığında İsrail'in Filistinlilere C Bölgesi’nden bir toprak parçası veya benzeri somut bir şey vermesini talep ettiğini dile getirdi.
İsrail hükümeti, işgal altındaki Batı Şeria'daki Filistin bölgelerine kısmi ilhak uygulama planı üzerine araştırmalar yapmaya devam ediyor. ‘Filistin Ulusal ve İslam Kuvvetleri Liderliği’ dün, “İsrail’e yönelik halk direnişinin devam etmesi, bu direnişin özellikle askeri kontrol noktaları, temas alanları ve sömürge yerleşim yerleri önlerinde genişletilmesi” çağrısında bulundu. Dün Ramallah’ta bir araya gelen liderler şu bildiriyi yayınladı:
“Bu savaştaki ilişkilerimizi düzenleyen, hıyanet, tekfir ve ölüm tehdidinden uzakta düşünce ve ifade özgürlüğünü, kamusal özgürlüklerin ve farklı görüşlerin korunmasını garanti altına alan Bağımsızlık Bildirgesi ve Temel Yasa olacaktır. Vatanımızdaki, kamplardaki ya da diasporadaki Filistin halkı; halkımızın topraklarına geri dönme, kendi kaderini belirleme, başkenti Kudüs olacak şekilde bağımsız ve egemen bir Filistin devleti tesis etme gibi sabit haklarından herhangi birine halel getirilmesini fikir birliği ile kesin olarak reddetmektedir. Yine halkımız, işgalci devletin başta Ürdün Vadisi, Ölüdeniz'in kuzeyi ve el konan topraklar olmak üzere Batı Şeria'daki toprakların ilhakını, buraya yasa dışı sömürge yerleşimleri inşa etme yönündeki siyasetini, aynı zamanda ilhak meselesini de içeren ABD’nin Yüzyıl Anlaşması’nı reddetmektedir. İhtilalin ilhak politikasını reddeder nitelikteki gerek resmi gerekse dünyanın birçok başkentinde düzenlenen halk etkinlikleri çok değerlidir. İhtilalin halkımıza karşı artan saldırgan politikalarına, bunları ABD-Siyonist ittifakı ışığında zemine oturtma ve bu minvalde zaman kazanma girişimlerine karşı, özellikle işgalci devlete yaptırım uygulayarak pratik mekanizmalar oluşturmak önem arz etmektedir. Nitekim böyle bir manzarada Filistin şehirleri ve köyleri, mülteci kamplarına yönelik günlük baskınlar, tutuklamalar, sömürge yerleşim yerlerinin inşası ve genişletilmesi, bu minvalde ağaçların kesilmesi, sömürgeci yerleşimcilerin halkımıza karşı saldırgan tutumları, işgal ordusunun koruması altında Kudüs’te yürüttükleri günlük saldırganlıklar, Kutsal Mescid-i Aksa’nın günlük olarak baskına uğraması nedeniyle sürekli artan gerilim karşısında Filistin halkının himaye altına alınması yolunda kararlar verilmesi gerekmektedir.”



Hamas'ın Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin şartları ilerleme şansını zayıflatıyor mu?

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
TT

Hamas'ın Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin şartları ilerleme şansını zayıflatıyor mu?

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)

Gazze Şeridi’nde şu anda tıkanma yaşayan ateşkes anlaşması, Hamas’ın ikinci aşamada öngörülen idari ve güvenlik düzenlemelerine ilişkin çekinceleri ve kamuoyuna yansıyan talepleriyle yeniden gündeme düştü. Bu gelişme, ABD’den ikinci aşamaya geçiş konusunda ‘perde arkasında’ yürütülen çabalara dair açıklamaların yapıldığı bir döneme denk geldi.

Hamas’ın dün açıkladığı ve silahsızlanma, barış konseyi, istikrar güçleri ile Gazze Şeridi’nin yönetimi için bir komite oluşturulmasına ilişkin dört ana başlığı içeren bu çerçeveye dair değerlendirmelerde görüş ayrılığı yaşanıyor. Şarku’l Avsat’a konuşan bazı uzmanlar, söz konusu taleplerin ikinci aşamaya geçişi zorlaştıran krizleri ortaya koyduğunu ve hareketin üzerindeki baskıyı azaltmaya yönelik manevralar olduğunu savunurken, diğerleri ise İsrail kaynaklı engellere rağmen Hamas’ın anlaşmayı uygulama konusunda ciddiyetini yansıttığı görüşünü dile getiriyor.

ABD Başkanı Donald Trump tarafından önerilen ve geçtiğimiz ekim ayında Gazze’de ateşkes sağlanmasına temel oluşturan barış planı, başkanlığını Trump’ın üstleneceği bir barış konseyi kurulmasını, bu konseyin Filistinli teknokratlardan oluşan bir komiteyi denetlemesini, Hamas’ın silahsızlandırılmasını, savaş sonrası Gazze yönetiminde rol almamasını ve istikrar güçlerinin konuşlandırılmasını öngörüyor.

