Sudan’da Beşir taraftarları yasa değişikliğini protesto etti

Hartum caddeleri dün gösterilere sahne oldu. (EPA)
Hartum caddeleri dün gösterilere sahne oldu. (EPA)
TT

Sudan’da Beşir taraftarları yasa değişikliğini protesto etti

Hartum caddeleri dün gösterilere sahne oldu. (EPA)
Hartum caddeleri dün gösterilere sahne oldu. (EPA)

Sudan’da devrik lider Ömer Beşir’i destekleyen yüzlerce gösterici ve bazı radikal İslamcı gruplar dün Cuma Namazı’nın ardından başkent Hartum caddelerinde protestolar düzenlediler. Yetkililer yollar ve köprüler üzerinde sıkı güvenlik önlemleri uygularken şehirlerarası trafiğe de kısıtlamalar getirildi.
Ordu, göstericilerin toplanma ihtimaline karşı başkentin merkezindeki Sudan Silahlı Kuvvetler Merkez Komutanlığı’nın karargahının önüne geniş çaplı askeri takviye yaptı. Karargaha çıkan ana caddeler de kapaıldı.
Ülkedeki siyasal İslam taraftarları ve radikal İslamcı grupların son günlerde sosyal paylaşım sitelerindeki hesaplarında hükümet tarafından onaylanan bazı kanun değişikliklerini protesto etmek için “Öfke Cuması” adı altındaki gösteriye davet eden yoğun çağrıları yayıldı. Göstericiler, Egemenlik Konseyi’ndeki askeri liderlere seslenerek Başbakan Hamduk’u devirmeleri yönünde sloganlar attılar.
Başbakan Hamduk ise bazı kanunlarda yapılan değişiklikleri “ülkenin adalet sisteminde reform yapma yolunda önemli bir adım” olarak nitelendirdi. Hamduk, Facebook ve Twitter hesaplarından yaptığı açıklamada yeni kanun değişikliğini, “Sudan halkının devriminin sloganını gerçekleştirmek için, hukukun üstünlüğü ilkesini garanti eden yasalar ve yargı kurumları aracılığıyla adalet sisteminde reform yapma yolunda önemli bir adım” olarak niteledi. Hamduk, “Sudan hukuk sistemindeki tüm bozuklukların düzeltilmesi tamamlanıncaya kadar” kanun değişikliklerinin ve düzenlemelerin devam edeceğini vurguladı.
Başkent Hartum Güvenlik Komitesi, yapılan gösteriler öncesinde perşembe akşam saatlerinden itibaren tüm köprüleri kapattı. Söz konusu tedbirler cuma günü boyunca devam etti. Şarku’l Avsat, Hartum merkezine uzanan ana caddelerin girişlerinde asker, polis ve trafik polisleri birimlerinden oluşan düzenli birliklerin yoğun bir biçimde konuşlandığını ve ordu karargahına uzanan yolların taşınabilir beton bloklarla kapatıldığını gözlemledi. Yetkililer, kararlaştırılan süre boyunca vatandaşların köprülerden geçmemeleri yönünde çağrıda bulunurken vatandaşları Hartum’u korumak için görevlendirilen güvenlik güçleriyle iş birliği yapmaya davet etti.
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, anayasada belirtilen geçiş döneminin görevlerini yerine getirmek amacıyla Adalet Bakanlığı tarafından önerilen ve önemli değişiklikler olarak nitelenen yasa değişikliklerini onayladı. Ceza hukukuna etki eden başlıca değişikliler arasında dinden dönme ve sopa cezasının kaldırılması, gayrimüslimlerin alkol içmelerine izin verilmesi, kadınları sünnet ettirmenin cezalandırılması, yurt dışına seyahat ederken kadınların çocuklarına eşlik etmelerine izin verilmesi konuları yer alıyor. Anayasada yapılan değişiklikler Sudan kamuoyu, sivil toplum örgütleri ve kadın meselelerinde aktif olan kadın hakları savunucuları arasında güçlü bir destek gördü. Ancak bu adım, değişiklikleri, “İslam hukukundan ayrılma” olarak gören radikal İslamcı akımları öfkelendirdi ve hükümete sert eleştiriler yöneltildi.
Başbakan, Perşembe günü Ensâr es-Sünne el-Muhammediye” gurubundan bir heyet ile yaptığı görüşmede hükümetin İslam dininin mirasını ve değerlerini korumaya daha istekli olduğunu, İslam dininin herhangi bir emrine, yasağına ve hedefine halel getirmeden İslami tüm ilke ve pratiklerin uygulanmasına saygı gösterileceğini vurguladı.
Sudan Adalet Bakanı Nasruddin Abdulbari de hükümetin adımlarının geçiş dönemini düzenleyen anayasal hükümlerle uyumlu olduğunu belirterek ülkede insan haklarını ihlal eden tüm yasaları değiştirmek için çalışacağını vurgulamıştı.
Bakan Abdulbari “hükümetin adalet ilkesine bağlı olduğunu, herhangi bir esas üzerine insanlar arasında ayrımcılık yapmadığını, hiç kimsenin kendi düşüncelerini veya entelektüel eğilimlerini insanlara dayatma hakkı bulunmadığını ve bu durumun ülkede devam etmesinin mümkün olmadığını” söyledi.



