عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Lübnan yargısı ülkeye getirilen milyonlarca doları araştırıyor

Muhalifler ve Komünist Parti destekçileri geçen cumartesi günü Beyrut’taki Lübnan Merkez Bankası’nın genel merkezi önünde gerçekleştirilen protestolara katıldı. (EPA)
Muhalifler ve Komünist Parti destekçileri geçen cumartesi günü Beyrut’taki Lübnan Merkez Bankası’nın genel merkezi önünde gerçekleştirilen protestolara katıldı. (EPA)
    Beyrut/ Yusuf Diyab
TT
TT

Lübnan yargısı ülkeye getirilen milyonlarca doları araştırıyor

Muhalifler ve Komünist Parti destekçileri geçen cumartesi günü Beyrut’taki Lübnan Merkez Bankası’nın genel merkezi önünde gerçekleştirilen protestolara katıldı. (EPA)
Muhalifler ve Komünist Parti destekçileri geçen cumartesi günü Beyrut’taki Lübnan Merkez Bankası’nın genel merkezi önünde gerçekleştirilen protestolara katıldı. (EPA)

Lübnan Yargı ve Güvenlik birimleri, ele geçirilen dokuz milyon dolar hakkındaki soruşturmalarını yoğunlaştırdı. Dolarlar, Lübnan’a iki özel uçakla, Türk ve Suriye uyruklu şahıslar tarafından getirilmişti. Soruşturmalar daha çok bu fonların kaynağı ve nasıl gönderildiği üzerinde yoğunlaşıyor. Gözaltına alınan kişiler, paraların döviz için kullanılacağını iddia ettiler. Ancak ifadelerde tutarsızlıklar olduğu belirtildi. Söz konusu tutarsızlığın paranın güvenlik alanında kullanılması endişelerine neden olmasının ardından sorgu kapsamı genişletildi.
Lübnan İçişleri Bakanı Muhammed Fehmi, yaptığı basın açıklamasında şunları söyledi:
“Türkiye üzerinden özel bir uçakla gelen ikisi Türk, ikisi Suriyeli 4 kişi gözaltına alındı. Üzerlerinde 4 milyon dolar ele geçirildi. Bir döviz şirketleri olduğunu söylediler. Bu paranın kaçakçılık ve dolar manipülasyonu için mi yoksa Lübnan sokaklarındaki şiddet eylemleri için mi kullanılacağını bilmiyoruz. Halk hareketlerine katılan bazı taraflara WhatsApp üzerinden talimatlar veriliyor. Bu insanları Lübnan’a getiren nedir?”
Başsavcı Gassan Uveydat, verilen çelişkili ifadelerin ardından güvenlik servislerine tutuklanan kişilerle soruşturmayı genişletme, fonların kaynağını ve ‘Lübnan iç mekanlarındaki kullanım noktalarını’ doğrulama talimatı verdi. Bir yargı kaynağının Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamaya göre gözaltına alınan kişilerin bu paranın Lübnan ile yurt dışı arasında para transferi alanında uzman iki şirket için getirildiğini aktardı. Söz konusu şirketlerden birinin tanınmış bir iş adamına ait olduğu belirtildi. Ancak iki şirketin yetkililerinin ifadelerinin alınmasının ardından paranın onlara ait olmadığı anlaşıldı. Bu durum, paranın getiriliş amacı hakkında şüpheler doğurdu.
Kaynak, ilginç olanın iki ayrı özel uçakla getirilen dokuz milyon doların Beyrut’a altın ticareti için getirildiğinin iddia edilmesi olduğuna işaret etti.
Türk hükümetinin topraklarından bu ve benzeri para çıkışına engel olduğu biliniyor. Bu, Lübnan topraklarındaki finansman grupları da dahil olmak süreçte başka kesimlerin etkin olacağı şüphelerini güçlendiriyor.
Diğer yandan son iki hafta içinde güvenlik hizmetleri Beyrut'un merkezindeki isyanlara katılan 20’den fazla kişiyi tutukladı. Olaylarda mağazalara, özel ve kamu kuruluşlarına zarar verildi. Soruşturmaları takip eden kaynaklar, tutuklananların bir kısmının ‘bu tür eylemler gerçekleştirmek için biraz para aldığını itiraf ettiği’ bildirildi. Bu paranın kaynağının İstanbul'da yaşayan Lübnanlı bir kişi olduğu iddia edildi.
Bunun yanı sıra başta ülkenin kuzeyinde olmak üzere birçok Lübnan bölgesinde görülebilecek ciddi güvenlik etkileri konusunda uyarı bilgileri verildi. Ancak bir güvenlik kaynağı Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, finanse edilen gruplar için eğitim kamplarının inşa etme iddiası ve bu bilgilerin güvenilirliğinin düşük olduğunu söyledi. Kaynak sözlerini şöyle sürdürdü:
“Güvenlik hizmetleri, aldıkları tüm bilgileri ciddiye alırlar ve doğru bir şekilde izlerler. Lübnan’ın bu aşamada dış müdahaleler için verimli bir zemin oluşturduğu göz önüne alındığında daha önemli bir hal alıyor.”
Kaynak, zor ekonomik koşulların ve kötüleşen sosyal ve yaşam durumunun birçok Lübnanlı gence para karşılığında herhangi bir güvenlik projesine katılmalarına neden olabileceğini vurguladı. Aynı kaynak, Lübnan bölgelerinin geri kalanında olduğu gibi güvenlik durumunun kuzey Lübnan'da ve Bekaa'da da korunmasının sağlandığına işarette bulundu.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
TT
TT

