Türkiye’nin Libya için ateşkes şartı: Hafter güçleri Sirte ve Cufra'dan çekilsin

Türkiye’nin Libya için ateşkes şartı: Hafter güçleri Sirte ve Cufra'dan çekilsin
TT

Türkiye’nin Libya için ateşkes şartı: Hafter güçleri Sirte ve Cufra'dan çekilsin

Türkiye’nin Libya için ateşkes şartı: Hafter güçleri Sirte ve Cufra'dan çekilsin

Libya’da Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) Sirte ve Cufra’daki eylemlerini destekleyen Türkiye, ülkede ateşkesin tek şartının Libya Ulusal Ordusu’nun (LUO) Sirte'den geri çekilmesine bağlı olduğunu duyurdu.
İngiliz Financial Times (FT) gazetesine konuşan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu,  Mareşal Halife Hafter'e bağlı güçlerin sahil kenti Sirte ve stratejik askeri hava üssüne ev sahipliği yapan Cufra bölgelerinden çekilmediği sürece, UMH’nin taarruza devam etmekte kararlı olduğunu aktardı.
Dün yayınlanan röportajda Çavuşoğlu, ülkesinin mantıklı ‘önkoşullarla’ UMH’nin eylemlerini destekleyebileceğini söyledi. Rusya'nın İstanbul'da Rus ve Türk yetkililerle yapılan görüşmelerde somut bir tarih ve saat belirterek ateşkes teklifi sunduğunu hatırlatan Çavuşoğlu, UMH ile yapılan istişareler sonrasından Hafter'e bağlı güçlerin Sirte ve Cufra’dan çekilmesini ön koşul olarak öne sürdüklerini aktardı. Çavuşoğlu açıklamasında, “Şimdi süreç diğer tarafa bağlı. Sürdürülebilir ateşkes için bu ön koşulları kabul etmeliler” ifadelerini kullandı.
Türkiye destekli UMH üçlerince kontrol altında tutulan Libya’nın batısındaki Vatiyye Üssü’ne yapılan hava saldırısı konusuna da değinen Bakan, saldırıyla ilgili soruşturma yürütüldüğünü ve sorumluların hesap vereceğini söyledi. Çavuşoğlu üste Türk eğitmenlerin ve teknik personelin de bulunduğunu ancak hiçbirinin zarar görmediğini belirtti.  Saldırı, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Güler’in, UMH Başkanı Fayez es-Serrac ile 3 Temmuz'da bir araya geldiği sırada yaşanmıştı. Saldırı sırasında söz konusu hava üssünde hava savunma sistemleri imha edilmişti.
Bu bağlamda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin kararlı tavrı sayesinde  Hafter ile destekçilerinin Trablus'u ‘işgal’  planının tutmadığını ifade etti. Erdoğan Kriter dergisindeki söyleşisinde, UMH’nin kısa sürede darbecileri Trablus'tan söküp atmayı başardığına işaret ederek, “Sahada elde edilen bu kazanımlar, inşallah Libya'nın tamamında barış ve huzurun müjdecisi olacaktır. Libya’nın bir an önce istikrara kavuşması sadece Libya halkının değil, tüm bölgenin çıkarınadır. Bu ülkenin siyasi ve ekonomik açıdan güçlenmesi hem Kuzey Afrika’yı hem de Avrupa’yı rahatlatacaktır” dedi.
Öte yandan Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, Türkiye siyasetinin bölge ülkelerini istikrarsızlaştırmaya yönelik olduğunu söyleyerek, Türkiye’nin es-Serrac ile imzalanan anlaşmayı kullanarak, BMGK’nın Libya’ya silah ambargosu kararlarını ihlal ettiğini iddia etti. Yunan Bakan açıklamasında, ülkesinin Yunanistan'ın uluslararası hukuk ve Yunan anayasasında tanımlandığı gibi egemenlik haklarını savunmadaki tutumunda kararlı olduğunu vurguladı. Dendias, ülkesinin bugün Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin Brüksel’de gerçekleştireceği toplantı sırasında Yunanistan’ın egemenlik haklarının olası ihlaline yönelik Türkiye’ye karşı katı önlemler alma olasılığının incelenmesi talebinde bulunacağını bildirdi.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.