Doğu Afrika'daki çekirge istilasına uzmanlardan çözüm: Kebap yapın

Bir yetişkinin kokusunu genç çekirgeler arasında yaymanın, sürüleri yok etmeye yardımcı olacağı düşünülüyor

The Eat A Bug Yemek Tarifleri isimli kitaptan bir görsel (Chugrad McAndrews / The Eat A Bug Cookbook)
The Eat A Bug Yemek Tarifleri isimli kitaptan bir görsel (Chugrad McAndrews / The Eat A Bug Cookbook)
TT

Doğu Afrika'daki çekirge istilasına uzmanlardan çözüm: Kebap yapın

The Eat A Bug Yemek Tarifleri isimli kitaptan bir görsel (Chugrad McAndrews / The Eat A Bug Cookbook)
The Eat A Bug Yemek Tarifleri isimli kitaptan bir görsel (Chugrad McAndrews / The Eat A Bug Cookbook)

İkinci istila dalgası Doğu Afrika’nın mahsullerini tehdit ederken Nairobi’deki bir laboratuvarda çalışan bilim insanları, çekirgelerden kurtulmak için yeni yollar öneriyor: Onları yiyin, zehirleyin veya yamyamlığa teşvik edin.
Çekirgeler genellikle ilaçlama yoluyla kontrol altına alınıyor ama kimyasallar diğer böceklere ve ekinlere zarar verebiliyor.
Bu nedenle Uluslararası Böcek Fizyolojisi ve Ekolojisi Merkezi'ndeki (ICIPE) bilim insanları, çekirgeler için çevre dostu imha yöntemleri arıyor. Bu yöntemler arasında çekirgelerin insan ya da hayvan yemi olarak kullanılması ve biyopestisitler (doğal özlerin ilaç olarak kullanılması) yer alıyor.
Örneğin ICIPE araştırmacıları, Metharizium acridum isimli bir mantardaki özün başka canlılara zarar vermeden çekirgeleri öldürebildiğini keşfetmişti. Bu öz şu anda Doğu Afrika’da ilaçlamada kullanılıyor.
ICIPE’den bilim insanı Baldwyn Torto’nun yeni araştırması ise çekirge kokularına ve feromonlara (aynı türün üyeleri arasındaki sosyal ilişkileri düzenleyen kimyasal madde) odaklanıyor.
Torto’nun aktardığına göre çekirgeler uçmadan önce belirli bir kimyasal süreçten geçiyor. Bu esnada grupta kalmalarını sağlayan eşsiz bir koku yayıyor. Çekirge olgunlaştıkça bu koku da değişiyor.
Bir yetişkinin kokusunu genç çekirgeler arasında yaymanın, sürüleri yok etmeye yardımcı olacağı düşünülüyor. Torto bu süreci şöyle açıklıyor:
"Yönlerini kaybediyorlar, grup parçalara ayrılıyor, yamyamlık yaparak birbirlerini yiyorlar, biyopestisitlere de daha duyarlı hale geliyorlar."
Reuters’ın haberine göre çekirgelerle savaşmanın daha düşük teknolojili ama yine çevre dostu bir yolu daha var: Onları yemek.
ICIPE, çok sayıda çekirdeği yakalamak için ağlar ve sırta takılan vakumlar geliştiriyor. Böylece protein açısından zengin böcekler daha sonra hayvan yemi veya insan tüketimi için uygun hale getirilebilir.
ICIPE ayrıca, bu böceklerin tüketimini normalleştirmek için etkinlikler de düzenliyor. Araştırmacı Chrysantus Tanga, bizzat kendisinin bu böcekleri tükettiğini söylüyor.
Ancak ICIPE, tüketimden önce böceğin ayaklarını, kanatlarını ve kafasını yok ediyor. Araştırmacı bunu şöyle açıklıyor:
"İlk kez deneyenler için daha prezentabl görünmeli."
Tanga ayrıca, ICIPE şefleri tarafından hazırlanan çekirge bazlı yiyeceklerin, Tartar sosundan kebaptaki etin yanında şişe geçirilen zerzevata kadar geniş bir skalada kullanıldığını söylüyor.
 