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)

Dürziler, dini ve sosyal gizliliğini korumaya çalışırken, Ortadoğu'da Lübnan, İsrail ve Suriye gibi yayıldığı ülkelerde siyasi roller oynayan bir azınlığı oluşturuyorlar.

Son birkaç gün boyunca, Güney Suriye'deki Suveyda şehrinde Dürzi milisler, Bedevi milislerle çatışmaya girdiler ve bunun sonucunda yaklaşık 100 kişi hayatını kaybetti. Suriye hükümeti güçleri salı günü Suveyda şehrine girip ateşkes ilan ederken, İsrail Suriye güçlerini hedef alan hava saldırıları düzenlediğini duyurdu. Zira Tel Aviv daha önce azınlık Dürzi halkını korumaya ve Güney Suriye'de asker konuşlandırmayı önlemeye çalışacağına söz vermişti.

Peki Dürziler kimdir ve inançları, siyaset ve toplumdaki rolleri hakkında ne biliyoruz?

Dini inançları

Dürzilik, 11’inci yüzyılın başında, İmamiye’den (İsna Aşeriye) sonra Şiiliğin ikinci en büyük dalı olan İsmâiliyye mezhebinin bir fırkasıdır.

Kendilerine Muvahhidun diyen Dürziler, Lübnan'daki en yüksek dini otorite olan el-Akl Şeyhliğinin web sitesine göre, “Bir ve tek olan, yeri ve göğü yaratan Allah’a” meleklerine, peygamber ve resullerine, ahiret gününe inanırlar.

Mezhep mensupları ile sınırlı olan öğretilerinin gizliliğini açıklar şekilde, ritüellerine aşina olan ve adının açıklanmasını istemeyen birinin AFP’ye vurguladığı gibi, Dürziler inançlarında “zahiri mesaj ile batini mesaj”ı temel alırlar.

Bahsi geçen kişi, tek tanrılı dinlerin uzun bağlamlarına dayanan, dini kavramları felsefe ile karıştırma yoluyla Platon'un fikirlerinden etkilenen, “Allah’ın gerçek tevhidinde olgun bir aşamaya” dayanan öğretilerden bahsediyor.

