Rus Parlamentosu Mısır'ın Libya'ya müdahalesini memnuniyetle karşılıyor

Libya'daki çatışmlardan bir kare (Reuters_Arşiv)
Libya'daki çatışmlardan bir kare (Reuters_Arşiv)
TT

Rus Parlamentosu Mısır'ın Libya'ya müdahalesini memnuniyetle karşılıyor

Libya'daki çatışmlardan bir kare (Reuters_Arşiv)
Libya'daki çatışmlardan bir kare (Reuters_Arşiv)

Rusya hükümeti, Libya Temsilciler Meclisi’nin Türkiye destekli Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) ilerlemesine karşılık Mısır ordusunun gerektiği takdirde Libya'ya askeri müdahalede bulunabilmesine onay veren bir tasarıyı kabul etmesine karşılık tutumunu henüz açıklamadığı halde, Rus parlamentosu söz konusu kararı memnuniyetle karşılayarak “Mısır ordusunun Libya devletinin yeniden kazanmasına yardım edebileceğini” belirtti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, Kremlin'in, Libya'daki durumun Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'in Türk mevkidaşı Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığı telefon görüşmelerinin odak noktası olduğunu açıklamasından bir gün sonra yaşanan hızlı gelişmeler hakkında yorum yapmaktan kaçındı. Bunu, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un Amerikalı mevkidaşı Mike Pompeo ile yaptığı görüşmeleri duyurması izledi. Dışişleri Bakanlığı Libya dosyasının tartışılan en önemli noktalar arasında olduğunu söyledi.
Rusya Federasyonu (Senato) Konseyindeki Uluslararası İlişkiler Komitesi'nin ilk Başkan Yardımcısı Vladimir Gabarov yaptığı açıklamada, "Mısır ordusunun Libya’ya müdahalesinin Libya’nın tekrar güç kazanmasına yardımcı olabileceğini" düşündüğünü belirtti. Ülkedeki duruma siyasi bir çözüm aramaya devam edilmesi gerektiğine dikkat çeken Gabarov, "Tabii ki durumu çözmek için siyasi müzakerelere ihtiyaç var. Ancak Mısır ordusu Libya'nın devleti yeniden düzenlemesine yardım ederse bu çok iyi olur” dedi.
Rus parlamentosu "Müslüman Kardeşler'i devirdikten sonra Mısır'daki devleti yeniden iyileştirmeyi başaranın tam olarak Mısır ordusu olduğunu ve ülkenin şuan başarılı bir şekilde gelişmekte olduğunu" vurguladı. Gabarov açıklamasında, “Rusya'nın, Mısır'ın Libya'daki durumu istikrarsızlaştırma çatışması karşısındaki endişesini anladığını" ifade etti.
Libya'daki Rus büyükelçiliğinden Cemşid Boltaev, geçen hafta Rusya'nın Libya'daki büyükelçiliğinin çalışmalarının yeniden başladığına dair açıklamasından bu yana yaptığı ilk basın açıklamasında ülkesinin "Libya'ya silah veya ekipman aktarmadığını ve BM Güvenlik Konseyi yasağını ihlal etmediğini" doğruladı. 
Boltaev, Rus hükümeti haber ajansı Novosti ile yaptığı röportajda, "Libya'daki silahlarla ilgili olarak, yaptırımlar uygulanmadan önce silah sağladık ama elbette şuan bu söz konusu değil. Yasağı ihlal etmiyoruz” şeklinde konuştu. Rus diplomat, ülkesinin Libya'da siyasi bir çözüme ulaşılması ihtiyacı konusundaki tutumunu yineleyerek “uluslararası toplumun büyük ölçüde çatışmaya askeri bir çözüm olmayacağından ve müzakerelerin Berlin Konferansı'nın sonuçları ve ilgili uluslararası kararlar temelinde yeniden başlatılması gerektiğinden emin olduğunu” ifade etti.
Moskova hükümeti geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, “Libya Ulusal Ordusu’nun ateşkes belgesi imzalamaya ve diyalog başlatmaya hazır olduğunu tahmin ediyoruz. Ancak Ulusal Mutabakat Hükümeti bunu istemiyor” değerlendirmesinde bulunmuştu. Siyasi gözlemcilere göre bu değerlendirme, daha önce taraflardan birini kötüleşen durumdan sorumlu tutmaktan kaçınan Rusya’nın Ulusal Mutabakat Hükümeti’na yönelik eleştirisini açıklıyor. Moskova ayrıca, Mutabakat Hükümetini krizin çözülmesi için siyasi bir yol bulmaya ikna etmesi için Türkiye ile aktif temaslarda bulunduğunu belirtmişti.
Cemşid Boltaev, Rus bankasında Libya petrol gelirleri için bir hesap açma olasılığından bahsetmenin "erken" olduğunu ve "ülkedeki krize siyasi bir çözüm bulunmadan önce bu konuyu tartışmanın mantıksız olduğunu" vurguladı.
Rus diplomatın yorumu, Libya Kabile Şeyhleri ​​Yüksek Konseyi Başkan Yardımcısı es-Senusi el-Halık tarafından başlatılan ve Konseyin tüm Libyalılar arasında petrol satışlarından kârın adil bir şekilde dağıtılması için bir banka hesabı açmayı planladığını ve en iyi seçeneğin bir Rus bankası olduğunu belirttiği girişime yanıt olarak geldi.
Boltaev son olarak açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
"Rusya bu girişimi destekliyor. Ancak Rusya'nın mevduat için kabileler fikrini destekleyeceğini ya da şu anda ihraç edilmeyen petrol satışından para alacak hesabın nerede açılacağını söylemek için çok erken olacak. Siyasi bir çözüm kabul etmeden önce bunu tartışmanın bir anlamı yok.”



