Britanyalı nörologlardan kritik uyarı: Kovid-19'u hafif atlatan kişilerde bile ciddi beyin hasarları oluşabilir

Uzmanlar daha önce koronavirüsün koku ve tat kaybı gibi nörolojik bozuklukları tetiklediğini belirtmişti (Unsplash)
Uzmanlar daha önce koronavirüsün koku ve tat kaybı gibi nörolojik bozuklukları tetiklediğini belirtmişti (Unsplash)
TT

Britanyalı nörologlardan kritik uyarı: Kovid-19'u hafif atlatan kişilerde bile ciddi beyin hasarları oluşabilir

Uzmanlar daha önce koronavirüsün koku ve tat kaybı gibi nörolojik bozuklukları tetiklediğini belirtmişti (Unsplash)
Uzmanlar daha önce koronavirüsün koku ve tat kaybı gibi nörolojik bozuklukları tetiklediğini belirtmişti (Unsplash)

Britanyalı uzmanlar Kovid-19’u hafif atlatan ya da iyileşmekte olan hastaların, koronavirüsün tetiklediği ciddi veya muhtemel beyin rahatsızlıkları yaşamasının gözden kaçıyor olabileceği konusunda uyarıyor.
The Guardian'ın haberine göre, nörologlar Çarşamba 40’tan fazla Kovid-19 hastasının sağlık durumlarına dair detayları paylaştı. Hastaların maruz kaldığı komplikasyonlar arasında iltihap, deliryum, sinir hasarı ve inme yer alıyor. Bazı durumlarda nörolojik sorunlar hastanın birincil veya ana belirtisi konumunda bulunuyor.
Brain isimli bilimsel yayında yayımlanan vakalara dair bilgiler, Britanya’da akut dissemine ensefalomiyelit (Adem) diye bilinen sağlık durumunda artış yaşandığını ortaya koyuyor.
University College London’daki (UCL) Nöroloji Enstitüsü, pandemiden önce ayda bir görülen Adem vakalarının Nisan ve Mayıs’ta haftada ikiye veya üçe yükseldiğini belirtiyor. 59 yaşındaki bir kadın bahsi geçen komplikasyon nedeniyle hayatını kaybetti.
Yapılan çalışmada 12 hastanın merkezi sinir sisteminde iltihap meydana geldiği, 10 hastada deliryum veya psikoz yaşandığı, 8 hastanın inmeye maruz kaldığı, 8 hastanın da çoğunda Guillain-Barre sendromu teşhis edildiği ve çevresel sinir sisteminde sıkıntılar yaşadığı ifade edildi. Bu sendromun görüldüğü vakaların yüzde 5’i ölümle sonuçlanıyor.
Çalışmada yer alan Michael Zandi, “Kovid-19’un daha önce başka virüslerde görmediğimiz şekilde beyni etkilediğini görüyoruz” ifadelerini kullandı.
Bahsi geçen vakaların Kovid-19’un uzun süreli etkileri açısından endişeleri artırdığı belirtildi. Vakaların bazı hastalar virüsten arınsa dahi nefes alma zorluğuna, hafıza problemlerine ve uyuşukluğa neden olabileceği ifade ediliyor.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, hazırlanan yeni makalede daha önce psikiyatrik bir hastalığı bulunmayan 55 yaşındaki bir kadının hastaneden taburcu edilmesinin ardından bir süre sonra tuhaf davranmaya başladığının saptandığı belirtiliyor.
Kadının ceketini tekrar tekrar giyip çıkardığı, halüsinasyon görerek evinde maymun ve aslan gördüğünü söylediği aktarıldı. Bahsi geçen kişi tekrar hastaneye kaldırıldı ve antipsikotik ilaç tedavisine başladı.
47 yaşında bir başka kadının da öksürük ve ateşinin çıkmasından bir hafta sonra baş ağrısı ve sağ elinde uyuşmadan şikayetçi olduğu belirtildi. Durumu daha sonra kötüleşen kadının beyin operasyonu geçirmesi gerekti.
Doktorlar bu tip vakalara yönelik hastaların daha sıkı tetkik edilmesi gerekebileceği yönünde uyarıda bulunuyor. 



