İngiltere uyardı: Koronavirüs bir saatten uzun bir süre havada kalabilir

ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri tarafından yayınlanan koronavirüsün mikroskobik görüntüsü (DPA)
ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri tarafından yayınlanan koronavirüsün mikroskobik görüntüsü (DPA)
TT

İngiltere uyardı: Koronavirüs bir saatten uzun bir süre havada kalabilir

ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri tarafından yayınlanan koronavirüsün mikroskobik görüntüsü (DPA)
ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri tarafından yayınlanan koronavirüsün mikroskobik görüntüsü (DPA)

İngiltere hükümetinin bilim danışmanı, yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) havada bir saatten fazla kalabileceği konusunda uyarırken bu durumun ülke ekonomisini yeniden canlandırma çalışmalarını baltalayabileceği ifade edildi.
İngiltere'de hükümete danışmanlık yapan bilim insanlarından oluşan Acil Durumlar için Bilimsel Danışma Grubu (SAGE) üyesi Profesör Wendy Barclay, koronavirüsün havada asılı kalan küçük parçacıklarda hayatta kalmaya devam edebileceğini açıkladı. Barclay, Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO geçtiğiniz hafta havadaki ‘aerosol’ (hava asıntısı) partiküllerinin virüsün yayılmasının bir yolu olabileceğini kabul ettiği tutumunu değiştirmesinin ardından bu açıklamayı yaptı.
İngiltere’de yayınlanan The Telegraph gazetesinin haberine göre bu yeni tutum, İngiltere Başbakanı Boris Johnson'ın insanları iş yerlerine dönmeye teşvik ederek ekonomiyi canlandırma yönündeki çabalarını baltalayabilir.
Hükümet birkaç aydır insanların evlerinden çalışmalarını talep etmişti. Ancak Başbakan Jonhson, geçtiğimiz cuma günü bir mağazaya yaptığı ziyaret sırasında ilk kez maske ile görüntülenirken, insanların artık iş yerlerine dönmeye başlamalarının oldukça önemli olduğunu söyledi.
Öte yandan virüsün bir kişinin ağzından veya burnundan damlacık şeklinde hava yoluyla bulaşabildiğinin anlaşılmasının ardından insanlar arasında sosyal mesafe uygulanmasına atıfla ‘iki metre kuralı’ ülkede tartışmalara neden oldu. Damlacıklar ağır olduğu için, nispeten kısa bir mesafede yüzeye düşeceği öngörülse de diğer ülkelerin çoğunun benimsediği bir buçuk metre kuralı yerine iki metre kuralının uygulanmasını haklı gösteren kanıtlar oldukça zayıf olması ülkede hararetli tartışmalar başlattı.
Bilim adamları salgının başlamasından bu yana ‘hava asıntıları’ olarak bilinen çok hafif parçacıklar olan aerosol partiküllerinin havadaki asılı kalabileceği konusunda uyarıyorlar. Mukus veya tükürüğün damlacığı olabilen bu partiküllerin boyutu ise 5 mili metreden daha küçüktür.
Prof. Barclay dün BBC’ye verdiği röportajda, “Virüsün enfekte insanların salgıladığı çok küçük damlalar şeklinde havada yaşayabileceğini biliyoruz. Bazen aerosol partikülleri denen çok küçük damlacıklarda bile havada asılı kalabilir ve kendisini salgılayan kişiden uzaklaşabilir. Kovid-19'a neden olan SARS-CoV-2 virüsünün havada hareket edebilen ve virüsün bulaşıcılığını artıran bu çok küçük damlacıklarda hayatta kalmaya devam edebileceğini biliyoruz” ifadelerini kullandı.
Öte yandan Ipsos MORI tarafından yapılan bir ankete göre İngiltere’de her 10 yetişkinden 3'ü koronavirüse yakalanmak konusunda ‘oldukça endişeli’ olduğunu söyledi.
Bununla birlikte Barclay, hükümetin şu anda sadece toplu taşıma araçlarında zorunlu kıldığı yüz maskelerinin zorunlu kullanımını uzatabileceği hafta öncesinde yukarıdaki açıklamalarda bulundu. Geçtiğimiz cuma da İskoçya'daki mağazalarda maske kullanılması zorunlu hale gelmişti.
SAGE üyesi Prof. Barclay açıklamalarına şöyle devam etti:
“Maske kullanımı, gerçek bir enfeksiyon durumunda diğer insanları sizden korumak içindir. Bu virüsün damlalar halinde yaşadığına inanıyoruz. Bu damlacıklar ister büyük ister küçük olsun maske nefes yoluyla virüsle enfekte olmayı engelleyebilir.”
Barclay, ayrıca havayı odada geri dönüştüren klima sistemlerinden ziyade, odaya yeni hava pompalayan havalandırma sistemlerinin önemini vurguladı.
Spor salonlarının çalışması ve grup aktiviteleri gibi eğlence faaliyetlerinin yeniden başlamasıyla ilgili bir soruyu ise Barclay, “Mesela koroyla şarkı söylerken salgının yayılmasına ilişkin bir dizi örnek bulunuyor. Yüksek sesle konuşurken, şarkı söylerken veya belki de egzersiz yaparken bu küçük damlalardan daha fazlasını üretebiliyoruz” şeklinde yanıtladı.
Edinburgh Üniversitesi Halk Sağlığı Enstitüsü’nde görevli Prof. Dr. Linda Bauld ise konuya ilişkin değerlendirmesinde, “Salgın boyunca maske takılmasının önemine dair kanıtlar güçlendi. Yapılan bir dizi yeni çalışma ve sistematik inceleme, araştırmacıları ve halk sağlığı görevlilerini, birkaç ay önce şüpheci olanlar da dahil olmak üzere maskelerin giyilmesi gerektiğine ikna etti. Virüsün hava yoluyla bulaşabileceğine dair daha fazla kanıt, maske takılması gereğini ortaya koyuyor” ifadelerini kullandı.
Diğer yandan ABD merkezli Johns Hopkins Üniversitesi ve Bloomberg Haber Ajansı'ndan alınan verilere göre İngiltere'de teyit edilen koronavirüs vaka sayısı bugün Londra saatiyle sabah 7.30 itibarıyla 291 bin 154'e ulaştı.
Yine aynı verilere göre koronavirüs nedeniyle İngiltere’de hayatını kaybedenlerin sayısı 44 bin 904 oldu. Şuana kadar iyileşenlerin sayısı ise bin 378 olarak kaydedildi. Ülkede ilk koronavirüs vakasının açıklanmasının üzerinden yaklaşık 23 hafta geçti.



