Husiler 7 bin çocuğu zorla silah altına almakla suçlanıyor

Husi militanlar Sana’daki silahlı törenine doğru ilerliyor (Reuters)
Husi militanlar Sana’daki silahlı törenine doğru ilerliyor (Reuters)
TT

Husiler 7 bin çocuğu zorla silah altına almakla suçlanıyor

Husi militanlar Sana’daki silahlı törenine doğru ilerliyor (Reuters)
Husi militanlar Sana’daki silahlı törenine doğru ilerliyor (Reuters)

Husi milisler, 2014’ten bu yana işgal ettikleri başkent Sana’da ve kontrolleri altındaki diğer şehirlerde başta, alıkoyma, hapsetme, ideolojik mezhepçi kurslarına tabi tutma ve savaşmak için zorla askere alma gibi çeşitli suçlar ve hak ihlalleriyle çocukları yeniden hedefine koydu.
Yemen İnsan Hak ve Özgürlükleri Ağı adlı örgütün raporu, darbeci grubun başta Sana şehir merkezi olmak üzere, vilayete bağlı ilçelerde, Saada, Zamar ve Amran’da çoğu 15 yaşının altında olan 7 binden fazla çocuğu zorla silah altına aldığını ortaya koydu.
Bir dizi sivil toplum örgütünü bünyesinde barındıran Yemen İnsan Hak ve Özgürlükleri Ağı raporunda, Husilerin kontrolü altındaki Sanaa’da ve Yemen’in diğer vilayetlerinde, darbeci milis gruplar tarafından ailelerinden alınarak militan olarak yetiştirilen ve sonra zorla askere alınan bir grup çocuğa ait rakamları paylaşıldı.
Yukarıda zikredilen şehirlerin yanı sıra Hacca vilayeti, Husilerin çocuk projesi tarafından aldatılmaya müsait en kolay insan stokları arasında görülüyor. Bu vilayetlerdeki çocukların yaklaşık yüzde 64’ü hala Husilerin saflarında savaşırken, çocuklardan 418’inin ebeveynleri çocuklarını cephelerden geri getirmeyi başardı.
Rapora göre yüzde 18’i temsil eden bin 260 çocuk öldü, 258 çocuk yaralandı, 371’i ise esir düştü. Yine Husiler tarafından kandırılarak cephelere sürülen 264 çocuğun akıbeti hala bilinmezliğini koruyor.
Raporda, Husiler tarafından Amran vilayetinden yaklaşık bin 822 çocuğun kandırıldığı bilgisine yer verilirken, Sanaa vilayetinde Tavk olarak adlandırılan kabileler milislere yaklaşık bin 628 çocuk sağladı. Husilerin militan devşirdikleri şehirlerden Zamar bin 540 çocukla üçüncü sırada yer alıyor. Onu, bin 102 çocukla Husilerin kalesi kabul edilen Saada takip ediyor. Son olarak, Husi milislerin cephelerinde savaşmak için beş vilayetten toplanan çocukların bin 17’si başkent merkezinde toplanıyor.
Başkent Sana’da Husilerin kendi saflarında savaşmaları için topladıkları çocukları kaderleriyle ilgili olarak raporda, bunlardan 103 çocuğun farklı cephelerde öldürüldüğü ifade edilirken, 38 çocuğun çeşitli yerlerinden yaralandığı, 11 çocuğun ulusal ordu birlikleri tarafından esir alındığı, 78’inin ailesine geri döndüğü ve 26’sının akıbetinin ise hala meçhul olduğu belirtildi. Öte yandan hala 761 çocuğun darbeci Husi milislerin saflarında çatıştığı biliniyor.
Bu arada yerel kaynaklara göre, Husi milisleri Nisan ayı başında Cevf vilayetinin merkez şehri olan el-Hazm bölgesindeki mahalleler ve köylerden çocuklar topladı. Yerel kaynaklara göre, toplanan çocuklar cephelere sürülmeden önce beyinleri yıkanmak üzere kurslara tabi tutuldular.
Husiler çocuklara yönelik aynı tutumlarını Bayda’daki Radman şehrinde de uyguladı. Şarku’l Avsat’a açıklamada bulunan bir kabile kaynağına göre Husiler, bu şehirde de birçok çocuğu mezhep merkezli militarist kurslarına katılmaya zorladı.
Kaynaklar, çocuk haklarıyla ilgili yerel, bölgesel ve ilgili uluslararası örgütleri, darbeci Husilerin Radmanlı çocuklara ve genel olarak Yemenli çocuklara karşı işlediği bu suçları belgelemeye ve çocukları bu ihlallerden koruma görevini yerine getirmeye çağırdı.
Husilerin bu hafta Sana’daki kendilerine bağlı bir mahkemede, kendi saflarına kattıkları Cemil Kam’î (16 yaşında) adındaki çocuğun Meşruiyeti Destekleme İttifakı’na casusluk yaptığı suçlamasıyla kanunlara aykırı bir şekilde 10 yıl hapsine, hapis cezası son erdikten sonra 3 yıl gözetim altında tutulmasına hükmetmesi dikkat çekiciydi.
Kaynaklar, Husilerin şehri işgallerinin ardından sürekli eleman devşirme faaliyetleri bağlamında küçük yaştaki çocukları hedef alarak danışmaları aracılığıyla yaşları 8 ila 15 arasında değişen çocukları kurslara topladıklarını ifade etti.
Yemen İnsan Hakları Bakanlığı tarafından yayınlanan bir rapor, Husilerin Eylül 2014 ile Ocak 2020 arasındaki dönemde çocuklar ve kadınlar dahil olmak üzere Yemenli sivillere yönelik 90 binden fazla hak ihlali gerçekleştirdiğini ortaya koydu.
Rapora göre, bu suçlar öldürme ve adam yaralama şeklinde değişkenlik gösteriyor. Buna göre, ölen 16 bin 579 kişiden 3 bin 498’i çocuk, bin 232’si kadın. Aynı şekilde 34 bin 519’dan fazla yaralının 5 bin 748’i çocuk, 5 bin 979’u kadınlardan oluşuyor.



Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
TT

Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)

Sudanlıların, 15 Nisan 2023’ten bu yana yaşadıkları savaşın ve insani trajedinin yakın zamanda sona ereceğine dair umutları giderek zayıfladı. İlk kurşunun sıkıldığı andan itibaren bölgesel ve uluslararası girişimlerin tıkanması, kamuoyundaki karamsarlığı daha da derinleştirdi.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın inisiyatif alması ve Başkan Donald Trump’tan doğrudan müdahale istemesi, karamsar tablo içinde yeni bir umut penceresi açtı; Suudi Arabistan, kilitlenmiş sürecin çözümünde belirleyici bir aktör olarak öne çıktı.

Veliaht Prens, kısa süre önce ABD’ye yaptığı resmî ziyaret sırasında, savaşın durdurulmasına yardımcı olması için Başkan Trump’tan müdahale talep etti. Trump, 19 Kasım’da düzenlenen ABD–Suudi İş Forumu’nda yaptığı açıklamada bu talebi doğruladı.

dfrgt
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Riyad’daki el-Yemame Sarayı’nda Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ı kabul ederken (SPA)

Veliaht Prens’in Sudan’daki savaşı sona erdirmek için kendisinden doğrudan müdahale istediğini ifade eden Trump,  “Prens, Sudan konusunda belirleyici bir adım atmamı talep ediyor” dedi. Trump, ABD’nin çatışmanın bitirilmesinde etkin bir rol oynayacağını da sözlerine ekledi.

Halk ne diyor?

Savaşın harabeye çevirdiği Hartum’da vatandaşlar, Suudi hamlesini “kardeşlerden beklenen” bir adım olarak görüyor. Ahmed Musa, “Veliaht Prens’in yaptığı, kardeş bir ülke olan Suudi Arabistan’dan beklenen bir adımdır” diyor.

Hızlı Destek Güçleri’nin kontrolüne giren Faşir’de yaşayan Hava İbrahim, savaşın yıkımını şu sözlerle anlatıyor: “Savaş yeşili kuruyu yok etti; çok zarar gördük.”

