Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun: İkinci dönem cumhurbaşkanlığı adaylığım koşullara bağlı

Cumhurbaşkanı Tebbun, 19 Aralık 2019 tarihinde başkent Cezayir’de askeri yeminini ediyor (Reuters)
Cumhurbaşkanı Tebbun, 19 Aralık 2019 tarihinde başkent Cezayir’de askeri yeminini ediyor (Reuters)
TT

Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun: İkinci dönem cumhurbaşkanlığı adaylığım koşullara bağlı

Cumhurbaşkanı Tebbun, 19 Aralık 2019 tarihinde başkent Cezayir’de askeri yeminini ediyor (Reuters)
Cumhurbaşkanı Tebbun, 19 Aralık 2019 tarihinde başkent Cezayir’de askeri yeminini ediyor (Reuters)

Cezayir Cumhurbaşkanı Abbulmecid Tebbun, iktidarda kalmayı planlamadığını, ikinci dönem adaylığını düşünmek için diğer koşulların yerine getirilmesi gerektiğine dikkati çekti.
Tebbun, Nisan 2019’un başlarında sokak hareketliliği ve ordu liderliği baskısı altında istifa eden Abdulaziz Buteflika yerine, beş yıllık bir cumhurbaşkanlığı dönemi için 12 Aralık’ta Cezayir Cumhurbaşkanı olarak seçildi.
Tebbun, 13 Temmuz’da Fransa merkezli L'Opinion gazetesine yaptığı açıklamada, “Klasik plana karşıyım ve siyasi parti kurmama sözü verdim. Ancak başkanlık programımı uygulayabilmek için halk tabanına ihtiyacım var. Prensip olarak bir dönemliğine seçildim ve bu dönemin sonunda toplumsal ve ekonomik sorunların kısmen çözüldüğü barışçıl koşullara ulaşmayı umuyorum. Geçiş süreci adsız. Yeniden adaylığı düşünebilmem için diğer koşullar sağlanmalıdır” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Tebbun, daha fazla sakinlik tedbirinin alınacağını ve halk hareketi tutuklularının serbest bırakılacağını söylerken, muhalefetin ve sivil toplumun önemine de dikkati çekti. Ancak Cumhurbaşkanı, muhalefetin hakaret ve ayaklanmayla olmaması gerektiğini vurguladı. Abbulmecid Tebbun, cumhurbaşkanının yetkilerini tanımlayan ve uzlaşıya dayalı kalıcı bir anayasa sağlamayı istediklerini belirterek, yeni anayasanın ‘cumhurbaşkanının rolünü sınırlandırarak ve parlamentonun yürütme organı üzerindeki denetim rolünü güçlendirerek’ geçmiş sapmalara son vereceğini kaydetti.
Öte yandan emekli bir general ve Cezayir Savunma Bakanlığı’nda eski bir yetkili, 13 Temmuz’da, aleyhindeki ‘suçlamaları’ protesto etmek için hapishanesinde açlık grevi başlattı. Yetkili, masum olduğunu savunurken, kendisine de aynı suçlamayla karşı karşıya kalan birçok siyasi aktivist gibi davranılmasını istedi.
Savunma Bakanlığı eski genel müdürü Ali Gadiri’nin avukatı Halid Burayu, Şarku’l Avsat’a yaptığı eski tarihli bir açıklamada, müvekkilinin ‘sesini üst düzey makamlara duyurmak için’ açlık savaşına girmek zorunda kaldığını belirtmiş ve aleyhindeki ‘ordunun moralini zayıflatma’ suçlaması karşısında masum olduğunu ifade etmişti. Aynı şekilde geçici bir tahliye durumundan faydalanmak için gerekli tüm koşullara sahip olduğunu belirten Burayu, ancak Cezayir Yargı Konseyi’ndeki suçlama odasının, bu konudaki taleplerini 3 kez reddettiğini vurgulamıştı. 