Gizli belgelerde Batı’yı kararsız bırakan seçimin 30. yıldönümü: Zerval’ın Cezayir zaferi

Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
TT

Gizli belgelerde Batı’yı kararsız bırakan seçimin 30. yıldönümü: Zerval’ın Cezayir zaferi

Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)

Bugün, Liamin Zerval’ın Cezayir’de Cumhurbaşkanlık seçimlerini kazanmasının 30. yıldönümü. 1991’de Kurtuluş Cephesi’nin kazandığı seçimlerin iptalinin ardından yaşanan krizin ardından, Zerval’ın sandığa gitme kararı Cezayir siyasetinde bir dönüm noktası oldu. O dönemde muhalifler, ordu destekli yönetimin halk desteğinden yoksun olduğunu belirtiyordu. Zerval ise bu argümanı ortadan kaldırdı.

Bu karar büyük bir risk içeriyordu. Kan gölüne dönen Cezayir’de silahlı gruplar oy kullanacakları tehdit ediyor, ana muhalefet partileri ise seçimleri boykot çağrısıyla sabote etmeye çalışıyordu. Buna rağmen Zerval meydan okudu. Cumhurbaşkanlığı kazan sürpriz olmasa da, halkın tehditlere rağmen sandığa gitmesi ve yüksek katılım sağlaması büyük bir sürprizdi. Bu, “terör korkusunu” yıkmak anlamına geliyordu.

Zerval, böylece Cezayir yönetimine bir tür “meşruiyet” kazandırarak terör dönemini sona ermeye başladı. Ertesi yıl düzenlenen parlamento seçimleriyle 1991’de iptal edilen seçimlerin etkisi tamamen silindi. Ordu, silahlı grupları yenilgiye uğrattı ve çoğu, Zerval’ın halefi Buteflika’nın 1999’da çıkardığı af yasasından yararlandı.

Bugün genç kuşaklar, 1990’ların kanlı dönemini ve Zerval’ın seçim zaferinin önemini hatırlamayabilir. “Şarku’l Avsat”, İngiltere Ulusal Arşivi’nden ortaya çıkan belgeler ışığında, 1995 Kasım’ında Zerval’ın zaferini mercek altına alıyor.

de
1995 Cezayir seçimlerinin sonuçlarına ilişkin İngiliz belgesinin bir kopyası (Şarku’l Avsat)

Gizli belgeler, Zerval’ın zaferinin Batı’da kafa karışıklığı yarattığını gösteriyor. Fransa, resmi olarak “tebrik” mesajı göndermekten kaçındı; İngiltere ise Kraliçe II. Elizabeth’in mesaj göndermesini uygun bulmadı, ancak Başbakan bir tebrik iletecekti.

