Lübnan’da krizler bitmiyor: Koronavirüs salgını önlenemiyor

1 Temmuz’da Beyrut’taki Refik Hariri Uluslararası Havalimanı’na ulaşan bir yolcu (EPA)
1 Temmuz’da Beyrut’taki Refik Hariri Uluslararası Havalimanı’na ulaşan bir yolcu (EPA)
TT

Lübnan’da krizler bitmiyor: Koronavirüs salgını önlenemiyor

1 Temmuz’da Beyrut’taki Refik Hariri Uluslararası Havalimanı’na ulaşan bir yolcu (EPA)
1 Temmuz’da Beyrut’taki Refik Hariri Uluslararası Havalimanı’na ulaşan bir yolcu (EPA)

Lübnan, son iki gün içinde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) vaka sayısında ani bir artış kaydederken, son dönemde gözlenen günlük vaka oranındaki istikrar da bozuldu. Sağlık Bakanı Hamad Hasan vaka sayılarındaki artışı gurbetçilerin dönüşüne bağladı.
Lübnan Sağlık Bakanı Hasan yaptığı açıklamada, “Bugün göçmenlerin ülkeye dönüşüyle birlikte yaşadığımız sorun, Lübnan’ın tüm bölgelerine yayılan vakaların kaynağıdır” dedi ve “bu durum gözlemlediğimiz toplumsal farkındalığa da bağlı olmalı” dedi. Ayrıca, “Bir tehlike var, ancak ortak sorumluluk alarak ve herhangi bir kısıtlamaya gidilmeksizin bu tehlikenin hafif ve orta boyutlu olacağını” vurguladı. İçişleri Bakanlığı tarafından koronavirüs salgınının yayılımını sınırlamak için yeni tedbirler alma olasılığına ilişkin bir soruya verdiği yanıtta Hasan, “Yakında, Koronavirüs Salgınıyla Mücadele Ulusal Komitesi toplantısı yapacağız. Saha verilerini, bulaş sayılarını ve hastanelere yatırılan vaka sayılarını değerlendireceğiz” açıklamasında bulundu.
Halk Sağlığı Bakanlığı’na bağlı ekipler dün, Cibâl el-Botm,  Bazûriye ve Sıddîkîn gibi ülkenin güneyindeki birçok belde ve köyde salgından etkilenen kişilerle temasta bulunanlara yönelik olarak “BCR” testleri yaptı. Bu testler, Bazûriye Belediyesi’nin yeni koronavirüs vakaları nedeniyle “kasabanın bir sonraki duyuruya kadar karantinaya alındığını, eczaneler ve gıda kuruluşları hariç olmak üzere şehirdeki tüm ticarethaneler ve işletmelerin kapatıldığını” duyurmasının ardından geldi. Ayrıca ez-Zrariye Belediyesi de dışarıdan gelen bir çocukta koronavirüs testinin pozitif çıktığının izlenmesinin ardından, yarın Sağlık Bakanlığı’yla işbirliği içerisinde düzensiz testler yapılacağını duyurdu. Koronavirüs test sonucu pozitif çıkan çocuğun ev karantinasına alındığı, durumunun Sağlık Bakanlığı’yla birlikte izlendiğini, ayrıca beldede izlenen çok sayıda vaka olduğu bilgisine yer verildi.
Koronavirüs salgınında ikinci bir dalganın başlamasına yönelik endişeleri artıran birçok vakaya rağmen Sağlık Komitesi Başkanı Milletvekili Asım Araci, “halihazırda tanık olduğumuz şey, salgının ikinci dalgası değil. Eğer meydana gelecek olursa ikici dalga sonbahar başlangıcıyla birlikte başlayacak” ifadelerine yer verdi. Araci, “Bugün şahit olduğumuz durum, önleyici tedbirlere saygı duyulmaması ve gevşeklik gösterilmesi, havaalanlarının yeniden açılması, bazı kişilerin karantina tedbirlerine riayet etmemesi gibi birçok faktör nedeniyle son zamanlarda artan vakaların ilk dalganın devamı olduğudur. Belki salgının yayılması değil de psikolojik faktörün yokluğu vatandaş için yegane endişe haline geldi” ifadelerine yer verdi.
Araci Şarku’l Avsat’la yaptığı röportajda, sonbaharın yaklaşmasıyla beraber artan vaka sayılarını “elbette güven verici bir gösterge” olarak görmediğini, “fakat aynı zamanda endişeye de mahal bulunmadığını, bilakis koruyucu tedbirlere dikkatli ve sıkı bir şekilde” bağlı kalınması gerektiğini belirtti. Araci, gerçek tehlikenin, “yoğun bakım ünitesine girmesi gereken hasta sayısının artmasıyla birlikte, hastanelerdeki kapasite sorununun ortaya çıkması” olacağını ifade etti.
Sağlık Komitesi Başkanı Araci, bu bağlamda, “şu ana kadarki vakaların büyük bir yüzdesinin hala herhangi bir semptom göstermeyen vakalar” olduğunu ve “hala uluslararası olarak makul görülen rakamlarda seyreden vefat oranları eğer buna ilave edilecek olursa bunun iyi bir gösterge” olduğunu belirtti. Araci, Lübnan’da 2 bin 500, yoğun bakım ünitesi yatağı ve bin 500 solunum cihazı olduğu hatırlatarak, “ancak koronavirüs hastaları dışındaki hastalar tarafından kullanılan yatak ve cihazları düştüğümüzde elimizde yaklaşık olarak 500 yatak, 500 solunum cihazı kalmaktadır.” ifadelerine yer verdi.
Aynı bağlamda, Sağlık Bakanlığı’ndan bir kaynak, artan vaka sayıları konusunda vatandaşlara güven telkin ederek, “bunun havaalanının açılmasıyla beklenen bir şey olduğunu, korku ve endişe kaynağı teşkil etmediğini, ülkeye dönenler için alınan koruyucu tedbirlerin olması gerektiği şekilde takip edildiğini” ifade etti. Ancak “asıl korkulması gereken hususun, bazı insanlardaki önleyici tedbirlerden kaçma, uygun davranış bilinci ve farkındalıktan yoksunluk” olduğunu belirtti. Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulunan kaynak, önümüzdeki günlerde önlemlerin sıkılaştırılmasına ve tedbirlere uymayanların cezalandırılmasına şahit olunacağına işaret etti. Ayrıca bazı belediyelerin “Ceza Kanununun 604. maddesinin ‘İnsani hastalıklardan bir salgın hastalığının yayılmasında, kanunlara veya nizamlara uymada gevşeklik gösteren, ihmal eden veya dikkatsiz davrananların para cezasına ek olarak hapisle cezalandırılması’ hükmü doğrultusunda cezai yaptırımlar uygulamaya başlayacağını” vurguladı.



Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir


Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.


Haberlere göre İsrail, Gazze şehrinde Hamas lideri Raid Saad'ı hedef aldı

Filistinliler, Gazze Şeridi'nde İsrail bombardımanı sonucu hasar gören bir evin çökmesinin ardından kurbanları arıyor (Reuters)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nde İsrail bombardımanı sonucu hasar gören bir evin çökmesinin ardından kurbanları arıyor (Reuters)
TT

Haberlere göre İsrail, Gazze şehrinde Hamas lideri Raid Saad'ı hedef aldı

Filistinliler, Gazze Şeridi'nde İsrail bombardımanı sonucu hasar gören bir evin çökmesinin ardından kurbanları arıyor (Reuters)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nde İsrail bombardımanı sonucu hasar gören bir evin çökmesinin ardından kurbanları arıyor (Reuters)

İsrail ordusu bugün Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas militanını hedef aldığını açıkladı.

İsrail ordusu, Shin Bet güvenlik servisiyle birlikte yaptığı ortak açıklamada, “Kısa bir süre önce, İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) ve Şin Bet, Gazze Şehri bölgesinde üst düzey bir Hamas teröristini hedef aldı. Son birkaç aydır Hamas'ın yeteneklerini ve silah üretim kapasitesini yeniden inşa etmek için çalışıyordu” ifadeleri yer aldı.

Şarku’l Avsat’ın İsrail haber sitesi Ynet’ten aktardığına göre operasyonun hedefinde, Hamas'ın askeri kanadı olan İzzeddin Kassam Tugayları Komutanı Raid Saad vardı.

Filistin Enformasyon Merkezi ise Gazze şehrinin batısındaki Nablusi Kavşağı yakınlarında sivil bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört kişinin öldüğünü duyurdu.

El-Aksa TV daha önce Gazze şehrinin güneybatısında patlamalar duyulduğunu bildirmişti.