65 yaşındaki Gadiri, Haziran 2019’dan bu yana tutuklu yargılanıyor ve tutukluluk nedenini tam olarak bilmiyor. Avukatları, geçen yılın sonlarında ölen Genelkurmay Başkanı Ahmed Kayid Salih’in ‘özel mecliste kendisine saldırdığı’ suçlamasıyla, tutuklandığını belirtiyor. Savcılık ise Gadiri hakkında, ‘ihanet ve yabancı güçlerin çıkarına casusluk yapma’ ve ‘ordunun moralini zayıflatma’ suçlamasında bulundu. Gadiri’nin avukatlarından biri, “İlk suçlama, 18 Nisan 2019 tarihinde yapılması planlanan ve daha sonra iptal edilen cumhurbaşkanlığı seçimlerinin arifesinde Cezayir’de çalışan batılı diplomatlarla olan toplantılarıyla ilgili” dedi.
Avukat, toplantıda Cezayir’deki yabancı yatırımlar, düşen petrol fiyatları ve düşük üretim sonrasında ülkenin karşı karşıya kaldığı finansal sorunlar hakkında Gadiri’nin bir açıklama yaptığına dikkati çekti. Gadiri’nin, eski Cumhurbaşkanı Buteflika’nın beşinci dönem adaylığına tanık olan seçimlere aday olması da dikkat çekici. Kayid Salih, Buteflika’ya olan siyasi sadakati dolayısıyla Gadiri’nin adaylığına şiddetle karşı çıkmıştı. Ancak sokakların ayaklanması ve Buteflika’nın istifası sonrasında tavrı tersine döndü. Ayaklanmalar 2 Nisan 2019 tarihinde patlak vermiş, Buteflika da aynı gün istifa etmişti.
 Avukat Halid Burayu, suçlama odasının 10 Nisan’da Gadiri’yi ‘vatana ihanet ve casusluk’ ile suçladığına dikkati çekti.
Avukat, “Sayın Gadiri, tutukluluk nedeninin seçim savaşında koşmakta ısrar etmesi olduğuna inanırken, iktidardaki bazı yetkililer bunu şiddetle reddediyorlar. Bağlı olduğu askeri kuruluşa karşı çıkması akıllıca mı? Savunma Bakanlığı’ndaki üst düzey bir subayın ve eski bir yetkilinin askeri personelin moralini bozmaya çalışması mantıklı mı? Bunlar akıllıca değil. Onu suçlayan taraf da bunu kanıtlayamaz. Mahkemenin bu suçlarla yargıladığı ve Gadiri ile aynı suçlamalara maruz kalan birçok kişinin aksine suçlama odası, konuyu ceza mahkemesine sunmaya karar verdi” değerlendirmesinde bulundu.
Gadiri, 4 Nisan 2019 tarihinde Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, askeri kuruluşun, sokakların Buteflika iktidarının devamlılığını reddetmesi karşısındaki tavrına övgüde bulunmuştu. Bu çerçevede Ali Gadiri, “Devlet ve düzen karıştırılmamalıdır. Devlet, halk ulusal ordusu da dahil kuruluşlara sahiptir. Ordu bir milis değildir ve ulusun, halkın ve devletin hizmetindedir. Bunu iltifat için söylemiyorum, bu bir gerçek. Eğer ordu olmasaydı, Buteflika’nın çevresindekiler istediklerini yapabilirdi, beşinci bir döneme gidip belki de sonsuza kadar iktidarda kalabilirlerdi” ifadelerini kullandı.
5 Temmuz’daki bağımsızlık kutlamaları münasebetiyle ordu, yerel bir gazetede yayınladığı ve ‘Buteflika’ya destekten vazgeçilmesi’ çağrısı yaptığı bir makale dolayısıyla Kayed Salih tarafından hapsedilen ve yaklaşık 1 yıldır cezaevinde bulunan General Hüseyin bin Hadid’i tahliye etti. Mevcut Genelkurmay Başkanı Korgeneral Said Şangariha, Bin Hadid aleyhindeki suçlamaları iptal etti.