Trump–Netanyahu görüşmesi sonrası Gazze’de ikinci aşama tartışması

Gazze Şeridi'nin merkezindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’nda, yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici barınakların arasında duran bir çocuk (AFP)
Gazze Şeridi'nin merkezindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’nda, yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici barınakların arasında duran bir çocuk (AFP)
TT

Trump–Netanyahu görüşmesi sonrası Gazze’de ikinci aşama tartışması

Gazze Şeridi'nin merkezindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’nda, yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici barınakların arasında duran bir çocuk (AFP)
Gazze Şeridi'nin merkezindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’nda, yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici barınakların arasında duran bir çocuk (AFP)

Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasının ocak ayı ortalarında başlayabileceği yönündeki söylentiler, ABD Başkanı Donald Trump ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasındaki görüşmenin önemli sonuçları arasında yer aldı. Öte yandan İsrail kaynaklarından ‘aşamanın başlaması konusunda anlaşma sağlandığı, ancak uygulama mekanizmalarında hala boşluklar olduğu’ yönünde sızıntılar geldi.

Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlara göre ikinci aşamada haftalarca süren durağanlığın ardından ortaya çıkan bu olası süreç, Washington'ın anlaşmayı uygulamaya istekli olmasına bağlı. İsrail'in ikinci aşamaya devam etmeyi kabul edeceği ve şartlarını, kontrolü altındaki bölgelerde yeniden inşa hakkı verecek ve Hamas'ı silahsızlandırma bahanesiyle geri çekilmemesini sağlayacak şekilde düzenleyeceği beklentileri arasında, bu durum geçtiğimiz ekim ayında yürürlüğe giren ABD Başkanı Donald Trump’ın barış planını karmaşık hale getiriyor.

İsrail gazetesi Israel Hayom dün, Trump’ın Kaliforniya’daki Mar-a-Lago tatil köyünde Netanyahu ile yaptığı görüşmede, Gazze'deki planının ikinci aşamasını 15 Ocak'ta başlatması için Netanyahu'ya bir tarih belirlediğini bildirdi.

Bir diğer İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, İsrailli kaynaklara dayandırdığı haberinde Trump’ın Gazze'deki planını mümkün olan en kısa sürede uygulamaya koymayı taahhüt ettiğini ve ikinci aşamanın başlamasını Gazze Şeridi'nden son rehinenin cesedinin iadesi ile ilişkilendirmeme sözü verdiğini yazdı.

ABD merkezli Axios internet sitesi dün, iki kaynağa dayandırdığı haberinde, Netanyahu'nun, Trump'ın ekibiyle uygulama mekanizmaları konusunda anlaşmazlıkları olmasına rağmen, Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına geçilmesini kabul ettiğini bildirdi.

İsrail basını, Netanyahu ile Trump'ın yakın çevresi arasında ikinci aşamaya geçiş ve Hamas’ın ortadan kaldırılması konusunun atlanması konusunda önemli görüş ayrılıkları olduğunu ortaya koydu. Netanyahu ile görüşmesinin ardından Trump, Florida'da düzenlenen ortak basın toplantısında çoğu konuda anlaşmaya vardıklarını açıkladı. Netanyahu ile Hamas'ın silahsızlandırılması konusunda konuştuğunu da sözlerine ekleyen Trump, Hamas’ın ‘bunu yapmak için çok az zamanı olduğunu, aksi takdirde ağır bir bedel ödeyeceğini’ vurguladı. Ancak, Hamas tamamen silahsızlandırılmadan önce İsrail'in Gazze'den askerlerini çekip çekmeyeceği sorulduğunda, “Bu daha sonra konuşacağımız başka bir konu” yanıtını verdi.

vgt
ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze'deki savaşı sona erdirme planının ikinci aşaması halen bazı eksikliklerle karşı karşıya (Mısır Başkanlığı)

Al-Farabi Stratejik Araştırmalar Merkezi Genel Sekreteri Dr. Muhtar Gubbaşi, tarih belirleme konusunun Washington'ın iradesine ve İsrail'in uygulamasına bağlı olduğunu düşünüyor. Dr. Gubbaşi’ye göre pazartesi günü Trump ve Netanyahu arasında yapılan toplantıda yaşananlar, birden fazla konuda ortak koordinasyonlarına rağmen Trump'ın işleri hızla ilerletmeye istekli olduğunu gösteriyor.