Bilim dünyasını karıştıracak araştırma: Lucy, homininlerin atası değil mi?

Bilim dünyasını karıştıracak araştırma: Lucy, homininlerin atası değil mi?
Bilim dünyasını karıştıracak araştırma: Lucy, homininlerin atası değil mi?
TT

Bilim dünyasını karıştıracak araştırma: Lucy, homininlerin atası değil mi?

Bilim dünyasını karıştıracak araştırma: Lucy, homininlerin atası değil mi?
Bilim dünyasını karıştıracak araştırma: Lucy, homininlerin atası değil mi?

Araştırmacılar ünlü Lucy'nin, sanıldığı gibi bütün insan türlerinin atası olmayabileceğine dair kanıtlar buldu.

1974'te Etiyopya'da keşfedilen ve daha sonra Lucy adını alan fosiller, insan evriminde önemli bir dönüm noktasına işaret ediyor. 

Yaklaşık 3,2 milyon yıllık iskeleti, keşfedildiği dönemde bilinen en eksiksiz erken hominin isketletlerinden biriydi. 

Australopithecus afarensis adını alan tür 50 yıldır Homo sapiens (modern insan) de dahil tüm insan türlerinin atası kabul ediliyordu. 

Ancak Arizona Eyalet Üniversitesi'nden Yohannes Haile-Selassie ve ekibinin yeni araştırması, insanların A. afarensis'in değil başka bir türün soyundan gelmiş olabileceğini öne sürüyor.

Bilim insanları Etiyopya'nın Afar bölgesinde 2009'da bazı ayak kemikleri bulmuş ve bunların A. afarensis'ten farklı bir türe ait olduğunu belirlemişti.

Haile-Selassie ve ekibi daha sonra bölgede diş fosilleri keşfederek bunların ve ayak kemiklerinin, Australopithecus deyiremeda adlı yeni bir türe ait olduğunu 2015'te duyurmuştu. 

