Polonya'da ağzında sikke bulunan onlarca çocuk iskeleti ortaya çıkarıldı

Polonya'nın güneydoğusundaki bir köyün yakınlarında 16. yüzyıldan kalma bir mezarlık keşfedildi. Çoğunlukla çocukların gömülü olduğu mezarlıktaki bazı iskeletlerin ağızlarında sikkeler bulunuyordu

İskeletlerin bulunduğu köyün bir kısmı S19 otoyolunun açılabilmesi için temizleniyordu (Arkadia Firma Archeologiczna/Facebook)
İskeletlerin bulunduğu köyün bir kısmı S19 otoyolunun açılabilmesi için temizleniyordu (Arkadia Firma Archeologiczna/Facebook)
TT

Polonya'da ağzında sikke bulunan onlarca çocuk iskeleti ortaya çıkarıldı

İskeletlerin bulunduğu köyün bir kısmı S19 otoyolunun açılabilmesi için temizleniyordu (Arkadia Firma Archeologiczna/Facebook)
İskeletlerin bulunduğu köyün bir kısmı S19 otoyolunun açılabilmesi için temizleniyordu (Arkadia Firma Archeologiczna/Facebook)

Polonya'nın Podkarpackie eyaletindeki Jeżowe köyü yakınlarında bir otoyol inşası için yapılan kazıda, 16. yüzyılın sonlarından kalma bir mezarlık keşfedildi.
İşçilerin iskeletleri bulmasının ardından alana Arkadia Arkeoloji Şirketi'nden arkeologlar çağırıldı.
Alanda 115 kişinin iskeletinin bulunduğu bunların yüzde 70 ile yüzde 80'inin çocuk olduğu açıklandı.

(Gminne Centrum Kultury w Jeżowem/Facebook)
Kalıntıların düzgünce yerleştirildiği ayrıca bazılarının ağzında sikkeler bulunduğu görüldü.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, Arkeolog Katarzyna Oleszek, First News'a yaptığı açıklamada "Bu kesinlikle inançlarının bir işareti. Sikkeler ölü obolu ya da Kharaon'un obolları diye adlandırılır. Hıristiyanlık öncesi, eski bir gelenek. Ancak bu inanç uzun süre, hatta 19. yüzyıla kadar sürdü" dedi.

Yan yana gömülmüş 4 çocuğun kalıntısı (Arkadia Firma Archeologiczna/Facebook)
Antik Roma ve Yunan uygarlıklarında yapılan bu ritüelde, sikkelerin mitolojik Styx nehri üzerinde kayıkçılık yaparak ölenlerin ruhlarını ölüler dünyasına götüren Kharon'a ödeme ya da rüşvet olarak verildiğine inanılıyordu. 
Madeni paraların 1587'den 1632'ye kadar Polonya kralı olan Sigismund III Vasa'nın hükümdarlığında basıldığı belirlenirken, bazı madeni paraların 1648'den 1668'e kadar koltukta oturan John II Casimir dönemine ait olduğu ifade edildi.

(Gminne Centrum Kultury w Jeżowem/Facebook)
Oleszek alanın bir toplu mezar değil, Katolik kilisesi mezarlığı olduğunu belirterek "Bölge sakinleri nerede mezarlık olduğunu tam olarak biliyordu ve ölülerle ilgilendiler. Sikkeler dışında mezarlarda başka eşya bulunmadı. Gömülen diğer yetişkinler henüz keşfedilmemiş bölümlerde olabilir" dedi.
First News daha önce bölgede bir "çocuk mezarlığı" bulunduğu söylentilerinin olduğunu da aktardı.



İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
TT

İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)

Bilim insanları ilk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfetti. İlk kez bir gezegenin, yıldızını bu şekilde etkilediği gözlemlendi. 

Dünya'dan yaklaşık 400 ışık yılı uzaktaki HIP 67522 adlı yıldız ve yörüngesindeki iki gezegen uzun zamandır takip ediliyor. Sadece 17 milyon yaşındaki yıldız, 4,5 milyar yaşındaki Güneş'e kıyasla daha büyük ancak daha soğuk. 

