Susuzluk, Haseke’deki 460 bin kişi ile 3 kampın sakinlerini tehdit ediyor

Suriye’nin kuzeydoğusundakilerin bir kısmı su ihtiyacını taşıyarak karşılıyor. (Şarku’l Avsat)
Suriye’nin kuzeydoğusundakilerin bir kısmı su ihtiyacını taşıyarak karşılıyor. (Şarku’l Avsat)
TT

Susuzluk, Haseke’deki 460 bin kişi ile 3 kampın sakinlerini tehdit ediyor

Suriye’nin kuzeydoğusundakilerin bir kısmı su ihtiyacını taşıyarak karşılıyor. (Şarku’l Avsat)
Suriye’nin kuzeydoğusundakilerin bir kısmı su ihtiyacını taşıyarak karşılıyor. (Şarku’l Avsat)

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi olarak bilinen bölgedeki Haseke Su İşleri Müdürlüğü, muhalif grupların, Rasulayn’ın doğu kırsalındaki Aluk Su İstasyonu’ndan su akışını kestiğini, Ekim 2019’dan bu yana suyun yedi kez kesildiğini öne sürdü.
Su İşleri Müdürlüğü, Rasulayn’daki yerel makamların cumartesi gecesi istasyondaki çalışmayı durdurduğunu belirterek, istasyon işçilerinin istasyona ulaşamadığını ve arızayı tespit ederek onaramadıklarını iddia etti.
Haseke Su İşleri Müdürlüğü Eşbaşkanı Sozdar Ahmed, Rus kuvvetlerini bu konuda bilgilendirdiklerini belirttiği açıklamasında şunları söyledi:
“Rusya garantör bir ülke. Biz de kendilerin istasyondaki çalışmanın durduğu, çalışanların inceleme yapması ve arızanın düzeltmesine izin verilmediği konusunda resmi olarak bilgilendirdik. Bize Türk yetkililerle bu konuyu görüştüklerini ve resmi yanıt beklediklerini bildirdiler.”
Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) ise tüm tarafları uluslararası hukukun uygulanmasına bağlı kalmaya ve tüm nüfus için ana su akışı kaynaklarını adil bir şekilde korumaya çağırdı.
Uluslararası Kızılhaç Komitesi Medya ve İletişim Sorumlusu Nathalie Bekdache, su şebekesinin tamir edilmesi ve suyun tanklar aracılığıyla kamplara ve diğer barınaklara taşınması konusunda Haseke’deki Su İşleri Müdürlüğü ve Suriye Kızılay’ı ile iş birliği içinde çalıştıklarını belirttiği açıklamasında şunları söyledi:
“Aluk Su İstasyonu’ndan suyun kesilmesi halinde, şehir içinde dağıtım için ayrılan 50 içme suyu deposu var. Kızılhaç ve Suriye Kızılay’ı acil durumlarda güvenli içme suyunun sağlanmasını denetliyor.”
İnsanların, özellikle yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının yayılması nedeniyle suya erişme konusunda endişeleri olduğunu dile getiren Bekdache, “Bölge sakinleri koronavirüs salgınının yayılma riskiyle mücadele edebilmek için büyük miktarda temiz suya ihtiyaç duyuyor” dedi.
Türkiye ve Suriyeli muhalif grupların Barış Pınarı Harekatı ile Rasulayn şehrinde kontrolü sağlamasının ardından Aluk Su İstasyonu Moskova ve Ankara hattındaki müzakerelerin konu başlıklarından biri olmuştu.
Türkiye ve Rusya, söz konusu bölgelere elektrik hizmeti götürmek üzere Rasulayn’a bağlı Mebruka’da elektrik santrali tedarik edilmesi karşılığında Aluk’tan gelen suyun Hasaka şehrine, kasaba ve kırsalına pompalanmasına izin verilmesini içeren bir ön anlaşmaya ulaştı.
Sozdar Ahmed yaptığı açıklamada özerk bölgelere anlaşmaya varılan miktarın üçte birinin pompalandığını öne sürdü. “8 aydır, 8 pompa istasyonundan 3’ü çalışıyor. Koronavirüs salgınının bölgede yayılması da sıkıntıyı artırıyor” dedi.
Haseke’de yaşayan 460 binden fazla kişinin tek içme suyu kaynağı olan Aluk Su İstasyonu, Ebu Rasin bölgesi, Tel Tamr Nahiyesi ve Haseke şehri ile kırsalına su tedarik ediyor.
Aluk Su İstasyonu ayrıca Rasulayn’dan kaçan yaklaşık 12 bin kişinin yaşadığı Vaşukani Kampı, Deyrizor’dan kaçan 13 bin kişinin barındığı Arişa Kampı ve Suriyeli yerinden edilmiş olanlar, Iraklı mülteciler ve daha önce DEAŞ’ın kontrolündeki alanlarda yaşayan yabancılardan oluşan 68 bin kişinin barındığı el-Hol Kampı’na da su sağlıyor.
Bölgede çalışan uluslararası ve yerel insani yardım kuruluşları, Aluk Su Tesisi’nin alternatiflerinin yetersiz olmasından şikayetçiler. Su tankları suyu aralıklı olarak dağıttığı ve işlem uzun sürdüğü için yeterli olarak kabul edilmiyor.