İnsan hücrelerinde yeni bir organel keşfedildi

Çalışmanın yazarlarından Seham Ebrahim organeli, boynunda atkı olan bir kardan adama benzetiyor (Virginia Üniversitesi)
Çalışmanın yazarlarından Seham Ebrahim organeli, boynunda atkı olan bir kardan adama benzetiyor (Virginia Üniversitesi)
TT

İnsan hücrelerinde yeni bir organel keşfedildi

Çalışmanın yazarlarından Seham Ebrahim organeli, boynunda atkı olan bir kardan adama benzetiyor (Virginia Üniversitesi)
Çalışmanın yazarlarından Seham Ebrahim organeli, boynunda atkı olan bir kardan adama benzetiyor (Virginia Üniversitesi)

Araştırmacılar insan hücrelerinin içinde yeni bir organel keşfetti. 

Tıpkı organlar gibi organeller de hücre içinde belirli işlevleri yerine getirmek üzere özelleşmiş yapıları ifade ediyor. Örneğin mitokondri enerji üretiminden sorumluyken, endoplazmik retikulum proteinleri taşımak gibi görevleri üstleniyor. 

Virginia Üniversitesi ve ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri'nden bilim insanları hücrelerin şeklini koruyan filamentleri incelerken, ürettikleri üç boyutlu görüntülerde sürekli karşılarına çıkan alışılmadık bir yapı olduğunu fark etti.

Bulguları hakemli dergi Nature Communications'ta yayımlanan çalışmada hücrede belirli bir görevi yerine getirdiği düşünülen bu yapının daha önce tanımlanmamış bir organel olduğuna karar verildi.

Bilim insanları hemifüzom (hemifusome) adını verdikleri yapının insan hücrelerindeki proteinlerin ayrıştırılması, geri dönüştürülmesi ve dışarı atılmasında rol oynadığını tahmin ediyor.

Ekip kullanılan görüntüleme tekniği veya organelin küçük boyutu nedeniyle bugüne kadar gözden kaçmış olabileceğini düşünüyor. Çapı yaklaşık 100 nanometre olan hemifüzomun boyutu, küçük bir mitokondrinin yarısı bile değil.

Kriyo-elektron tomografi (cryo-ET) denen bir teknik kullanan ekip, bu sayede hücrelerin net görüntülerini oluşturmayı başardı. Hücrelerin dondurulmasını içeren bu yöntem, biyolojik yapıların bozulmadan görüntülenmesini sağlıyor.

Bilim insanları daha önce gözlemlemedikleri bir vezikül yapısını inceliyordu. Balon benzeri yapılar olan veziküller, hücrelerin içinde ve hücreler arasında protein ve hormon gibi maddeleri taşıyor.

Çalışmada iki katmanlı bir yağ bariyeriyle ayrılan iki vezikülün birbirine kaynaştığı gözlemlendi. 

Makalenin yazarlarından Seham Ebrahim, "Biyofizik açısından bile bu bir dönüm noktası" diyerek ekliyor: 

Çünkü biyofiziksel olarak veziküllerin bu hemifüzyon durumunda var olabileceği her zaman tahmin edilse de canlı bir hücrede ilk kez görüldü.

Araştırmacılar hemifüzyon iki çift tabakanın kısmi birleşmesi anlamına geldiği için organele hemifüzom adını verdi.

Ebrahim, yeni keşfedilen organelin, veziküllerin "bağlandığı ve kargo aktardığı" bir "yükleme iskelesi" görevi gördüğünü söylüyor.

Taşıma sürecinde daha önce bilinmeyen bu adım, çeşitli genetik hastalıklar hakkında kritik bilgiler sağlama potansiyeline sahip. 

Ancak hemifüzomun hücredeki rolünün net olarak belirlenmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Bilim insanları daha sonra genetik bozukluklara karşı yeni tedaviler geliştirilebileceğini umuyor. 

Ebrahim, "Bu daha başlangıç" diyerek ekliyor: 

Artık hemifüzomların var olduğunu bildiğimize göre, sağlıklı hücrelerde nasıl davrandıklarını ve işler ters gittiğinde ne olduğunu sormaya başlayabiliriz. Bu bizi karmaşık genetik hastalıkların tedavisi için yeni stratejilere götürebilir.

Independent Türkçe, Live Science, IFLScience, Nature Communications