Yıldızın HIP 67522 b adlı gezegeni, şaşırtıcı derecede yakın bir yörüngede dönüyor. Ötegezegen yıldızın etrafındaki bir turunu sadece 7 günde tamamlıyor; yani gezegende bir yıl, Dünya zamanıyla sadece bir hafta sürüyor.

Hollanda Radyo Astronomi Enstitüsü'nden Ekaterina Ilin, "Daha önce HIP 67522 gibi bir sistem görmemiştik; gezegen bulunduğunda, yıldızının yörüngesinde 10 günden daha kısa bir sürede döndüğü bilinen en genç gezegendi" diyor.

Ilin ve ekip arkadaşları bu nedenle NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ötegezegen uydusu CHEOPS'u kullanarak sistemi daha yakından incelemeye karar verdi. 

Araştırmacılar HIP 67522 b'nin yıldızıyla  kurduğu sıkı etkileşim nedeniyle kendi sonunu hazırladığını tespit etti. 

Devasa plazma topları olan yıldızların yüklü parçacıkları, yüzeydeki hareketleriyle güçlü manyetik alanlar yaratıyor. Manyetik alan çizgileri birbirini kesemediğinden, bazen bunlar düğümlenip aniden koparak güneş patlamaları adı verilen radyasyon patlamalarına yol açıyor.

Bilim insanları, Dünya gibi pek çok gezegenin de manyetik alanı olduğu için yıldızına yakın gezegenlerin, yıldızlardaki manyetik alan patlamalarını tetikleyip tetiklemediğini merak ediyordu. 

HIP 67522 sistemini inceleyen ekip, yıldızdaki patlamaların gezegen onun önünden geçerken sıklaştığını saptadı. Araştırmacılar bu nedenle patlamaları gezegenin tetiklediği sonucuna vardı. 

Normalde yıldızların, yörüngelerindeki gezegenlerden etkilenmediği düşünülüyordu. Ancak araştırmacılar HIP 67522'nin yaşı nedeniyle ve güçlü bir manyetik alanı olması durumunda bunun mümkün olduğunu söylüyor.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmaya göre gezegen yakın yörünge dönüşü sırasında enerji biriktiriyor ve bunun bir kısmını, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca bir kırbaç misali, dalgalar halinde geri gönderiyor. Bu şok dalgası, manyetik alandan yıldızın yüzeyine geçtiğinde muazzam bir patlama yaşanıyor.

Ancak bu güçlü kozmik ışınların büyük bir kısmı uzaya savrulmak yerine gezegene geri dönüyor. Bilim insanları HIP 67522 b'nin bugüne kadar bulunan ilk "eceline susamış gezegen" olduğunu söylüyor. 

Ilin "Gezegen özellikle enerji yüklü patlamaları tetikliyor gibi görünüyor" diyerek ekliyor: 

Gezegenin, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca gönderdiği dalgalar belirli anlarda patlamaları başlatıyor. Ancak patlamaların enerjisi dalgaların enerjisinden çok daha yüksek. Dalgaların oluşmaya hazır patlamaları tetiklediğini düşünüyoruz.

Araştırmacılar halihazırda yaklaşık Jüpiter büyüklüğündeki HIP 67522 b'nin, 100 milyon yıl içinde Neptün'e yakın bir boyuta geleceğini tahmin ediyor.

Bilim insanları sistemi incelemeye devam ederek patlamalarda ne tür enerji salındığını anlamayı umuyor. Ayrıca bu türden benzer sistemlerin var olup olmadığını araştırmak için çalışmalarını genişletmeyi planlıyorlar.

Ilin, "Aklımda milyonlarca soru var çünkü bu tamamen yeni bir fenomen, dolayısıyla ayrıntılar hâlâ net değil" diyor.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, NASA, Nature