Şam'ın Riyad üzerinden Washington'a giden yolu

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, ABD Başkanı Donald Trump ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera Riyad'da bir araya geldi, 14 Mayıs 2025 (SPA)
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, ABD Başkanı Donald Trump ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera Riyad'da bir araya geldi, 14 Mayıs 2025 (SPA)
TT

Şam'ın Riyad üzerinden Washington'a giden yolu

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, ABD Başkanı Donald Trump ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera Riyad'da bir araya geldi, 14 Mayıs 2025 (SPA)
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, ABD Başkanı Donald Trump ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera Riyad'da bir araya geldi, 14 Mayıs 2025 (SPA)

ABD Başkanı Donald Trump'ın Riyad ziyareti, içerdiği anlayışlar ve ekonomi, savunma ve bilimin yanı sıra yapay zekâ alanında imzalanan anlaşmalar sebebiyle bölgenin geleceği, yeni dünya düzeninin oluşumu açısından önemli etkiler bırakacak ziyaretlerden biri olarak tarihe geçecek önemli bir dönüm noktasıydı.

Trump'ın tarihi ziyaretinde en büyük sürpriz ise Suriye'ye yönelik yaptırımların kaldırılacağı ve ülkeyle ilişkilerin düzeltileceği yönündeki açıklaması, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın himaye ve desteğiyle Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile bir araya gelmesi oldu. Başka bir deyişle, Şam'ın Washington tarafından on yıllardır kendisine dayatılan uluslararası izolasyondan çıkış yolu, bölgede ve dünyada ağırlığı ve merkezi rolü bulunan Riyad'dan geçiyor.

Dolayısıyla Riyad görüşmesi, eski rejimin Suriye halkına, komşularına ve bölgesel ittifaklarına yönelik tutumu nedeniyle on yıllardır ülkeye uygulanan izolasyon ve ablukanın kırılması anlamına geliyor. Zira geçtiğimiz yılın sonunda Esed rejiminin devrilmesi, sadece bir siyasi rejim değişikliğinden ibaret değildi. Ortadoğu'da on yıllar içinde yaşanan en önemli stratejik hadiselerden biriydi. 2003 yılında Saddam rejiminin devrilmesi nasıl ki “İran Hilali” için bölgede büyük bir ilerlemeyi ifade ettiyse, 2024 yılında Esed rejiminin devrilmesi de Hilal’in gerilemesinde bir dönüm noktası oldu. Suriye'nin Tahran ile ittifak kurması, nasıl ki bölgede direniş ekseninin ağır basmasında etkili olduysa, Arap saflarına geri dönmesi de bölgesel güç dengelerinde stratejik bir değişimi temsil ediyor.

