Arılardaki eşeysiz üremenin gizemi keşfedildi

Arılar eşeysiz üremeyle çoğalıyorlar
Arılar eşeysiz üremeyle çoğalıyorlar
TT

Arılardaki eşeysiz üremenin gizemi keşfedildi

Arılar eşeysiz üremeyle çoğalıyorlar
Arılar eşeysiz üremeyle çoğalıyorlar

Bilim insanları, belirli arı türlerinin eşeysiz üremesini mümkün kılan “bekaret” genini keşfettiklerine inanıyorlar. Bal arılarının cinsel ilişki kurmayarak üreyebildikleri bilimsel olarak bilinen bir şeydi. Ancak araştırmacılar şimdi Güney Afrika’nın Cape bölgesindeki bal arılarında, bu bekarete neden olan bir gen keşfetti.
Bilim insanları, bu keşfin tarım üzerinde önemli etkilerinin olacağına inanıyorlar. Zira Güney Afrika’dan gelen bal arılarının geni, diğer bal arısı türlerinde olduğu gibi, normal erkeklerin yerine sadece dişilerin yumurtlamasına izin veriyor. Ancak bu üreme yöntemi aynı zamanda başka problemleri de beraberinde getiriyor. Çünkü kolonideki dişi arılardan hangisinin kraliçe konumu işgal edeceği konusunda şiddetli bir rekabete yol açıyor. Sydney Üniversitesi Yaşam ve Çevre Bilimleri Fakültesi'nde Profesör Benjamin Oldroyd, “Bu oldukça ilginç. Bilim insanları yaklaşık 30 yıldır bu geni arıyorlardı. Bizler şimdi bu genin kromozom sayısının 11 olduğunu biliyoruz. Gerçekten büyük bir gizemi keşfetmeyi başardık” ifadelerine yer verdi.
Bilimsel olarak “thelytokous parthenogenesis” olarak bilinen dişi arıların bu eşeysiz üreme kapasitesi, Güney Afrika’nın Cape bölgesindeki Cape bal arısı veya “apis mellifera capensis” olarak bilinen tek bir alt türüyle sınırlıdır. Güney Afrika’daki bal arılarını, diğer arı familyalarından ayıran başka birçok özelliği var. Özellikle işçi arıların yumurtalıkları daha büyük ve daha kolay aktif hale geliyor. Kraliçe feromonları üreterek kolonide üreme yetkisi iddia edebiliyor.
Bu özellikler, işçi arıların üremeye devam ederken aynı zamanda yabancı arı kolonilerini işgal etmeye ve diğer kolonilerin işçi arılarını larvalara yiyecek sağlamaya ikna etmeye yol açan sosyal parazitim eğitimi göstermelerine neden oluyor.
Profesör Benjamin Oldroyd, “Eşeyli üreme, çoğalmanın en tuhaf yollarından biri olmakla birlikte, gezegendeki hayvanlar ve bitkilerin en yaygın üreme şeklidir. Eşeyli üremenin neden bu kadar yaygın olduğu büyük bir biyolojik gizem ve evrimsel açıdan bir anlam ifade etmiyor. Eşeysiz üreme ise çoğalmanın çok daha etkili bir yoludur ve hayvanlar aleminde ara sıra bir türün bu üreme şekline döndüğünü görüyoruz. Güney Afrika’da her yıl, Cape bal arılarının sosyal parazit davranışları nedeniyle ticari amaçlı 10 bin kovan bal arısı ölmektedir.” ifadelerine yer verdi.



Bataryalar için yeni bir malzeme geliştiren bilim insanlarından dünya rekoru

(Reuters)
(Reuters)
TT

Bataryalar için yeni bir malzeme geliştiren bilim insanlarından dünya rekoru

(Reuters)
(Reuters)

Andrew Griffin 

Bu çığır açıcı gelişme, sonunda katı hal bataryalarının üretimine ve yaygın kullanımına olanak sağlayabilir. Bunlar, alev alabilen mevcut lityum iyon bataryalardan daha fazla kapasiteye sahip olduğundan geleceğin kilit teknolojisi olarak görülüyor ve bir gün elektrikli arabalara ve diğer teknolojilere güç sağlamak için kullanılabilir.

Ancak katı hal bataryaları, imalat ve kullanım aşamasındaki çeşitli zorluklar nedeniyle henüz yaygın bir şekilde benimsenip üretilemiyor.

Araştırmacılar yeni bir malzemenin, artık bu sorunların bazılarını çözmeyi sağlayarak bu bataryaları gerçekten piyasaya sürmeye yönelik bir adım olabileceğini söylüyor.

Araştırmacılar lityumdan, daha önce bilinen tüm maddelerden yüzde 30 daha hızlı yeni bir malzeme üretti. Lityum, antimon ve skandiyumdan oluşan malzeme sadece rekor kırmakla kalmayıp başka pratik uygulamaların geliştirilmesinin de önünü açabilir.

Bulguları açıklayan makalenin yazarlarından Jingwen Jiang, "Keşfimizin geniş bir yelpazedeki diğer malzemelerde iletkenliği artırma yönünde daha geniş etkileri olabileceğine inanıyoruz" diyor. Araştırmacılar, yeni bataryaların geliştirilmesine yol açan aynı ilkelerin başka atılımlara da uygulanabileceğini öne sürüyor.

Münih Teknik Üniversitesi'nden Hubert Gasteiger, "Az miktarda skandiyum ekleyerek diğer element kombinasyonlarına model olabilecek yeni bir ilkeyi ortaya çıkardık" ifadelerini kullanıyor. 

Malzemenin batarya hücrelerinde kullanılabilmesi için hâlâ birçok test yapılması gerekse de iyimseriz.

Çığır açıcı adım, hakemli dergi Advanced Energy Materials'ta yayımlanan "Scandium Induced Structural Disorder and Vacancy Engineering in Li3Sb – Superior Ionic Conductivity in Li3−3xScxSbv" (Li3Sb'de Skandiyum Kaynaklı Yapısal Bozukluk ve Boşluk Tasarımı: Li3-3xScxSbv'de Üstün İyonik İletkenlik) başlıklı yeni bir makalede aktarılıyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/tech