Koronavirüsün ticareti derinden etkilediği Filistin’de yönetiminin tutarsız uygulamaları krizi derinleştiriyor

Filistin’deki salgının kötüleşmesi sebebiyle Ramallah’taki çarşılar kapandı. (AFP)
Filistin’deki salgının kötüleşmesi sebebiyle Ramallah’taki çarşılar kapandı. (AFP)
TT

Koronavirüsün ticareti derinden etkilediği Filistin’de yönetiminin tutarsız uygulamaları krizi derinleştiriyor

Filistin’deki salgının kötüleşmesi sebebiyle Ramallah’taki çarşılar kapandı. (AFP)
Filistin’deki salgının kötüleşmesi sebebiyle Ramallah’taki çarşılar kapandı. (AFP)

Filistin hükümetinin Batı Şeria’nın bölgelerine ilişkin verdiği kapatma kararı şaşkınlığa ve halkın öfkesine yol açtı. El-Halil ve Ramallah’taki tüccarların öfkesi, hükümetin politikalarına karşı protesto gösterilerine dönüştü.
Halil ve Ramallah kentlerindeki tüccarlar, hükümet tarafından bankaların çalışmasına izin verilmesi doğrultusunda kendi işyerlerinin de yeniden açılması talebini iletmek için protesto düzenlediler.
Tüccarlar, işyerlerinin kapatıldığı dönemde hükümetin herhangi bir destek vermediğine ve vergi yardımı ile muafiyet sağlamadığına dikkat çektiler. Tek isteklerinin geçimlerini sağlamak olduğunu vurguladılar.
Tüccarlar, tüm tarafları kapsamaması ve başka herhangi bir alternatif olmaksızın vatandaşların geçim kaynaklarını tehdit etmesi sebebiyle hükümetin Ramallah, Beytüllahim, el-Halil ve Nablus kentlerinde uyguladığı kapatma kararını kabul etmiyorlar.
Ramallah’tan bir tüccar,  “İnsanlar alışveriş yapmak için Filistin yönetimi dışında kalan Ramallah’ın Kefr Akab bölgesine gidip geliyor. Bu kapatmanın ne anlamı var? Sadece bizim iş yerlerimizi kapatıyorlar” dedi. Bir başka tüccar da duruma dair şunları söyledi:
“Ben 20 şekelle yaşıyorum. Gelin görün halimizi, dilencilere döndük. Çekler geri döndü. Ülke tamamen açık. Bankalar neden açık? Salgındaki asıl sorumlu bankalar. Her türlü sorun bankalardan kaynaklanıyor. O halde bankaları da kapatın. Onları neden açıyorsunuz? Tek isteğimiz yaşamaktır.”
Tüccarların tepkisine neden olan gelişme pazarı pazartesiye bağlayan gece yaşandı. Hükümet Sözcüsü İbrahim Melham, koronavirüs vakaları nedeniyle Ramallah, Halil, Beytüllahim ve Nablus şehirlerindeki kapalılık durumunun devam edeceğini duyurmasının ardından Ramallah Valisi Leyla Gannam, Ramallah’ın bu karardan istisna tutulacağını açıklaması Filistin topraklarında yaşanan şaşkınlığın ve öfkenin sebebiydi. Resmi makamlardan gelen bu çelişkili açıklamalar, kararı protesto eden ve ardından istisna tutulma hakkı kazanan el-Halil’deki tüccarları daha da kızdırdı. Bu durum, Nablus ve Beytüllahim valilerini de benzer kararlar almaya ve iş yerlerinin yeniden açıldığını duyurmaya zorladı. Bu durum, Başbakan Muhammed Iştiyye’nin salgın tedbirleri bağlamında aldığı kapatma kararını iptal ettiğini duyurulmasının ardından geldi. Öfkeye yol açan bu durum, sosyal medyada dalga konusu oldu. Hükümetin dört vilayeti yeniden açacağı düşünülüyor.
Hükümet, bu dört vilayeti kapatmanın yanı sıra, iki hafta süreyle vilayetler arasındaki hareketliliği kısıtlamış ve salgından etkilenen diğer vilayetlerdeki köylerin, kampların ve mahallelerin kapatıldığını duyurmuştu. Hükümet ayrıca tüm vilayetlerde geçerli olmak üzere akşam 20.00-sabah 06.00 arasında sokağa çıkmayı yasaklamıştı. Salgın durumunun ciddiyetinin gözden geçirilmesi şartıyla, fırınlar ve eczaneler istisna olmak üzere, iki hafta boyunca perşembe akşamı saat 20.00’dan pazar sabahına kadar ülkenin tüm vilayetlerinde karantina tedbirleri uygulanacak.
Hükümet, vilayetlerdeki düğünleri, taziye merasimlerini, festivalleri ve her türlü toplantıyı yeniden yasakladı. Ayrıca yazlık çadırların kurulmasına da yasak getirdi. Berberler, güzellik salonları ve spor kulüplerinin kapatılması, restoranların ise sipariş ile sınırlı çalışması müsaade edilmesi kararlaştırıldı.
Hükümet, 48 Filistinliden Batı Şeria’yı ziyaret etmemesini istedi ve işçilerin şehirdeki iş yerlerine gitmek için yola çıkmamasını tavsiye etti. Bu karar, Batı Şeria’da günlük yüzlerce vakanın kaydedilmesi ışığında geldi.
Filistin Sağlık Bakanlığı dün Batı Şeria’nın işgal atlındaki bölgesinde, el-Halil vilayetine bağlı Beit Ula’da 60 yaşlardaki bir vatandaşın koronavirüs sebebiyle öldüğünü duyurdu. Filistin’de koronavirüs sebebiyle ölenlerin sayısı 41’e yükseldi. Ayrıca son 24 saat içinde 298 yeni tip koronavirüs vakasının daha tespit edildiği duyuruldu.