Dürzilik, sözde doğruluk, iman kardeşlerini koruma ve karşılıklı yardım, İblis'i ve bütün şer güçleri tanımama gibi yedi temel tavsiyeyi (esası) benimser ve reenkarnasyonun “mezhebin bir parçası” olduğuna inanır.

Dini günler

Dini günleri, diğer mezhepler ile aynıdır. Ek olarak, kurban bayramından önceki on gün boyunca yapılan günlük toplantılar vardır. Bu toplantılarda dini okumalar, bazı ibadetler, bazı şiirler ve manevi okumalar yapılır. Bunlar Muvahhid birisinin yerine getirmesi halinde gerçek tevhidi uygulamış kabul edileceği yedi esası pekiştirmektedir.

Aynı şekilde, Hicri yeni yılı ihya ederler ve herkes gücü yettiğince zekat öder.

Şeyhleri iman kardeşlerini koruma ve iletişimi koruma ilkesini yerine getirmek için perşembe-cuma gecesi ritüelleri ve ibadetleri eda etmek, dini okumalar yapmak amacıyla toplanırlar.

Mezhebin öğretileri mensupları arasında gizli kalır ve bazı karma evliliklerin varlığına rağmen, genellikle Dürzilerin kendilerine mezhep mensuplarının dışında hayat arkadaşı seçmeleri hoş karşılanmaz.

Yayıldıkları bölgeler

Dindar erkeklerinin siyah kıyafetler giyinip başlarına beyaz sarık sardıkları, kadınlarının ise yine siyah kıyafetler giyip, başlarını ve yüzlerinin bir kısmını örten beyaz bir başörtü taktıkları Dürzilerin sayısının 1 milyondan fazla olduğu tahmin ediliyor.  

Dürzi mezhebi mensupları çoğunlukla Lübnan, Suriye, Filistin toprakları ve Ürdün'deki dağlık bölgelerde yoğun bir şekilde yaşıyorlar.

Suriye'deki nüfuslarının 700 bin olduğu tahmin ediliyor ve çoğu kaleleri sayılan Suveyda şehrinin bulunduğu ülkenin güneyinde yaşıyor. Ayrıca Şam kırsalındaki Ceramana ve Sahnaya ilçeleri ile ülkenin kuzeybatısındaki Idlib'de sınırlı sayıda bulunuyorlar.

Lübnan'da sayılarının yaklaşık 200 bin olduğu tahmin ediliyor ve yoğun olarak ülkenin merkezindeki dağlarda, özellikle de Şuf, Aliya ve el-Metn el-Ala bölgelerinde, ayrıca Cebel el-Şeyh’in batı eteklerindeki Hasbaya ve Raşiya gibi bölgelerde yaşıyorlar.

İsrail'de ise Celile, Karmel Dağı ve işgal altındaki Golan Tepeleri'nde 20'den fazla köyde dağınık bir şekilde yaşıyorlar. Merkezi İstatistik Bölümü'ne göre, İsrail vatandaşlığına sahip olanların sayısı 153 bin. Ek olarak, Golan'da yaşayan yaklaşık 23 bin Dürzi’nin büyük çoğunluğu kalıcı İsrail ikametgah belgesine sahip.

İsrail'deki Dürzi Mirası Merkezi'ne göre, İsrail mezhebi “kendi mahkemeleri ve bağımsız manevi liderliği ile tek başına bir oluşum olarak” tanıyor.

Tarihçi Sami Nesib Makarem, “Dürzi İnancı” adlı kitabında, özellikle Lübnan ve Kuzey Suriye'deki bazı Dürzilerin “16. yüzyıldan itibaren Cebel-i Havran'a göç ettiğini” ve bölgenin “Cebel-i Dürzi” olarak anılmaya başladığını belirtiyor.

Buradan bazıları, özellikle kuzeyde yaklaşık 15 bin ila 20 bin Dürzi'nin yaşadığı Ürdün'e göç etti.