Ancak yine de ellerinde yeterli sayıda örnek olmadığı için kemikleri ayrı bir tür altında sınıflandırma konusunda kararsızlardı. 

dfrgt
Australopithecus deyiremeda'nın ayak kemikleri, ağaçlara tırmanmada Lucy'den daha becerlikli olduğunu gösteriyor (Yohannes Haile-Selassie)

Aynı bölgede ortaya çıkarılan çene ve diş kemikleri, artık A. deyiremeda'nın bir tür olarak yerini sağlamlaştırdı. Araştırmacılar henüz kesinliği kanıtlanmasa da daha önceki ayak fosillerinin de bu türden geldiğini düşünüyor.

Bulguları önde gelen hakemli dergi Nature'da dün (26 Kasım) yayımlanan çalışmaya göre A. afarensis ve A. deyiremeda, yaklaşık 3,3 ila 3,5 milyon yıl önce Afrika'nın doğusunda birlikte yaşamış.

Dahası, A. deyiremeda'nın kemikleri üzerinde yapılan analizler, A. afarensis'ten ziyade onun atası olan Australopithecus anamensis'le daha yakın akraba olduğuna işaret ediyor. 

Yani A. anamensis, hem Lucy'nin türünün hem de A. deyiremeda'nın atası gibi görünüyor. Bilim insanları bu nedenle Lucy'nin, daha sonraki Australopithecus türlerinin ve Homo cinsinin atası olmayabileceğini düşünüyor.

Çalışmada yer almayan ancak makaleyle birlikte yayımlanan bir yazı kaleme alan insan evrimi uzmanı Dr. Fred Spoor, bulguların bilim dünyasını "karıştıracağını" söylüyor. 

"Onlarca yıldır Lucy ve akrabalarının atalarımız olduğunu söyleyen ders kitapları ve belgeseller hazırlandı" diyen Spoor ekliyor: 

A. anamensis tanımlandığında bile, A. afarensis'in atası olarak görüldü ve bu nedenle evrim ağacında onun arkasına yerleştirildi. Yeni araştırma, A. anamensis'in yalnızca Lucy'nin atası olmadığını, aynı zamanda bizimki de dahil birçok başka insan türünün de ondan türemiş olabileceğini öne sürüyor.

Çalışmada ayrıca A. afarensis ve A. deyiremeda birbirlerine çok yakın yaşasa da doğrudan rekabete girmedikleri öne sürülüyor.

Dişlerin kimyasal analizi, A. deyiremeda'nın yaprak, meyve ve kabuklu yemişlerle beslenirken, A. afarensis'in tahıl ve otlarla hayatını sürdürdüğünü gösteriyor. Bilim insanları farklı kaynaklara ihtiyaç duymalarının rekabetin önüne geçtiğini düşünüyor.

Ayak yapıları da farklı yaşam tarzlarına işaret ediyor. A. afarensis çoğunlukla iki ayak üzerinde yürürken, A. deyiremeda vaktini ağaçlara tırmanarak geçirmiş gibi duruyor. 

Spoor "Bu türlerin beslenme şekilleri ve davranışları farklı olsa da yollarının kesişmiş olması muhtemel" diyerek ekliyor: 

Ancak ne ölçüde kesiştiğini bilmiyoruz.

Bilim insanları hem iki türün ilişkisine hem de insanların evrimine daha fazla ışık tutmak için çalışmalara devam etmeyi planlıyor.

Yeni fosiller bulmak için Etiyopya'ya tekrar gitmeyi planlayan Haile-Selassie "Örneğin A. anamensis'in ayağının nasıl göründüğünü hâlâ bilmiyoruz. Bu bize A. deyiremeda gibi bir başparmağı olup olmadığını ve ne kadar akraba olduklarını gösterebilir" ifadelerini kullanıyor:

Bunu öğrenmek, bu türler ve birbirleriyle nasıl ilişkili oldukları hakkında bildiklerimizi geliştirmek açısından çok önemli.