Kuşatma altındaki Kuzey Kordofan’ın başkenti Ubeyd’en İsa Abdullah ise genel ruh hâlini şöyle özetliyor: “Savaştan etkilenmeyen ev kalmadı; bu nedenle kardeşlerin müdahalesini memnuniyetle karşılıyoruz.”

Sudan Kurucu İttifakı'nın (Te'sis) fiilî başkenti konumundaki Nyala’dan F. Cibril, kamuoyunun temel beklentisinin çatışmaların sona ermesi, insani yardımların ulaştırılması ve yerinden edilenlerin geri dönüşü olduğunu belirtti.

sa
Güney Sudan’ın Renk şehrinde bir sınır noktasından ayrılmayı bekleyen, yerinden edilmiş ailelerin kişisel eşyalarını taşıyan bir kamyon (Arşiv – AFP)

Sudanlılar dışarıdan dayatılan bir çözümden ziyade, tarafları yeniden müzakere masasına getirecek, siyasi süreçlerin zaman kazanmak için kullanılmasını engelleyecek “tarafsız” bir arabulucu istiyor. Kamuoyunda Suudi Arabistan’ın bu rolü üstlenebileceği düşünülüyor.

Geri adım sinyalleri

Resmî düzeyde tepkiler tek çizgide ilerlemedi. Trump’ın 19 Kasım 2025’te Veliaht Prens’in talebini açıklamasının hemen ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Abdülfettah el-Burhan adımı memnuniyetle karşıladı ve X’te “Teşekkürler Prens Muhammed bin Selman, teşekkürler Başkan Trump” mesajını paylaştı.

Suudi ve ABD girişimlerine destek açıklayan Burhan hükümeti, barış için hazır olduğunu vurguladı; ancak Dörtlü Grup çerçevesindeki arabuluculuğa mesafeli durarak Suudi Arabistan’ın tek başına yürüteceği bir süreci ön plana çıkardı.

Askerî bir anlaşma mı?

Eski Başbakan Abdullah Hamduk’un liderliğindeki sivil-demokratik ittifak Sumud, Suudi çabalarını “yeni bir yol açabilecek olumlu bir adım” olarak değerlendirdi; ancak çözümün yalnızca askerler arasında kalmaması ve sivil aktörlerin kapsamlı bir uzlaşmaya dâhil edilmesi şartını koydu.

HDK’ye yakın Sudan Kurucu İttifakı da Suudi Arabistan’ın  hamlesini desteklediğini ve bunun krallığın Sudan’ın çöküşünü önleme konusundaki hassasiyetini yansıttığını söyledi.

Girişim başarılı olur mu?

Sudanlılar, Suudi–ABD girişimlerinin ateşkesi zorlayan, insani yardım geçişlerini mümkün kılan ve krizi yeniden üretmeyen bütüncül bir diplomatik çerçeveye dönüşmesini umuyor. Avukat Hatem İlyas, Şarku’l Avsat’a bu yaklaşımın “en büyük ihtiyaç” olduğunu ifade etti.

İlyas, Şarku’l Avsat’a, savaşın en büyük zorluğunun meşruiyet mücadelesi, toplumsal bölünme, kurumların zayıflığı ve çok sayıda aktörün çıkar çatışmalarından kaynaklanan karmaşık yapı olduğunu ifade etti.

rty6
Faşir’den kaçan Sudanlılar, 19 Kasım 2025’te Kuzey Sudan’daki Debbe kentinde bulunan “El-Ifad” yerinden edilmişler kampına ulaştıktan sonra dinlenirken (AFP)

Tüm belirsizliklere karşın, Sudan’ın doğusundan batısına uzanan kentlerde ortak bir duygu öne çıkıyor. Paris’te yaşayan gazeteci Muhammed el-Esbat, kamuoyunda silahların susmasına ve uzun süredir beklenen barışa giden yola dair temkinli ama güçlü bir beklentinin hâkim olduğunu ifade etti.

Yakın bir çözüme dair umutların zayıflamasının ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ın 15 Aralık’ta Riyad’a yaptığı ziyaret ve Veliaht Prens’le gerçekleştirdiği üst düzey görüşme, yeniden iyimser bir hava yarattı.

