DEAŞ tehlikesinin sürdüğü Irak’ta Musul’un kurtuluşu kutlandı

Musul'da, Dicle'nin kıyısında moloz yığınına dönen yapılar. (AFP)
Musul'da, Dicle'nin kıyısında moloz yığınına dönen yapılar. (AFP)
TT

DEAŞ tehlikesinin sürdüğü Irak’ta Musul’un kurtuluşu kutlandı

Musul'da, Dicle'nin kıyısında moloz yığınına dönen yapılar. (AFP)
Musul'da, Dicle'nin kıyısında moloz yığınına dönen yapılar. (AFP)

Irak’ta dün Musul kentinin DEAŞ’tan kurtarılmasının 3’üncü yıl dönümü dolayısıyla kutlamalar düzenlendi. Kutlamalar, 2014’te Musul’u sözde hilafet devletinin başkenti ilan eden terör örgütünün bazı bölgelerde yeniden aktif hale geldiği bir dönemde gerçekleştirildi.
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazimi yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Iraklılar Musul’un kurtuluşunu tarihlerine beyaz bir sayfa olarak kaydettiler. Bu tarihi, Irak’ın birliği uğruna terör karanlığını mezara gömmek ve terör günahlarının tüm dünyada son bulması için evlatlarının fedakarlıklarıyla, birlik ve beraberlikleriyle yazdılar.”
Başbakanlık Ofisi’nden yapılan açıklamaya göre Kazimi sözlerini şöyle sürdürdü:
“Uluslar; vahşetin, ırkçılığın ve insanlık düşmanlarının sembolü olan tarihin sert insanlarına karşı zaferleriyle gurur duyarlar. Bugün Iraklılar, tüm ödülleri toplayan ve bunlarla Iraklıların varlıklarını ve iki büyük nehirdeki (Dicle-Fırat) yaşamlarının devam etmesini hedef alan kişilere karşı kazandıkları en belirgin zaferlerinin anısına gurur duyma hakkına sahiptir.”
Kazimi açıklamasının devamında Iraklıların mezhep merkezli uygulamaları ve ayrımcılığı reddetmesinin Musul zaferindeki önemine vurgu yaptı.
Yolsuzluk ve yıkıma karşı savaş verdiklerini belirten Kazimi, Iraklıların ülkelerinin imarında ve yolsuzlukla mücadelede zafer kazanacağını kaydetti.
Kazimi son olarak DEAŞ’a karşı mücadele veren ordu, polis, Terörle Mücadele Kurumu, Haşdi Şabi, Peşmerge ve diğer Iraklı güçlere de övgüde bulundu.
Ninova Valisi Necm el-Cuburi, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte şunları söyledi:
“DEAŞ’a karşı savaşın farklı aşamalarında yer alan bir savaşçı olarak, Musul’u, 3 yılı aşkın bir süre Ninova halkının göğsüne uzanan DEAŞ terör çetelerinin pençelerinden kurtarmanın verdiği mutluluğu tarif edemem. Musul’un kurtarılması ve DEAŞ’ın düşüşü, bu çetelerle mücadelede ve geleceğe nasıl bakılacağı noktasında önemli bir dönüşüm gerçekleştirdi. Özellikle bu kentin ve Ninova vilayeti halkının tamamı, şehirlerini geri alma ve bu örgütün tüm Irak’ta yenilgiye uğratılması için gözle görülür bir kararlığa sahiptiler.”