Independent Türkçe, Londra Doğa Tarihi Müzesi, Science Alert, IFLScience, Nature


Teslimat drone'u internet kablosunu kesen Amazon'a federal soruşturma

Amazon Prime Air teslimat drone'u, 2019 Mart'ta uçuş denemesinde (Amazon)
Amazon Prime Air teslimat drone'u, 2019 Mart'ta uçuş denemesinde (Amazon)
TT

Teslimat drone'u internet kablosunu kesen Amazon'a federal soruşturma

Amazon Prime Air teslimat drone'u, 2019 Mart'ta uçuş denemesinde (Amazon)
Amazon Prime Air teslimat drone'u, 2019 Mart'ta uçuş denemesinde (Amazon)

Amazon Prime Air teslimat drone'u, 2019 Mart'ta uçuş denemesinde (Amazon)

ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA), geçen hafta Waco'da meydana gelen olayın ardından perakende devinin Prime Air teslimat hizmetini soruşturduğunu açıkladı.

Düzenleyici kurum yaptığı açıklamada, "18 Kasım Salı günü yerel saatle 12.45 civarında bir MK30 drone'u, Teksas'ın Waco kentindeki bir kabloya çarptı" dedi ve bu olayı "araştırdıklarını" ekledi.

ABD Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu (NTSB), kurumun olayı soruşturmadığını açıkladı.

Bir Amazon sözcüsü, "Bu bir kaza değildi" dedi.

18 Kasım'da bir teslimatı tamamladıktan sonra bir drone, yüksekteki ince bir internet kablosunu kesti ve ardından tasarlandığı gibi "Güvenli Acil Durum İnişi" gerçekleştirdi. Sözcü, "yaralanma veya yaygın internet kesintisi yaşanmadığını" da sözlerine ekledi.

Olayı ilk kez duyuran CNBC tarafından incelenen video görüntüleri, Amazon'un MK30 drone'larından birinin bir müşterisinin bahçesinden yükselirken, 6 pervanesinden birinin internet kablosuna dolandığını gösteriyordu. Daha sonra motorlarını kapatan drone, kontrollü bir iniş gerçekleşti.

Bu durum, NTSB ve FAA'nın, ekimde Arizona'da iki Amazon Prime Air drone'unun bir vinç koluna çarptığı ayrı bir olayı araştıracaklarını açıklamasının ardından yaşandı.

Amazon, 2023'te Teksas'ın College Station kentindeki müşterilerine Amazon Eczanesi'yle ortaklaşa drone'larla reçeteli ilaç teslimatına başlamıştı.

E-ticaret şirketi, 2030 sonuna kadar yılda 500 milyon paketi drone'larla teslim etmeyi hedefliyor.

Amazon, bu yıl Durham'a bağlı Darlington'daki lojistik merkezinden ilk Birleşik Krallık (BK) drone teslimat hizmetini başlatma planlarını duyurmuştu..

Başarılı olması durumunda Amazon, BK Sivil Havacılık Otoritesi'nden planlama izni ve yetki alınması koşuluyla ülke genelinde daha geniş bir uygulama başlatacağını belirtmişti.

O dönemde bir sözcü, "BK'deki müşterilerimiz için drone teslimatını gerçeğe dönüştürmeye hazır ve heyecanlıyız" demişti.

Dünyanın başka yerlerinde düzenleyici kurumlar ve hizmet verdiğimiz topluluklarla yakın işbirliği içinde güvenli ve güvenilir drone teslimat hizmetleri oluşturduk ve BK'de de aynısını yapmak üzere çalışıyoruz.

Independent Türkçe için çeviren: Çağatay Koparal


Sosyobiyolojik paradoks: İnsanın evrimi, yarattığı dünyaya yetişemiyor

Kent ortamı vahşi doğadan daha güvenli olsa da kendine has bazı zorlukları da var (Unsplash)
Kent ortamı vahşi doğadan daha güvenli olsa da kendine has bazı zorlukları da var (Unsplash)
TT

Sosyobiyolojik paradoks: İnsanın evrimi, yarattığı dünyaya yetişemiyor

Kent ortamı vahşi doğadan daha güvenli olsa da kendine has bazı zorlukları da var (Unsplash)
Kent ortamı vahşi doğadan daha güvenli olsa da kendine has bazı zorlukları da var (Unsplash)

Yeni bir araştırmaya göre insanlar modern dünyaya ayak uyduracak düzeyde evrimleşmedi. Araştırmacılar bu çarpıklığı, çeşitli sağlık sorunlarıyla ilişkilendiriyor.

İnsanlığın asıl sorunu şu: Taş devri duygularımız, Ortaçağ kurumlarımız ve tanrısal bir teknolojimiz var.

Sosyobiyolojinin öncü ismi Edward O. Wilson'ın bu sözleri sarf etmesinin ardından geçen yıllarda teknoloji çok daha gelişti. 