Riyad’da bu görüşmenin yapılması bile, savaşın durdurulması ve insani felaketin sona erdirilmesine yönelik yeni bir umut kapısı araladı. Genel kanaat, “Suudi Arabistan’ın Sudan’da savaşı durdurma dosyasını önceliklerinin başına aldığı” yönünde.

Savaşın yorduğu, canlar aldığı, geçim kaynaklarını yok ettiği ve milyonları mülteci ile yerinden edilmiş kişi hâline getirdiği Sudanlılar, ülkelerine, evlerine ve özledikleri hayatlarına dönmeyi umut ediyor. Peki bu kez girişimler kalıcı bir barış getirecek mi?


Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters
TT

Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters

Suriye’nin El Vatan gazetesi, bugün (perşembe) hükümetten bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Suriye hükümeti ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yakın zamanda bir askerî anlaşmaya varılacağı yönündeki iddiaların yalanlandığını aktardı.

Kaynak, SDG ile temasların şu anda durmuş olduğunu ve hükümetin, Suriye Savunma Bakanlığı tarafından sunulan bir öneriye SDG’nin verdiği yanıtı değerlendirdiğini vurguladı.

Suriye televizyonu ise bugün, bir kaynağa dayandırarak, ABD arabuluculuğunda hükümet ile SDG arasında, unsurların yıl sonundan önce Suriye ordusu ve iç güvenlik güçlerine entegre edilmesini öngören bir askerî anlaşmaya yakında varılmasının beklendiğini bildirmişti.

Televizyonun aktardığına göre, söz konusu anlaşma Savunma ve İçişleri bakanlıklarına 90 bin unsurun entegre edilmesini ve Rakka, Deyrizor ve Haseke’de Savunma Bakanlığına bağlı güçler içinde SDG’ye tahsis edilecek üç askerî tümeni kapsıyor.

Kaynak ayrıca, hükümet güçlerinin Suriye’nin kuzeydoğusuna girişi, askerî karar alma mekanizması ile görev, yetki ve sorumlulukların dağılımı gibi başlıca ihtilaflı konuların hâlen müzakere edildiğini belirtti.


Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
TT

Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)

İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, bugün (perşembe) Gazze savaşıyla ilgili açıklamalarında, “Gazze’de kazandık” dedi. Hamas ile olası bir ateşkes anlaşmasına değinen Katz, ülkesinin “Gazze’den asla ayrılmayacağını” söyledi. Katz, İsrail Gazze Şeridi içinde, yerleşimleri korumak amacıyla bir güvenlik kuşağı oluşturacağını ifade etti.

Savunma Bakanı Katz, Hamas’ın silah bırakması gerektiğini yineleyerek, aksi takdirde “İsrail’in bu görevi kendisinin yerine getireceğini” ifade etti.

Şarku’l Avsat’ın Yedioth Ahronoth gazetesinden aktardığı habere göre Katz, Bnei Akiva, Ulpanot Merkezi ve Makor Rishon’un ortak düzenlediği Ulusal Eğitim Konferansı’nda yaptığı konuşmada, ABD Başkanı Donald Trump’ın planı çerçevesinde Hamas silah bırakmazsa İsrail’in bu adımı bizzat atacağını söyledi.

Haberde, ordunun Gazze’den çekilmesini ve bölgenin Filistinlilere devrini içeren anlaşmaya karşın, Katz’ın Gazze Şeridi’ni çevreleyen bir güvenlik kuşağının yerleşimlerin korunması amacıyla kurulacağını ifade ettiği belirtildi.

Öte yandan Batılı ülkeler iki devletli çözümden söz etmeyi sürdürürken, İsrail parlamentosu Knesset, Haziran 2024’te Ürdün Nehri’nin batısında bir Filistin devletinin kurulmasını reddeden kararı resmen kabul etmişti. Kararda, 7 Ekim olaylarının ardından bir Filistin devleti kurulmasının “teröre ödül” anlamına geleceği savunulmuş ve bunun Hamas’ı daha da teşvik edeceği öne sürülmüştü.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile aşırı sağcı dini kanattan bazı bakanlar da defalarca Filistin devleti kurulmayacağını dile getirmişti.