Az sayıda Dürzi de Latin Amerika, Güneydoğu Asya ve Avustralya gibi dünyanın çeşitli bölgelerine ve ayrıca Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika'ya göç etti.

Sosyal ve politik rol

Dürziler, farklı ülkelere yayılmalarına rağmen yakın bağlarını sürdürmeye çalıştılar.

Beyrut Amerikan Üniversitesi'nden tarihçi Profesör Makram Rabah, Dürziler, Maruniler ve Lübnan Dağı'ndaki çatışmalar üzerine yazdığı bir diğer kitapta şu açıklamayı yapıyor: “Karma evlilikler ve Dürziler arasında ilişkiler var ve din adamları bu ilişkinin sürdürülmesinde önemli bir rol oynuyorlar. Sınırlar çizilmiş olsa da, Dürziler onları gerçekte tanımadılar.”

Makram'a göre, bir azınlık olmalarına rağmen, Ortadoğu'da Dürziler “bölgenin siyasi ve sosyal yaşamında, ekonomik ve sosyal meselelerinde önemli ve bazen öncü bir rol” oynadılar.

Bu durum genellikle, azınlığın rolünü, büyüklüğünün ötesinde şekillendirmede önemli bir etkiye sahip olan feodal liderlerden veya aile liderlerinden kaynaklanıyordu.

Örneğin Lübnan'da lider Kemal Canbolat, 1950'lerden iç savaşın başlangıcı (1975-1990) ve 1977'deki suikastına kadar önemli bir siyasi rol oynadı.

Suriye'de Fransız manda yönetimi, 1921'de Cebel el-Dürzi bölgesine idari bağımsızlık verdi ve bu statü 1937'ye kadar devam etti. Ancak bu dönemde, en önde gelen Dürzi liderlerinden biri olan Sultan Paşa el-Atraş, 1925'te Fransızlara karşı patlak veren büyük bir ayaklanmaya liderlik etti.

İsrail'e gelince, Makram Rabah, Dürzilerin “devlete tamamen entegre olduklarını ve orduda görev yaptıklarını, bunun da onlara devlet nezdinde daha fazla nüfuz sağladığını” açıklıyor.

Suriye'de çatışmanın patlak vermesinin ardından Dürziler, kendilerini çatışmadan ve sonuçlarından uzak tuttular. Birkaç istisna dışında, genellikle rejime karşı silahlanmadılar veya muhalefete katılmadılar. Bulundukları bölgelerde çeşitli silahlı grupların parçası olan Dürziler, Beşşar Esed'in devrilmesinden sonra iktidara gelen yeni yetkililerle henüz bir anlaşmaya varamadılar.

Nisan ayı sonlarında Şam kırsalındaki iki bölgede patlak veren ve Suveyda'ya uzanan çatışmalar, Dürzi milisler ile güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu en az 119 kişinin ölümüne yol açtı. Bu kanlı çatışmaya İsrail hava saldırılarıyla müdahale etti ve Şam’ı, Dürzilere zarar verilmemesi konusunda uyardı.

Nadir görülen bir siyasi ayrışmayla, Dürziler arasında son olaylara ilişkin tutumlar farklılaştı. Kemal Canbolat’ın oğlu Lübnanlı lider Velid Canbolat, Dürzileri Müslümanlar ile “sonsuz bir savaşa” sürüklemek konusunda uyarıda bulunurken, dini otoriteler ve Suriyeli Dürzi askeri gruplar, Dürzilerin ülkenin “ayrılmaz bir parçası” olduğunu vurguladılar.Şarku'l Avsat'ın Independet Arabia'dan aktardığı analize göre buna karşılık, Suriyeli din adamları ve İsrail’deki Dürzilerin dini lideri Şeyh Muvaffak Tarif, İsrail'e Suriye Dürzilerini koruma çağrısında bulundular.

Rabah, bu tarafların “farklı ajandalara sahip olduğunu ve daha da önemlisi, üç ülkeye uzanan bir nüfuz mücadelesi olduğunu” belirtti.