Sarı hat, Mısır ile İsrail arasında gerilim yaratıyor

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
TT

Sarı hat, Mısır ile İsrail arasında gerilim yaratıyor

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)

İsrail medyasında, Binyamin Netanyahu hükümetinin Gazze Şeridi’ndeki uygulamaları nedeniyle Mısır ile İsrail arasındaki gerilimin son dönemde arttığına dair haberler yer alırken, Mısırlı üst düzey bir yetkili Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Mısır makamları İsrail’in Şarm eş-Şeyh Anlaşması’nı ihlal eden uygulamalarını tespit etti, bunlara ilişkin bir dosya hazırladı ve Washington’ı bilgilendirdi” dedi.

Mısır’da görev yapmış bazı eski askeri yetkililere göre ise Kahire, İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki adımlarını, üzerinde uzlaşılan Trump planından kaçınma girişimi ve sarı hat olarak bilinen bölgede kalıcı bir İsrail askeri varlığı tesis etme çabası olarak değerlendiriyor. Bu durumun Mısır’ın ulusal güvenliğini tehdit ettiği ifade ediliyor.

Sarı hat, 10 Ekim’de Şarm eş-Şeyh’te ABD Başkanı Donald Trump’ın katılımıyla imzalanan ve Gazze savaşını sona erdirmeyi amaçlayan barış planı kapsamında, Gazze Şeridi’ni iki bölüme ayıran bir ayrım hattı olarak tanımlanıyor. Buna göre hat, Filistinlilerin kontrolündeki batı bölgesindeki toprakların yüzde 47’sini, İsrail’in kontrolü altındaki Gazze’nin yüzde 53’ünden ayırıyor. Gazze’deki Filistinlilerin neredeyse tamamının, bu hattın batısındaki bölgeye göç etmek zorunda kaldığı belirtiliyor.

xsdf
ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında Gazze barış planını görüşmek üzere bu ayın sonlarında bir zirve yapılması bekleniyor. (AFP)

İsrail Kanal 14 televizyonunun yayımladığı bir raporda, İsrail ordusunun sarı hat olarak bilinen bölgede faaliyet yürüttüğü ve Gazze Şeridi’nin coğrafi yapısını değiştirdiği öne sürüldü. Kanalın aktardığına göre Kahire, bu durumu ‘bölgesel çıkarlarına yönelik doğrudan bir tehdit’ olarak değerlendiriyor. Raporda, söz konusu faaliyetlerin Mısır’ı öfkelendirdiği ve Kahire’nin, Gazze Şeridi’ni ikiye bölmeye, bölgenin demografik ve coğrafi yapısını değiştirmeye çalıştığı gerekçesiyle İsrail’i ABD’ye şikâyet ettiği belirtildi.

Rapora göre Kahire, özellikle İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir’in sarı hata ilişkin açıklamalarının ardından Gazze’de yaşananları büyük bir endişeyle izliyor. Zamir’in bu hattı yeni bir savunma ve saldırı hattı olarak nitelemesine dikkat çekilirken, İsrail ordusunun kontrolü altında bulunan bölgede tünel altyapısını tahrip etme ve evleri yıkma gibi faaliyetlerinin, Kahire’de Gazze’de uzun vadeli bir askeri varlık tesis edilmesine yönelik hazırlık olarak yorumlandığı ifade edildi. Bu durumun, Mısır’ı Washington nezdinde acil diplomatik girişimlerde bulunmaya sevk ettiği kaydedildi.

Mısır Askerî İstihbaratı eski Başkan Yardımcısı ve İstihbarat Dairesi eski Başkanı Korgeneral Ahmed Kâmil ise Mısır’ın İsrail’in üzerinde uzlaşılan barış planından kaçınma girişimlerine karşı büyük bir öfke duyduğunu belirtti. Kâmil, İsrail’in sarı hattaki hamlelerinin Gazze’de ve Mısır sınırına yakın bölgelerde kalıcı bir askeri varlık oluşturma niyetine işaret ettiğini, bunun da Mısır’ın ulusal güvenliği açısından ciddi bir tehdit oluşturduğunu vurguladı.

uı
Kaynaklar, Mısır'ın Sisi ve Netanyahu arasında bir zirve düzenlenmesi için şartlar belirlediğini bildiriyor. (İsrail medyası)

Kâmil, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Mısır’ın tutumunun ulusal güvenliği ilgilendiren bir dizi temel konuda açık, net ve değişmez olduğunu söyledi. Kâmil, bu tutumun, barışın Mısır dış politikasının temel ve stratejik hedefi olması, Kahire’nin İsrail tarafıyla imzalanan anlaşmalara bağlılığı ve İsrail’in iki taraf arasında imzalanan anlaşmalara saygı göstermesi gerekliliğine dayandığını ifade etti.

Kâmil, Mısır’ın İsrail ile gerilimin düşürülmesine yönelik şartlarının, Gazze anlaşmasının ABD Başkanı Donald Trump’ın girişimi doğrultusunda tüm aşamalarıyla uygulanmasını kapsadığını belirtti. Buna göre, herhangi bir engelleme ya da geçersiz gerekçeler olmaksızın ikinci aşamaya derhal geçilmesi, kalıcı ateşkesin tesis edilmesi ve barış sürecine geçilmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca İsrail’in anlaşmayı eksiksiz uygulaması, mutabık kalınan miktarlarda insani yardımların girişine izin vermesi ve Refah Sınır Kapısı’nın iki yönde açılması şartlarını sıraladı.