Hamas’ın Gazze’deki lideri Halil el-Hayye, hareketin kuruluşunun 38. yıl dönümünde yaptığı açıklamada, silahın işgal altındaki halklar için uluslararası hukukla güvence altına alınmış bir hak olduğunu belirterek, bu hakkın korunmasını ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasını güvence altına alan her türlü önerinin incelenmesine açık olduklarını ifade etti.

El-Hayye, Trump planında yer alan ve ABD Başkanı’nın liderliğinde kurulması öngörülen barış konseyinin görevinin, ateşkes anlaşmasının uygulanmasını gözetmek, finansmanı sağlamak ve Gazze Şeridi’nin yeniden imarını denetlemek olduğunu vurguladı. Filistinliler üzerinde ‘her türlü vesayet ve manda uygulamasını’ ise reddettiklerini söyledi.

Gazze Şeridi’nin yönetimi için Filistinli bağımsız isimlerden oluşan bir teknokratlar komitesinin derhal kurulması çağrısında bulunan el-Hayye, Hamas’ın tüm alanlardaki yetkileri bu komiteye devretmeye ve görevlerini kolaylaştırmaya hazır olduğunu kaydetti. Kurulması planlanan uluslararası gücün görevinin ise Gazze sınırlarında ateşkesi korumak olması gerektiğini vurguladı.

El-Hayye ayrıca, arabuluculara ve özellikle ‘temel garantör’ olarak nitelendirdiği ABD yönetimi ile Başkan Trump’a, İsrail’i anlaşmaya saygı göstermeye ve uygulamaya zorlamak için çalışmaları, anlaşmanın çöküşe sürüklenmesine izin vermemeleri çağrısında bulundu.

asdfr
Başlarında yük taşıyan kadınlar, Gazze Şeridi'nin güneyinde yerinden edilmiş Filistinlilere barınak sağlamak için temizlenmiş araziye kurulan çadırların önünden geçiyor. (AFP)

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk geçen hafta yaptığı açıklamada, ateşkesin ilan edilmesinden bu yana Gazze’de sarı hattın gerisinde kalan bölgede 350’den fazla İsrail saldırısının belgelendiğini ve en az 121 Filistinlinin hayatını kaybettiğini söyledi. Öte yandan Hamas liderlerinden Raid Saad, cumartesi günü İsrail’in Gazze’de aracını hedef alan saldırısında öldürüldü.

İsrailli yetkililer, ABD yönetiminin Gazze’de savaşı sona erdirmeyi amaçlayan planın ikinci aşamasını şekillendirmek üzere çalışmalar yürüttüğünü ve çok uluslu uluslararası gücün gelecek aydan itibaren bölgede göreve başlamasının planlandığını belirtti. İsrail Yayın Kurumu’na göre, ABD’li yetkililer bu bilgileri son günlerde yapılan görüşmelerde İsrailli muhataplarına iletti.

İsrail Kanal 14 televizyonu, kasım ayının sonlarında yaptığı bir haberde, ABD’nin uluslararası istikrar gücünün Gazze’de konuşlandırılması için tarih olarak ocak ayının ortasını belirlediğini, nisan ayı sonunu ise bölgedeki silahsızlanma sürecinin tamamlanması için nihai takvim olarak öngördüğünü aktarmıştı. Kanal, bu hedeflerin gerçeklikten kopuk bir beklenti olduğunu ve sürecin yeniden ertelenebileceğini kaydetmişti.

El-Ehram Stratejik Araştırmalar Merkezi’nde İsrail meseleleri uzmanı olan Mısırlı analist Dr. Said Ukkaşe, Hamas’ın ortaya koyduğu çerçevenin ikinci aşamada ilerleme ihtimalinin zayıf olduğunu gösterdiğini ve bunun daha fazla İsrail saldırısını tetikleyebileceğini savundu. Ukkaşe, bu tutumun, tehlikeli koşullar altında ilerleyen ikinci aşama yükümlülükleri öncesinde Hamas üzerindeki baskıyı azaltmaya yönelik ‘manevralar’ olduğunu ifade etti.

Hamas dosyasına odaklanan Filistinli siyaset analisti İbrahim el-Medhun ise İsrail’in anlaşmayı sabote etmeye yönelik tekrarlanan engellerine rağmen ikinci aşamaya geçilmesi ve uygulanmasının kaçınılmaz olduğunu dile getirdi. Silah meselesine ilişkin olarak Hamas’ın, Filistin iç kamuoyunda derinlemesine bir diyalog yürüttüğünü, Kahire’deki arabulucularla da şeffaf ve açık görüşmeler yaptığını belirten el-Medhun, tüm taraflarca kabul edilebilecek bir vizyonun şekillenebileceğini ve hareketin barış güçlerinin varlığına açık olduğunu söyledi.