Suriye'nin coğrafi konumu, tarihi ve potansiyeli itibarıyla yeni bölgesel yapılanmanın ve Arap ilişkilerinin kurulmasında temel bir zemin teşkil ettiğine şüphe yok. Yeni Ortadoğu’nun inşasında temel taş olduğu da söylenebilir. Suriye, İran'ın 1979’deki devriminden ve önce baba Esed, sonra oğul Esed rejimleriyle ittifakından bu yana yaşadığı en büyük yenilgidir. İran'ın stratejik yenilgisi Suriye'de pekişti.

İran'ın önünü kesmek, Suriye'nin ekonomik dondurucudan çıkarılması ve başının üzerindeki yaptırımlar kılıcının kaldırılması yoluyla istikrara kavuşturulması için gerekli araçların sağlanmasıyla mümkündür

Tahran'ın, kalan nüfuzunu yeniden kazanmak için abluka ve yaptırımların devam ederek patlamalara neden olmasına, ülkeyi kaosa sürüklemesine, DEAŞ'ı yeniden canlandırmasına bahis oynadığına şüphe yok. Dolayısıyla bunun önünü kesmenin yolu, Suriye'nin ekonomik dondurucudan çıkarılması, başının üzerindeki yaptırım kılıcının kaldırılması yoluyla istikrara kavuşturulması için gerekli araçların sağlanmasıyla mümkündür.

Gerek yaptırımların nasıl kaldırılacağının veya hafifletileceğinin sınırlarının netleştirilmesi, gerekse Suriye’nin yeniden inşası ve bunun için gereken büyük miktardaki finansmanın sağlanması açısından olsun yeni Suriye'ye giden yolun hâlâ uzun olduğu doğru. Burada anahtar, yaptırımları kaldırma yönünde bir siyasi karar almaktı ve Trump da bunu yaptı; yani trenin yönünü ve son durağını belirledi.

Şimdi Suriye'de iki kulvar yarışıyor; birincisi, yaptırımların kaldırılması, inşa ve istikrar çarkının döndürülmesi kulvarı, ikincisi, Amerikan makinesinin siyasi dinamiklerden faydalanmada yavaş olması ve engellerin ortaya çıkması kulvarıdır

Konu artık Suriyeli ve Amerikalı müzakerecilerin elinde. Washington Şam'dan, yabancı savaşçılar, terörizm ve DEAŞ ile mücadele, eski rejimin “aracı” olan Filistinli fraksiyonların sınır dışı edilmesi, kimyasal silahların imhası ve İsrail ile yapılan barış anlaşmalarına uyulması ile ilgili bir dizi talepte bulundu. Şam ise müzakere masasına Suriye'nin tüm toprakları üzerinde egemenliğini sağlama konusunda ABD'den yardım, kimyasal silahların imhasında teknik iş birliği, güneyde güvenliği sağlama ve İsrail saldırılarını etkisiz hale getirme çabalarına desteğin yanı sıra DEAŞ ile mücadele için bilgi alışverişinde bulunma taleplerini koydu.

Şimdi Suriye'de iki kulvar yarışıyor; birincisi, yaptırımların kaldırılması, Suriye ve sınırlarının ötesinde inşa ve istikrar çarkının döndürülmesi kulvarı, ikincisi Amerikan makinesinin siyasi dinamiklerden faydalanmada yavaş olması, engellerin ortaya çıkması ve sorunların çevreye uzanması kulvarıdır. İlk kulvarın hızla başarıya ulaşması için gerekli koşulların sağlanması, Suriye'nin, bölgenin ve Ortadoğu'nun çıkarınadır.

*Bu makale Şarku'l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla'dan dergisinden çevrilmiştir.