Çin'deki kurban çukurlarında 3 bin yıllık ipek kalıntısı keşfedildi

Asya'daki ipekböceği yetiştiriciliği binlerce yıl önceye dayanıyor (Pexels)
Asya'daki ipekböceği yetiştiriciliği binlerce yıl önceye dayanıyor (Pexels)
TT

Çin'deki kurban çukurlarında 3 bin yıllık ipek kalıntısı keşfedildi

Asya'daki ipekböceği yetiştiriciliği binlerce yıl önceye dayanıyor (Pexels)
Asya'daki ipekböceği yetiştiriciliği binlerce yıl önceye dayanıyor (Pexels)

Çin'deki 3 bin yıllık kurban çukurlarında ipek kalıntıları tespit edildi. Araştırmacılar değerli lifin, dini ritüellerde kullanıldığını düşünüyor. 

Asya ülkesinin Siçuan eyaletinde yer alan arkeolojik kazı alanı Sanxingdui'de binlerce yıllık kuban çukurları ortaya çıkarılyor.

Bugüne kadar çukurlarda altın ve tunç gibi maddelerden yapılan eserlerin yanı sıra çeşitli hayvanların kalıntıları da bulunuyor.

Shang Hanedanı (MÖ 1600 - MÖ 1100) dönemine ait 6 çukurda, tunç ve yeşim taşı gibi maddelerden yapılan yanmış eserler ve kül katmanları saptanmıştı. Bazı eserlerde kumaş izleri gören bilim insanları bunun ipek olup olmadığını araştırdı.

İpek Yolu'na adını veren lif, kapsamlı ticaret yollarının kurulmasında önemli bir yere sahipti. Ayrıca eski kayıtlarda Çinlilerin ipekböceği yetiştirdiği geçse de ipeğin kolay bozunması nedeniyle geçmişi net bir şekilde belirlenemiyordu.

Bulgularını hakemli dergi Scientific Reports'ta 25 Kasım Pazartesi günü yayımlayan ekip, gelişmiş tekniklere başvurarak maddenin ipek olduğunu doğruladı.

Bilim insanları yaklaşık 3 bin yıl önceye tarihlenen çukurlarda bulunan eserlerin yanma belirtileri taşımasını dini ritüellere bağlıyor. Ekip, bunların tapınaklarda kullanıldıktan sonra "bilinmeyen nedenlerden dolayı" yer altına gömüldüğünü söylüyor.

Tunç ve yeşim taşından yapılan, "ızgara benzeri bir eşya" üzerinde tespit edilen ipek de muhtemelen ritüellerde kullanılıyordu. 

Araştırmacılar, ipeğin dini törenlerde "Cennet ve Dünya arasında iletişim kurmak için bir malzeme taşıyıcı" görevi görmüş olabileceğini öne sürüyor. 

Bu teori, ipeğin genellikle ölülerin öteki dünyayla bağlantı kurmasını sağlama amacıyla cenaze giysilerinde kullanıldığıni ifade eden tarihi metinlerle de örtüşüyor.

Bulgular, Tunç Çağı'nın ilk dönemlerinde ipeğin önemli bir yer edindiği düşüncesini destekliyor. Araştırmacılar makalede şöyle yazıyor:

Sanxingdui arkeolojik kazı alanında ipek izlerinin ve kalıntılarının ilk kez keşfedilmesi, ipeğin ritüel bağlamında kullanımına dair arkeolojik kanıtlar sunuyor ve 3 bin yıl önceki antik Shu halkının dinlerini nasıl ifade ettiğine dair daha fazla bilgi sağlıyor.

Independent Türkçe, IFL Science, Phys.org, Scientific Reports