17 Kasım 1995 tarihli bir İngiliz belgesine göre, Zerval oyların %61,34’ünü alarak kesin bir zafer kazandı. Belgede, üç yıldır süren terör ve baskıya rağmen katılımın %75 ile beklentilerin çok üzerinde gerçekleştiği belirtiliyor. Katılım özellikle kadınlar ve gençler arasında yüksekti; bu da yönetim için açık bir mesaj taşıyordu: “Sessiz çoğunluk, laik bir devlette barış içinde yaşamak istiyor.”

Rakip aday Mahfuz Nahnah ise oyların yalnızca %25,38’ini alabildi; yani seçmenlerin büyük çoğunluğu İslami yönetimi reddetti. Ana muhalefet partilerinin boykot çağrısı işe yaramadı; aksine, rejim bu durumdan fayda sağladı. Seçimin meşruiyeti beklenenden daha güçlüydü ve boykot eden partiler uzlaşma mesajları verdi.

Seçimlerin güvenli ve düzenli geçmesi için geniş çaplı askeri ve polis önlemleri alındı. Bazıları seçimlere hile karıştırıldığını iddia etse de, belgeler sürecin dürüst ve şeffaf olduğunu, sonuçların teknik olarak doğru olduğunu gösteriyor. Ancak analistler, Zerval’ın askeri desteğin gölgesinden çıkıp çıkamayacağı konusunda temkinliydi.

Belgeler göre , Zerval’ın hem diyalog hem de terörle mücadeleye dayalı ikili politikayı sürdüreceğini, ancak önceliğinin terörle mücadele olacak. 1996 parlamento seçimleri, boykot eden muhalefet için bir teşvik unsuru olabilirdi, ancak İslami Kurtuluş Cephesi’nin yeniden rehabilitasyonu uzak durdu. Uzun vadeli istikrar konusunda sosyal ve ekonomik sorunların çözülmemiş olması endişe yarattı.

Uluslararası tepkiler “temkinli iyimserlik” şeklindeydi. Avrupa Birliği, yüksek katılım ve şiddetsiz seçimlerden memnundu ve reform programlarına desteğini sürdürmeyi planlıyordu.

Fransa, resmi olarak ılımlı bir tepki verdi; Chirac mesaj gönderecek, ama “tebrik” kelimesini kullanmayacaktı. Özel olarak, Fransız hükümeti sonuçtan memnundu; yüksek katılım, İslami Kurtuluş Cephesi ve Sosyalist Güçler Cephesi’ni zayıflatmıştı.

İngiltere başbakanı tebrik mesajında siyasi diyaloğa başlama isteği ve İngiliz şirketlerinin (BP’nin milyar dolarlık ihaleye girmesi) çıkarlarına değindi. Kraliçe’nin mesaj göndermesi ise askeri rejimin sicili nedeniyle uygun görülmedi.

Zerval’ın 30 yıl önceki zaferi, Cezayir’de terör korkusunu aşan bir halk iradesinin simgesi olarak tarihe geçti.


Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Boulos: Sudan'daki savaş dünyanın en büyük insani krizi

Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
TT

Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Boulos: Sudan'daki savaş dünyanın en büyük insani krizi

Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Massad Fares Boulos, Sudan'daki savaşı ‘dünyanın en büyük insani krizi’ olarak tanımladı. Boulus, Fransız Haber Ajansı AFP’ye yaptığı açıklamada diplomatik çabaların barışa doğru ilerleme sağlamasını umduğunu söyledi.

Sudan’da 2023 yılının nisan ayında Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki ordu ile eski yardımcısı Muhammed Hamdan Dagalu (Hamideti) liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında savaşın patlak vermesinden bu yana, on binlerce kişi hayatını kaybetti ve yaklaşık 12 milyon kişi yerinden edildi.