Hamas’ın ortaya koyduğu bu çerçeveye arabulucuların henüz yorum yapmadığı bir ortamda, Mısır Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati’nin, İngiliz mevkidaşı Yvette Cooper ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde Gazze’de geçici bir uluslararası istikrar gücünün konuşlandırılmasının önemini vurguladığını bildirdi. Abdulati, ateşkesin sürdürülebilirliğinin sağlanması ve Trump planının ikinci aşamasına ilişkin yükümlülüklerin uygulanmasının önemine dikkat çekti.

Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) düzenlenen Sir Bani Yas Forumu’na katılımı sırasında konuşan Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına geçilmesinin gerekliliğini ve uluslararası istikrar gücünün oluşturulmasının önemini yineledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, cuma günü gazetecilere Gazze anlaşmasındaki gelişmelere ilişkin yaptığı açıklamada, “Barış anlaşmasının ikinci aşamasına yönelik olarak şu anda perde arkasında çok sayıda sessiz planlama yürütülüyor… Kalıcı ve sürdürülebilir bir barış sağlamak istiyoruz” ifadelerini kullandı.

ABD’nin Wall Street Journal gazetesi, cumartesi günü yetkililere dayandırdığı haberinde, Trump yönetiminin Gazze Şeridi’nde istikrarı sağlamak amacıyla bir ABD’li generalin komutasında 10 bin askerden oluşan çok uluslu bir güç oluşturmayı hedeflediğini aktardı. Haberde, bazı ülkelerin, gücün görev kapsamının Hamas’ın silahsızlandırılmasını da içerebileceğine yönelik çekinceleri nedeniyle henüz asker göndermediği belirtildi.

Gazete ayrıca ABD Dışişleri Bakanlığı’nın, Gazze’de konuşlandırılması planlanan bu güç için yaklaşık 70 ülkeden askerî veya mali katkı talebinde bulunduğunu, ancak yalnızca 19 ülkenin asker göndermeye ya da ekipman ve lojistik destek gibi farklı şekillerde katkı sunmaya istekli olduğunu yazdı.

Ukkaşe, Trump’ın 29 Aralık’ta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yapacağı görüşmede ikinci aşamanın başlatılması için baskı kuracağını öngörerek, İsrail’in bu aşamaya girmeyi kabul edeceğini ancak çekilmelerin uygulanmasına ilişkin müzakerelerin süresiz biçimde uzayabileceğini söyledi.

El-Medhun ise Kahire’nin İsrail kaynaklı engellerin farkında olduğunu ve anlaşmanın başarısızlığa uğramasına yol açabilecek muhtemel İsrail gerekçelerini ortadan kaldırmak için ikinci aşamaya geçişin hızlandırılmasını talep edeceğini ifade etti.


Tunus'taki protestoların ardından Kayravan'da çatışmalar çıktı

Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
TT

Tunus'taki protestoların ardından Kayravan'da çatışmalar çıktı

Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)

Tunus'un merkezindeki Kayravan şehrinde, cumartesi akşamı, polis ve gençler arasında art arda ikinci gece çatışmalar yaşandı.

Ailesinin ifadesine göre, çatışmalar bir kişinin polisin kovalamacası ve ardından kendisine yönelik şiddet sonucu ölmesinin ardından patlak verdi. Ölen kişinin akrabaları, ehliyetsiz motosiklet kullandığını ve bir polis aracı tarafından takip edildiğini söylüyor. Ardından dövülerek hastaneye kaldırılan adam, hastaneden kaçmayı başardı. Cumartesi günü geçirdiği kafa travması sonucu hayatını kaybetti.

Tunus'ta da yüzlerce kişi, muhalefet dernekleri ve partilerinin çağrısına yanıt olarak, dördüncü hafta üst üste başkentte "özgürlükleri savunmak ve Cumhurbaşkanı Kays Said'in politikalarını protesto etmek" amacıyla gösteri düzenledi.


Lübnan ve İran ilişkileri "hassas" bir aşamada bulunuyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
TT

Lübnan ve İran ilişkileri "hassas" bir aşamada bulunuyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)

Lübnan-İran ilişkileri çok hassas bir aşamaya geldi ve şu anda, İran liderliği kararını verip Lübnan işlerine müdahalesini durdurmadığı sürece, kontrolden çıkma ve önlenemez olumsuz sonuçlar doğurma riskiyle karşı karşıya. Önde gelen bir siyasi kaynak Şarku’l Avsat'a durumu böyle aktardı. İran'ın Beyrut'taki elçileri müdahaleyi reddederken, Lübnan'daki resmi makamlar müdahaleyi kanıtlayan delillere sahip olduklarını vurguluyor.

Kaynak, İran'ın müdahalesine örnekler verdi; bunlardan ilki, resmi davet olmadan elçilerin gelmesiydi ve resmi görüşmelerinin çoğunun, Hizbullah, Hamas ve İslami Cihad hareketlerinin önderliğindeki görüşmelerini haklı çıkarmak için siyasi bir kılıf sağlama bağlamında kaldığını vurguladı.