Trump’tan İsrail’in ilhak planına ‘şartlı’ yeşil ışık

Tel Aviv’deki siyasi kaynaklar, yaklaşık iki hafta önce İsrail’i ziyaret eden ABD'nin Orta Doğu Özel Temsilcisi Avi Berkowitz’in başkanlığındaki heyetin, ABD Başkanı Donald Trump’ın ilhak planına yeşil yakması için Netanyahu hükümetine birkaç talep ve şartın yer aldığı bir liste ilettiğini bildirdi.

İsrail devlet televizyonu Kan 11'in yayınladığı listede yer alan talepler arasında, Filistinlilerin Batı Şeria’da B ve C diye işaretlenen bölgelerde konut inşa etmesine izin verilmesi, Filistinlilerin ruhsatsız evlerine yönelik yıkım kararının durdurulması ve C bölgelerinin (idari ve güvenlik olarak İsrail’in kontrolünde) bir bölümünün B bölgelerine (idari açıdan Filistin yönetimi, güvenlik olarak İsrail’in kontrolünde) dönüştürülmesi yer alıyor.

Haberde, ABD yönetiminin ilettiği listede, yapımı devam eden yerleşimlerin inşasının 4 yıl süreyle durdurma talebinin bulunduğu belirtildi. Söz konusu yerleşimlerin tahliye edilmesi veya müstakbel Filistin Devleti’nin bir parçası olarak tanınması bekleniyor.

Kan 11 televizyonu, geçtiğimiz son günlerde ilhak planına ait detayların görüşülmesi amacıyla İsrail ve ABD’li yetkililer arasında bir dizi toplantılar gerçekleştiği bilgisini aktardı. Buna göre, yetkililer bu toplantılarda ilhakın yüzde 30 yerine yüzde 15 ile sınırlandırılması hususunda uzlaşı sağladı. ABD’li yetkililer toplantılarda ilhak planını desteklemek için ‘İsrail’de siyasi istikrarın sağlanması, bölünmelerin ve yeniden seçime gitme tehditlerinin son bulması’ şartını koştu.

ABD’li Yetkililer, İsrailli hükümetinden açık bir şekilde, Gazze’nin tamamı ve Batı Şeria topraklarının yüzde 70’inde Filistin Devleti’nin kurulmasını onaylamak da dahil ‘Trump’ın planını’ tamamıyla kabul etmesini talep etti.

Kan 11’in haberine göre, ABD’li yetkililer İsrail hükümeti içindeki ihtilafların boyutları karşısında şaşkınlığa uğrarken, ülkenin üç defa seçime girmesine rağmen İsrailli yetkililerin sık sık seçimden bahsettiklerini gözlemlediler.

Haberde, ABD’li yetkililerin, ilhak planıyla ilgili kararlar alınırken İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Likud Partisi ile koalisyon ortağı Benny Gantz’ın Mavi-Beyaz İttifakı arasında görüş birliği sağlanmasını ve tarafların seçim vaatlerini bir kenara bırakmalarını istedikleri kaydedildi.

Kan 11’in Likud Partisi yetkililerinden aktardığına göre, Netanyahu, tüm bu taleplere rağmen Filistin Devleti’ni tanımamak ve başkanlığındaki mevcut hükümet eliyle ilhak planını yürürlüğe koymakta kararlı. Parti yetkilileri, Netanyahu’nun, asıl ihtilafların ABD yönetimi içerisinde yaşandığı kanaatine sahip olduğunu belirtiyorlar. Zira Netanyahu’ya göre, ABD Başkanı Donald Trump’ın damadı ve Danışmanı Jared Kushner bir yandan Yüzyılın Anlaşması’nı Arap ülkeleriyle uzlaşı içinde hayata geçirilmesini talep ederken, diğer yandan ilhak planını baltalamaya çalışıyor, ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman ise ilhak planının önümüzdeki başkanlık seçimlerinde Trump’a fayda sağlayacağı gerekçesiyle ilhakın bir an önce ve tek taraflı olarak gerçekleşmesini destekliyor.

‘Avrupa ve batılı dost ülkelerin’ yaptığı baskılar, İsrail’de hükümetin ilhak planına yönelik muhalefetin tabanını genişletiyor. Nitekim İsrailli güvenlik yetkilileri, ilhakın Filistin’in sert ve şiddetli tepkisine neden olacağı gerekçesiyle plana karşı çıkıyor. Netanyahu’nun koalisyon ortağı Benny Gantz da güvenlik yetkilileriyle benzer bir tutum benimsiyor. Gantz’ın bu tutumu nedeniyle ilhak planıyla ilgili eylem planı şimdiye kadar onaylanamadı. Netanyahu ile yaptığı anlaşma sonucu başbakan ile eşit yetkilere sahip olan Gantz, bu tutumuyla, kendisinin onayı olmadan ilhakın uygulanamayacağı mesajını veriyor.