HDK, geçtiğimiz ekim ayı sonlarında, Sudan’ın Darfur bölgesinin batısında yer alan stratejik öneme sahip olan Faşir şehrini 18 ay süren kuşatmanın ardından ele geçirdi. Bu süreçte toplu katliamlar ve cinsel şiddet olayları yaşandığına dair haberler basına yansıdı.

dsfrg
Faşir’deki çatışmalardan kaçarak Tavile’deki bir mülteci kampına sığınan çocuklar, 3 Kasım 2025 (AP)

Boulos, Katar’ın başkenti Doha'da AFP’ye, Sudan'daki çatışmanın ‘günümüz dünyasındaki en büyük insani kriz ve en büyük insani felaket’ olduğunu söyledi.

Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Faşir’de özellikle son iki-üç hafta içinde yaşananları ve o videoları hepimiz gördük. O haberleri gördük. Bu zulümler kesinlikle kabul edilemez. Bu durum bir an önce sona ermeli.”

Washington, savaşan tarafları Sudan'da ateşkes ilan etmeye çağırdı.

Ordu yanlısı Sudan hükümeti, ABD'nin ateşkes önerisiyle ilgili toplantının ardından savaşa devam edeceğini açıkladı.

HDK ise arabulucuların insani ateşkes önerisini kabul ettiğini duyururken, savaşmaya devam ediyor.

ABD'nin Sudan'daki arabulucu ortaklarıyla birlikte her iki tarafı da ‘üç aylık insani ateşkes’ üzerinde anlaşmaya çağırdığını söyleyen Boulos, ‘ateşkesin tartışıldığı ve müzakere edilmek üzere olduğunu’ belirterek, Tarafları bu öneriyi kabul etmeye ve gecikmeksizin derhal uygulamaya koymaya çağırdıklarını söyledi.

xssadf
Faşir’deki HDK üyeleri (AFP)

ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır, geçtiğimiz eylül ayında, önce insani yardım için ateşkes, ardından kalıcı ateşkes ve sivil yönetime geçiş için ortak bir bildiri yayınladı. Ancak bildiride savaşan tarafların hiçbirinin geçiş sürecine katılmayacağı belirtildi.

Boulos, ABD’nin ortaklarıyla birlikte, sivil yönetime geçiş de dahil olmak üzere daha geniş kapsamlı plan konusunda ‘önümüzdeki haftalarda bazı ilerlemeler kaydetmeyi’ umduğunu belirtti.

ABD’li yetkili, ‘en büyük önceliğin insani boyut ve insani ateşkes olmaya devam ettiğini’ vurguladı.


Irak’ın yeni parlamentosunda ‘siviller’ yok

IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
TT

Irak’ın yeni parlamentosunda ‘siviller’ yok

IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)

Irak’ta geçtiğimiz hafta yapılan genel seçimlerde sadece Basra'daki Fav-Zaho İttifakı adayının bir sandalye kazandığı muhalefet kanadındaki üç ittifakın ezici bir yenilgiye uğramasıyla yeni parlamentoda sivil güçlerin temsiliyeti tamamen ortadan kalktı.

Sivil ittifaklar arasında Bedil, Sivil Demokratik Hareket, Fav-Zako ve Medeniyyun yer alıyordu ve yaklaşık 389 aday vardı. Ancak bu adayların çoğu, ittifak liderlerinin ‘sıfır’ olarak nitelendirdiği sonuçlar aldı.

Adaylar, geleneksel partilerin sahip olduğu etki ve finansman ağlarının belirleyici bir rol oynadığını, sivil güçlerin ise iç çekişmelerden ve zayıf organizasyon ve finansmandan şikayet ettiğini söylediler. Ayrıca, destekçileri arasındaki güven eksikliği ve katılımın azalmasının kazanma şanslarını düşürdüğünü de eklediler.

Adaylar, yenilgilerinin ‘seçimler adaletsizliğin olması’, siyasi finansmanın denetlenmemesi ve nüfuzlu grupların seçmenler üzerinde baskı kurmasından kaynaklandığını söylediler.