Cuburi açıklamasında Musul’un halen birçok sorunla karşı karşıya olduğu vurguladı:
“Sorunlar büyük fakat buna karşılık biz de birçok şeyi şehre geri kazandırdık. Bunlar arasında bazı köprüler de bulunuyor. Şu an hizmet veren köprüler var. Bunun yanı sıra okul inşa ediyoruz ve yolları düzenliyoruz. Hastanelerin bazı bölümleri tamamen faaliyete geçti. Çalışmamızın yapısını büyük ölçüde etkileyen ve birçok şeyi kısıtlayan koronavirüs salgınıyla mücadeleye rağmen bazı hastaneler de hizmete hazır hale getiriliyor.”
Cuburi açıklamasında geleceğe umutla baktığını söyledi:
“Gelecekten ümitliyim. Şehir halkı, şehirlerini korumanın önemi ve sahip oldukları güç ve enerjiyle imar etme konusunda birbirileriyle tamamen dayanışma halinde. Her ne kadar zorlu olsa da Ninova önemli bir gelecek vaat ediyor. Zira Ninova tarım, petrol, turizm, dini turizm, sülfür ve gaz alanlarında zengin kaynaklara sahip. Ninova’nın halkı gayretlidir. 3 yıl içinde şehirlerinin daha önce sahip olduğu birçok şeyi geri kazandırdılar. İster Musul kentinde ister ilçe ve kasabalarda olsun terörü bir kez daha mağlup etmek için amansız bir çalışma sürüyor: Birinci zafer sahada ve askeri alandaydı. Bu kez ise imar ve inşa alanında zafer kazanacağız. Kentte halen yaşananların etkileri görülüyor. Ancak biz bir ekip olarak eldeki imkanlarla çalışmaya devam ediyoruz. Bu da DEAŞ’ın saldırı düzenleme çabalarına rağmen kente güvenlik noktasında istikrar sağlıyor.”
Musul’un geri alınması, DEAŞ’a karşı askeri zaferin giriş kapısı oldu. Irak’ın eski Başbakanı Haydar el-İbadi, 2017’nin sonlarında DEAŞ’a karşı zafer ilan etmişti.
İbadi, dünkü açıklamasında, “DEAŞ terör çetelerine karşı zaferin hikayesi, gurur duymamız gereken Irak’ın zaferidir” dedi.
İbadi ayrıca Musul halkının güvenlik güçlerine bilgi aktarmasının zaferin kazanılmasında büyük bir rolü olduğunu vurguladı.
DEAŞ örgütü 2014’ün ortalarında Irak’ın toplam yüzölçümünün yaklaşık 3’te birini ele geçirdi. Iraklı güvenlik güçleri işgalin üzerinden geçen 3 yılın ardından kentte kontrolü ele geçirmeyi başardı ve örgütü askeri olarak mağlup ederek elindeki bölgeleri geri aldı. Musul’un kurtarılması için başlatılan operasyonlara yaklaşık 10 bin savaşçı katıldı. Örgüt askeri olarak yenilgiye uğratılsa da günümüzde halen Irak hükümeti ve uluslararası toplum için, özellikle de ABD’nin liderliğindeki Uluslararası Koalisyon güçlerine tehdit oluşturuyor. DEAŞ, Irak’taki siyasi bölünmelerden faydalanarak Bağdat çevresi de dahil bazı bölgelerde saldırılar düzenlemeye devam ediyor.



Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
TT

Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)

Avrupa Komisyonu Eşitlik, Hazırlık ve Kriz Yönetimi Komiseri Hadja Lahbib bugün yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’nde uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planlarının, hayat kurtaran yardımların bölgeye ulaşmasını engelleyeceğini belirtti.

Lahbib, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Avrupa Birliği’nin (AB) tutumunun net olduğunu vurgulayarak, “Sivil toplum kuruluşlarının mevcut haliyle kayıt altına alınması yasasının uygulanması mümkün değil” dedi.

Lahbib, insani yardımların önündeki tüm engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı ve “Uluslararası insancıl hukuk, herhangi bir belirsizliğe yer bırakmıyor; yardımlar ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmalı” ifadesini kullandı.

İsrail medyası, hükümetin dün yaptığı açıklamaya dayanarak, Sınır Tanımayan Doktorlar, ActionAid ve Oxfam gibi onlarca insani yardım örgütünün lisanslarının iptal edileceğini ve bunların ‘terörle bağlantılı’ olduğu gerekçesiyle kapatılabileceğini duyurmuştu.

Bazı uluslararası yardım kuruluşları, kayıtlarının iptal edilmesi riskiyle karşı karşıya bulunuyor. Eğer 31 Aralık’a kadar İsrail makamlarının belirlediği yeni kriterlere uyum sağlamazlarsa, 60 gün içinde faaliyetlerini durdurmak veya Gazze Şeridi ve Batı Şeria’daki çalışmalarına kısıtlama getirmek zorunda kalabilirler.


Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
TT

Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)

Şarku’l Avsat Suriye devlet televizyonu El-İhbariyye'den aktardığı habere göre bugün (Çarşamba) Süveyda kentinde meydana gelen el bombası patlamasında bir kişi hayatını kaybetti, iki kişi yaralandı.


Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
TT

Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)

Gazze Şeridi'ndeki Hamas hareketi, iki yıl süren İsrail savaşı sırasında liderlerinin suikastlara kurban gitmesinin ardından bir dizi liderlik değişikliği yaşıyor. Bu durum, hareketin eski lideri olan ve Ekim 2024'te Refah'ta İsrail güçleriyle çıkan çatışmalarda beklenmedik bir şekilde öldürülen Yahya Sinvar'a yakın kişilerin daha fazla öne çıkmasına neden oldu.

Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas kaynaklarına göre, serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, siyasi büro üyesi ve savaş öncesinde hareketin medya departmanından sorumlu olan serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, kendisi ve Sinvar'a yakın bir dizi kişinin Gazze Şeridi'ndeki hareketi yönetmekle görevlendirilmesinin ardından, Gazze Şeridi'ndeki siyasi bürosunun başına geçti. Bu kişilerin çoğu, Şeridin güneyindeki Han Yunus'ta yaşıyor.

Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)

2011 Gilad Şalit esir takasıyla serbest bırakılan eski bir mahkum olan el-Amudi, Gazze Şeridi yönetiminin merkez figürü haline geldi. İsrail hapishanelerinde kaldıkları süre boyunca ve serbest bırakıldıktan sonra Sinvar'a çok yakındı ve sık sık toplantılarına ve diğer etkinliklerine eşlik etti.

Bazı kaynaklar, Gazze Şeridi'nde siyasi büro için gerçek bir seçim yapılmadığını, bunun yerine sürecin atama, onaylama ve istişare yoluyla yürütüldüğünü söylüyor.

Bazı kaynaklar operasyonun “iç yönetmelikleri ihlal ederek” gerçekleştirildiğini söylerken, diğerleri amacın “iç eksiklikleri gidermek” olduğunu ve “seçilenlerin hepsinin Tevfik Ebu Naim, Salah Ebu Şarik ve diğerleri gibi Sinvar'a yakın kişiler olduğunu” açıkladı.

Kaynaklar, el-Amudi'nin şu anda Gazze'deki Hamas içinde “devrim” olarak nitelendirilebilecek bir harekete öncülük ettiğini söylüyor. Özellikle İsrail saldırılarında yaralanan ilçe idari organlarının başındaki bazı yerel liderleri görevden aldı ve yerlerine atamalar yaptı. Savaş sırasında sorumluluklarının bir kısmından vazgeçen diğer kişiler için de aynı şeyi yaptı. Suikasta uğrayan, başka nedenlerle görevden alınan veya farklı görevlere atanan eski liderlerin yerine geçecek kişileri aramaya devam ediyor.

Bazı kaynaklara göre, bu adımlar Gazze Şeridi içindeki yerel Hamas liderlerinin yanı sıra yurtdışındaki liderler arasında da öfkeye yol açtı. Şeridin dışındaki siyasi büro üyelerinden bazıları yerel liderlere, "Olanlar kabul edilemez ve iç hukuka aykırıdır; önümüzdeki günlerde hareketin liderinin seçilmesini beklemeliyiz ki, bir yıl sonra yapılacak genel seçimlere kadar bazı bölgelerin liderliğindeki boşlukların geçici olarak doldurulması konusunda bir anlaşmaya varılabilsin" şeklinde bilgi verdi.

İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)

Kaynaklar, Gazze Şeridi'ndeki Hamas içinde siyasi düzeyde hüküm süren "kaosun" aksine, askeri kanadında istikrarlı bir durumun söz konusu olduğunu ve yeniden yapılanmanın sorunsuz ve sistematik bir şekilde devam ettiğini belirtiyor. İzzeddin Kassam Tugayları'nın yeni Genelkurmay Başkanı İzzeddin Haddad'ın savaş sırasında suikasta kurban giden veya öldürülenlerin yerine yeni atamalar yapmak üzere bir dizi toplantı düzenlediğini ve çeşitli kararlar aldığını ifade ediyorlar. Ayrıca, tüm taraflarla sürekli iletişim kurarak siyasi düzeydeki farklılıkların veya anlaşmazlıkların üstesinden gelmeye ve böylece her düzeyde istikrarı sağlamaya çalışıyor.

Kaynaklara göre Haddad, bazı bölgelerdeki tugay komutanları da dahil olmak üzere çeşitli liderlik pozisyonlarındaki boşlukları doldurmak için çalışırken, asıl komutanlarının suikast sonucu öldürülmesinin ardından bu tugayları yönetmek üzere atanmış diğer kişileri de görevde tutuyor.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu, İzzeddin Haddad'ın komuta ettiği Gazze Şehri Tugayı hariç, suikast sonucu öldürdü. Yerine Muhanned Receb atandı.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu suikastla öldürdü. Bunun istisnası, Muhannad Receb'ın yerine geçen İzzeddin el-Haddad'ın komutasındaki “Gazze Şehri Tugayı”ydı.

Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)

Çeşitli kanatları ve kademeleriyle Hamas, İsrail'in çeşitli kaynaklarını hedef alması sonucu mali krizden muzdarip olmuş durumda. Bununla birlikte, savaş sırasında veya sonrasında, farklı oranlarda ve zamanlarda da olsa, maaş ve ödenekleri tamamen kesmedi.

Gerçekte Hamas, 7 Ekim 2023 saldırısının ardından, 1987'deki kuruluşundan bu yana eşi benzeri görülmemiş son derece karmaşık bir dönemle karşı karşıya. Hareketin gözlemcilerine göre, Gazze Şeridi'ne sınır komşusu İsrail tesislerine ve kasabalarına yönelik saldırılarla başlayan bu saldırı, İsrail'i uzun süreli bir savaşa sürükledi.

Yazar ve siyasi analist Mustafa İbrahim, hareketin “askeri yenilginin, örgütsel tükenmişliğin, siyasi karmaşanın ve geleceği ile rolü hakkındaki varoluşsal kaygının iç içe geçtiği bir aşamaya girdiği” değerlendirmesinde bulunuyor.

İbrahim, İsrail savaşının, Hamas'ın siyasi büro üyelerinin ve Gazze Şeridi'ni yıllarca yöneten idari komitelerin başkanlarının çoğunu kaybetmesinin ardından, liderlik ve karar alma yapısını vurduğunu açıkladı. Bu durum, doldurulması kolay olmayan derin bir liderlik boşluğu yarattı ve hareket içinde geleceği ve bir sonraki aşama hakkında anlaşmazlıkları ortaya çıkardı: Bu bir yönetim aşaması mı, örgütsel hayatta kalma aşaması mı yoksa sadece uzun süreli bir krizi yönetme aşaması mı olacak?

Hamas'tan birkaç kaynak Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: "İşlerin iyi ve sorunsuz gittiğini söylemek mümkün değil. Birçok zorluk var ve yaşananlar, hiçbir şey bırakmayan ve hareketin liderlerinin çoğunun suikastına neden olan yıkıcı bir savaşın ışığında normal. Geniş bir liderliğe ve Filistin içinde ve dışında geniş bir halk tabanına sahip bir hareket için liderlik boşluğu normaldir ve bir yıl sonra kapsamlı seçimler yapılana kadar mevcut farklılıklar da normaldir."