Kâmil’e göre diğer şartlar arasında, Mısır’ın Gazze Şeridi sakinlerinin zorla ya da gönüllü göçe zorlanmasını kesin olarak reddetmesi, İsrail’in Batı Şeria’da yerleşim kurulmasına ve bölgenin İsrail’e ilhakına yönelik adımlarına karşı çıkılması, İsrail ordusunun Philadelphia Koridoru da dahil olmak üzere Gazze Şeridi’nin tamamından çekilmesi ve 7 Ekim 2023 sınırlarına dönülmesi yer alıyor. Kâmil, mevcut İsrail varlığının, anlaşmanın aşamalarının uygulanmasına bağlı geçici bir durum olduğunu, sarı hat da dahil olmak üzere tüm hatların fiili ve hukuki geçerliliği olmayan, varsayımsal çizgiler olduğunu ifade etti.

Dördüncü şartın ise Netanyahu ve hükümetinin, Arap Barış Girişimi kapsamında yer alan açık Arap taleplerine ne ölçüde yanıt verdiğiyle ilgili olduğunu belirten Kâmil, bunun; işgal altındaki Arap topraklarından çekilme, iki devletli çözüme onay verilmesi ve Filistinlilerin Gazze ya da Batı Şeria’dan zorla yerinden edilmesinin reddedilmesi gibi başlıkları içerdiğini söyledi. Ayrıca İsrail’in iyi komşuluk ve saldırmazlık yönünde iyi niyet göstermesi, nükleer silah tehdidinden arındırılmış bir bölge oluşturulmasına ilişkin uluslararası taleplerle uyumlu adımlar atması ve bu alandaki uluslararası anlaşmalara katılması gerektiğini vurguladı.

d
Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Arşiv – Reuters)

Mısır’ın, ABD ve İsrail’in Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında bir görüşme düzenleme girişimlerine, İsrail’in barış ve bölgesel istikrara dair açık ve uygulanabilir bir girişimde bulunmadan yanıt vermeyeceği değerlendiriliyor.

İsrail medyasının aktardığına göre ABD, Sisi, Netanyahu ve Trump’ın katılımıyla Washington’da üçlü bir zirve düzenlemeyi denedi. Ancak bu girişim, Mısır’ın şartları nedeniyle İsrail açısından ‘kabul edilemez’ bulundu. Aynı raporlarda, Kahire’nin, Trump’ın bu ay sonunda Florida’da Netanyahu ile yapacağı görüşmede İsrail’e yönelik baskı yaparak Gazze’deki adımlarını sınırlaması yönünde rol oynayacağını beklediği kaydedildi.

Mısırlı strateji uzmanı Tümgeneral Semir Ferec, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Trump-Netanyahu zirvesinin sonuçlarına büyük önem atfedildiğini ve Trump’ın, adını taşıyan Gazze Barış Planı’nın uygulanması konusunda Netanyahu üzerinde kesinlikle baskı kuracağını söyledi.

Ferec, Mısır’ın pozisyonunun, Trump-Netanyahu zirvesinin sonuçlarına bağlı olarak değerlendirileceğini, ancak aynı zamanda İsrail’in sarı hat ya da Gazze’nin herhangi bir bölgesinde kalıcı askeri varlık tesis etmesini asla kabul etmeyeceğinin açık ve net olduğunu vurguladı. Ferec’e göre Mısır, Netanyahu hükümetinin tüm hareketlerinin, İsrail ordusunun Gazze’nin tamamından çekilmesini öngören barış planını engellemeye yönelik girişimler olduğunun farkında.

 


Irak hükümeti, Hizbullah ve Husileri terör örgütleri listesine dahil etmekten sorumlu yetkilileri görevden aldı

Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)
Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)
TT

Irak hükümeti, Hizbullah ve Husileri terör örgütleri listesine dahil etmekten sorumlu yetkilileri görevden aldı

Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)
Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)

Irak hükümeti dün yaptığı açıklamada, yaklaşık iki hafta önce Yemen’deki Husiler ile Lübnan’daki Hizbullah’ı ‘terör örgütü’ olarak sınıflandıran bir kararın yayımlanmasına ilişkin olarak bazı yetkililerin görevden alınmasını içeren yaptırımların onaylandığını duyurdu.

Irak Bakanlar Kurulu, resmî gazetede yayımlanmasının ardından özellikle hükümeti oluşturan ve söz konusu gruplara yakınlığıyla bilinen siyasi çevreler arasında geniş tartışmalara yol açan kararla ilgili kurulan soruşturma komisyonunun tavsiyelerini kabul etti.

Söz konusu sınıflandırmanın, iki grubun mal varlıklarının dondurulmasını da içermesi üzerine hükümet, kararın ‘yanlışlıkla’ yayımlandığını belirtmişti. Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani, karardaki hataya ilişkin acil soruşturma başlatılması, sorumluların tespit edilmesi ve ihmali bulunanların hesap vermesi talimatını vermişti.