İsrail, Gazze'deki savaş suçları davalarının yüzde 88'ini iddianame hazırlamadan kapattı

Gazze'deki savaş suçlarıyla ilgili soruşturmaların 10'da 9'u suçlama yöneltilmeden kapatıldı. (Reuters)
Gazze'deki savaş suçlarıyla ilgili soruşturmaların 10'da 9'u suçlama yöneltilmeden kapatıldı. (Reuters)
TT

İsrail, Gazze'deki savaş suçları davalarının yüzde 88'ini iddianame hazırlamadan kapattı

Gazze'deki savaş suçlarıyla ilgili soruşturmaların 10'da 9'u suçlama yöneltilmeden kapatıldı. (Reuters)
Gazze'deki savaş suçlarıyla ilgili soruşturmaların 10'da 9'u suçlama yöneltilmeden kapatıldı. (Reuters)

Londra merkezli Silahlı Şiddete Karşı Eylem (Action on Armed Violence-AOAV) adlı kuruluş tarafından yayınlanan bir rapor, Gazze Şeridi'ndeki savaşın başlamasından bu yana İsrail askerleri tarafından işlenen savaş suçları ya da suiistimallerle ilgili olarak İsrail ordusu tarafından açılan her 10 soruşturmadan yaklaşık 9'unun herhangi bir suçlama yöneltilmeden kapatıldığını ortaya koydu.

Şarku’l Avsat’ın The Guardian'dan aktardığına göre AOAV, Ekim 2023 ile Haziran 2025 sonu arasında İsrail ordusunun Gazze Şeridi veya Batı Şeria'daki güçleri tarafından sivillere zarar verildiği iddiaları üzerine bir soruşturma yürüttüğünü veya yürüteceğini söylediği 52 vakaya ilişkin İngilizce medyada haberler bulduğunu bildirdi. Söz konusu vakalar bin 303 Filistinlinin öldürülmesi ve bin 880 kişinin yaralanmasını içeriyor.

frgty
Yardım dağıtım noktasında vurularak öldürülen oğlu için gözyaşı döken Filistinli bir anne (EPA)

AOAV, soruşturmaların yüzde 88'inin çözülemediğini ve herhangi bir suçlama getirilmediğini kaydetti. Bunlar arasında Şubat 2024'te Gazze Şeridi'nde un kuyruğunda bekleyen en az 112 Filistinlinin öldürülmesi ve Mayıs 2024'te Refah'taki bir kampta 45 kişinin ölümüne neden olan hava saldırısı da yer alıyor.

Refah'taki bir dağıtım noktasından yiyecek almaya giden 31 Filistinlinin 1 Haziran'da İsrail güçlerinin ateş açması sonucu öldürülmesiyle ilgili soruşturma ise halen sonuçlanmadı.

AOAV ekibinden Iain Overton ve Lucas Tsantzouris, “İstatistikler, İsrail'in, güçlerinin savaşla ilgili ihlal suçlamalarını içeren davaların büyük çoğunluğunda sonuca ulaşamayarak ya da suçsuz olduğunu kanıtlayamayarak bir ‘cezasızlık modeli’ yaratmaya çalıştığını gösteriyor” dedi.

cvdfgt
Gazze Şeridi'ndeki bir yardım dağıtım noktasında yaşanan ölüm vakasının ardından Şifa Hastanesi’nin önünde kanlar içindeki bir ambulans sedyesini taşıyan Filistinliler (EPA)

İsrail ordusu, ‘askeri polis tarafından onlarca soruşturma açıldığını ve bu soruşturmaların çoğunun halen devam ettiğini’ bildirdi.

Ordu tarafından yapılan açıklamada, “Kuvvetlerimizin görevi kötüye kullandığına dair her türlü ihbar, şikâyet ya da iddia, kaynağı ne olursa olsun bir ön inceleme sürecinden geçer. Bazı durumlarda kanıtlar askeri polis tarafından cezai soruşturma başlatılması için yeterli olurken, diğer durumlarda sadece bir ön soruşturma yürütülür” ifadeleri yer aldı.

Açıklama şöyle devam etti: “Bu vakalar, İsrail Genelkurmay Başkanlığı Gerçekleri Araştırma ve Değerlendirme Mekanizması olarak bilinen bir mekanizma tarafından, kuvvetlerin suç teşkil eden bir suiistimalde bulunduğuna dair makul bir şüphe olup olmadığının belirlenmesi için değerlendirmeye sevk edilir.”

İnsan hakları örgütleri bu sistemi eleştirerek soruşturmaların yıllar sürebileceğini söylüyor.