İnsan biyolojisinin bu ortama ayak uydurmakta zorlandığını öne süren araştırma sayısı artıyor.

Loughborough Üniversitesi'nden Daniel Longman ve Zürih Üniversitesi'nden Colin Shaw, hakemli dergi Biological Reviews'te yayımlanan makalede benzer bir sorunun yanıtını aradı: Modern dünyadaki hızlı ve kapsamlı çevresel değişiklikler, Homo sapiens'in bu ortama fiziksel uygunluğunu tehlikeye atıyor olabilir mi?

Araştırmacılar Homo sapiens'in (modern insan), tarihinin çok büyük bir kısmını doğal ortamlarda geçirdiğini ve Sanayi Devrimi'yle birlikte bunun hızla değişmeye başladığını belirtiyor.

Sanayileşme, kentleşme ve sağlıkla ilgili verileri sentezleyen araştırmacılar, insanların son yüzyılda dünyadaki hızlı değişimlere uyum sağlamak için yeterli zamanı olmadığına dair birçok işaret olduğunu savunuyor.

Örneğin doğurganlık oranlarının düşmesi, bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla alerji ve otoimmün hastalıklara daha savunmasız hale gelinmesi, bilişsel işlevlerin daha yavaş gelişmesi ve fiziksel dayanıklılığın azalması gibi durumlara dikkat çekiyorlar.

Shaw, "Ortada bir paradoks var: Bir yandan son 300 yılda gezegendeki birçok insan için muazzam bir refah, konfor ve sağlık hizmeti yaratılırken, diğer yandan bu endüstriyel başarıların bazıları bağışıklık, bilişsel, fiziksel ve üreme işlevlerimiz üzerinde epey zararlı etkilere yol açtı" ifadelerini kullanıyor.

Bilim insanları Homo sapiens'in eskiden vahşi doğada karşılaştığı stres faktörleriyle, bugünküler arasında bir fark olduğunu belirtiyor.

Örneğin eskiden bir aslanla karşı karşıya gelen insanların, hayvanla savaşmak veya kaçmak gibi iki seçeneği vardı. Shaw, "Buradaki kilit nokta, aslanın tekrar uzaklaşması" diyor.

Modern dünya da aslında bunun gibi pek çok stres faktörüyle dolu: şehir gürültüsü, hava ve ışık kirliliği, mikroplastikler, böcek ilaçları, yapay ışıklar, sürekli gelen bildirimler…

Araştırmacılar kent yaşamının günlük zorluklarının insanları sürekli tetikte tuttuğunu ifade ediyor. Ancak avcı-toplayıcı atalarımızın aksine, bunlara tepki göstermek ortadan kaybolmalarını sağlamıyor.

Shaw "Vücudumuz tüm bu stres faktörlerine sanki vahşi dünyada aslanla karşılaşmış gibi tepki veriyor" diyerek ekliyor: 

İster patronunuzla zorlu bir tartışma olsun, ister trafik gürültüsü, stres tepki sisteminiz sanki aslanlarla karşılaşıyormuşsunuz gibi davranıyor. Sonuç olarak sinir sistemi çok güçlü bir tepki gönderiyor ama toparlanmayı sağlamıyor.

Bilim insanları gittikçe daha fazla kişinin kentlerde yaşamasıyla bu sorunun daha da artmasını bekliyor.

Ekip bu tehlikeleri daha iyi anlayıp doğa ve kentle kurulan ilişkiyi yeniden değerlendirmenin bir çıkış yolu gösterebileceğini söylüyor.

Shaw "Yaklaşımlardan biri, doğayla ilişkimizi temelden yeniden düşünmek olabilir; onu önemli bir sağlık faktörü olarak ele alabilir ve avcı-toplayıcı geçmişimizden kalma alanları koruyup yenileyebiliriz" diyor:

Araştırmamız, örneğin tansiyonu, kalp atış hızını veya bağışıklık fonksiyonunu en çok hangi uyaranların etkilediğini belirleyebilir ve bu bilgiyi karar vericilere aktarabilir. Şehirlerimizi doğru şekilde tasarlamalı, doğal alanları yenilemeli, onlara değer vermeli ve buralarda daha fazla vakit geçirmeliyiz.

Independent Türkçe, IFLScience, New Atlas, Biological Reviews