Hükümetin dün yayımladığı açıklamada, Bakanlar Kurulu’nun, Irak Resmi Gazetesi’nin 17 Kasım 2025 tarihli 4848 sayısında yer alan ve Teröristlerin Mallarının Dondurulması Komisyonu’nun 2025/61 sayılı kararına ilişkin soruşturma komisyonu tavsiyelerini onayladığı belirtildi. Tavsiyeler kapsamında, ilgili bazı yetkililerin görevden alınması ve bazılarının ise başka görevlere atanması gibi idari yaptırımların yer aldığı kaydedildi.

Diğer yandan Irak Ulusal Güvenlik Servisi dün yaptığı açıklamada, komşu bir ülkeden geldiği belirtilen ve DEAŞ terör örgütü bünyesindeki ‘en tehlikeli bomba uzmanlarından biri’ olarak tanımlanan bir kişinin yakalandığını duyurdu.

Irak Ulusal Güvenlik Servisi, Irak Haber Ajansı’na (INA) yaptığı açıklamada, 10 aydan uzun süren takip ve hassas izleme faaliyetlerini içeren nitelikli bir istihbarat operasyonu sonucunda, komşu ülkelerden birinden dönüşünün ardından DEAŞ’ın üst düzey isimlerinden birinin gözaltına alındığını bildirdi. Açıklamada, yakalanan kişinin yüksek derecede tehlikeli unsurlar arasında yer aldığı, adının terör örgütü lider kadrolarına ait listelerde bulunduğu ve 2004 yılından itibaren Bağdat’ta El Kaide unsurları içinde faaliyet göstermeye başladığı belirtildi. Ebu İlya lakabını kullanan şüphelinin, patlayıcı düzeneklerin hazırlanmasında uzmanlaştığı, beş kişiden oluşan bir hücreye liderlik ederek saldırıların gerçekleştirilmesinde rol aldığı kaydedildi.

Soruşturmalarda, söz konusu kişinin patlayıcıların cep telefonlarıyla irtibatlandırılması ve hazırlanmasından sorumlu olduğu, Bağdat’ta faaliyet gösterdiği dönem boyunca 100’den fazla patlayıcı düzeneği teslim ettiği ve başkentin farklı bölgelerini hedef alan terör eylemlerinin doğrudan uygulanmasına katkı sağladığı tespit edildi.


Eski rejimin kalıntıları Yeni Suriye’nin inşasını zorlaştırıyor

Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)
Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)
TT

Eski rejimin kalıntıları Yeni Suriye’nin inşasını zorlaştırıyor

Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)
Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)

Suriye’deki yeni yönetim, büyük şehirlerin kalabalık sokakları ile kırılgan, yoksul kırsal kesimler ve Suriye genelindeki yaygın yıkım arasında, önceki dönemin karmaşıklığından kaynaklanan muazzam zorluklarla karşı karşıya.

Beşşar Esed rejiminin düşüşünü günlerce kutlayan mahallelerin göz alıcı görüntüsünün ardında, daha az gürültülü ve daha karmaşık başka bir mücadele sürüyor. Bir güvenlik kaynağına göre bu mücadelede DEaŞ ve göçmenler (yabancı savaşçılar) en önemli zorlukları oluşturuyor.

Ancak bazıları DEAŞ’ı ve genel olarak aşırılığı güvenlik yaklaşımıyla çözülebilecek ‘teknik bir sorun’ olarak görürken, diğerleri ‘asıl sorunun, eğitim veya aile sistemi ya da herhangi bir örgütlü yaşam biçimi olmaksızın, birkaç yıldır normal sosyal bağlamın dışında gelişen devasa bir insan kitlesini absorbe edecek planlar yapmakta yattığını’ düşünüyor.

Zorluk, yıkıma uğrayan bölgeleri yeniden inşa etmek ve geçim kaynakları yaratmak, özellikle de siyasi ve sosyal kimliklerin radikal grupların mirasıyla iç içe geçmiş olduğu ve bu yüzden potansiyel çatışmalar için verimli bir zemin oluşturan İdlib gibi kırsal bölgelerde yatıyor.

ABD, Irak'tan çekilmeden önce Sünni aşiretlerinden oluşan ve el-Kaide'ye karşı savaşan Sahva Silahlı Güçleri deneyimi, radikalizmden etkilenenleri siyasi ve güvenlik yapılarına dönüştürerek Suriye için olası bir model sunarken, militarizasyondan siyasete ve hizipçilikten devletçiliğe geçiş, yeni Suriye'nin karşı karşıya olduğu en büyük zorluk olmaya devam ediyor.