Öte yandan Filistinli siyasi analist Abdulmehdi Mattava’ya göre Trump ve İsrailli yetkililerin farklı vizyonlara sahip olduğu açık. Trump, hızlı hareket etmek istiyor, ancak silahsızlanma engeliyle karşı karşıya, İsrail ise ikinci aşamayı bölmek istiyor, bu da o aşamada takılıp kalacağımız anlamına geliyor.

Mattava, ikinci aşamanın planlandığı gibi başlamasını bekliyor. Bu aşamada, sınır kapılarının açılması, yardım kamyonlarının sayısının artırılması, bir ‘barış konseyi’ ve Gazze Şeridi’ni yönetmek için bir komite atanması gibi adımlar atılacak. Bunun yanında Washington, Hamas'ın silahsızlandırılması konusunda bir anlaşmaya varılamaması halinde İsrail'in kontrolündeki bölgelerde yeniden inşa çalışmalarına başlamasına izin verecek.

Mısır Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamaya göre Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati, CNN televizyonuna verdiği röportajda “Mısır, Gazze'deki ateşkesi istikrara kavuşturmak ve ikinci aşamaya geçmek, erken iyileşme ve yeniden inşa çabalarına devam etmek için çabalarını sürdürecek” dedi.

fvgb
Gazze şehrinin sahil şeridinde sıralanan ve Filistinli mültecileri sert kış koşullarından koruyan çadırlar (AFP)

Hamas Sözcüsü Hazım Kasım, Netanyahu'nun Trump ile görüşmesinden önce yaptığı açıklamada, Hamas’ın ‘Başkan Trump’ın Gazze Şeridi ve tüm bölgede barışı sağlama yeteneğine güvenmeye devam ettiğini’ söyledi.

Kasım, Trump'a ‘İsrail'e daha fazla baskı uygulayarak Şarm ei-Şeyh'te alınan kararlara uymasını sağlaması’ çağrısında bulundu.

Kasım, Hamas'ın silahsızlandırılması talepleri hakkında resmi bir yorumda bulunmadı, ancak Hamas, daha önce bunun için bazı koşullar belirlemişti.

Öte yandan İsrail'in engellerinin ikinci aşamanın hızlı ilerlemesini geciktireceğini, ancak Mısır'ın bu engelleri aşmak için çabalarını sürdüreceğini düşünen Gubbaşi, “İsrail'in Trump ile yapılan görüşmenin sonuçlarına bağlılığı ışığında, ikinci aşamanın başlangıç tarihi veya gecikmesi konusunda her şey mümkün” diye ekledi.


Sudan hükümeti "2026 acil durum bütçesini" onayladı ve bunu "mucize" olarak nitelendirdi

Sudan hükümeti Başbakan Dr. Kamil Idris başkanlığında toplantısını gerçekleştirdi (SUNA)
Sudan hükümeti Başbakan Dr. Kamil Idris başkanlığında toplantısını gerçekleştirdi (SUNA)
TT

Sudan hükümeti "2026 acil durum bütçesini" onayladı ve bunu "mucize" olarak nitelendirdi

Sudan hükümeti Başbakan Dr. Kamil Idris başkanlığında toplantısını gerçekleştirdi (SUNA)
Sudan hükümeti Başbakan Dr. Kamil Idris başkanlığında toplantısını gerçekleştirdi (SUNA)

Sudan Başbakanı Dr. Kamil Idris, dün Bakanlar Kurulu tarafından onaylanan 2026 mali yılı için acil durum bütçesini "mucize" olarak nitelendirdi.

Maliye Bakanlığı'nı, olağanüstü koşullar altında harcamaları kontrol altına aldığı, devlet kaynaklarını etkin bir şekilde yönettiği ve gelirleri artırdığı için övdü.

Sudan Başbakanı, ilk "mucizenin" bütçenin yaklaşık yüzde 9'luk bir GSYİH büyüme oranı beklentisi olduğunu, ikincisinin ise 2026 yılı boyunca ortalama enflasyon oranının yüzde 65'e düşürülmesi olduğunu belirtti.

Maliye Bakanı Dr. Cibril İbrahim, bütçenin ücretlerin iyileştirilmesini ve hizmet sektörünün giriş seviyesinde iş imkanlarının sağlanmasını içerdiğini belirterek, gelir tabanının genişletilmesinin yatay genişlemeye bağlı olduğunu ve vatandaşlara yeni vergi yükleri getirmeyi gerektirmediğini açıkladı. Bütçe ayrıca, 2025 yılındaki %101,9'luk orana kıyasla, 2026 yılı için ortalama enflasyon oranını %65'e düşürmeyi hedefliyor.

İbrahim, bütçenin kamu maliyesini reforme etmeye, belirli harcamalara ve kamu giderlerine öncelik vermeye, silahlı kuvvetlerin ve güvenlik hizmetlerinin ihtiyaçlarını karşılamaya, bakanlıkların ve hükümet birimlerinin temel ihtiyaçlarını karşılamaya, ayrıca komşu ülkelerdeki yerinden edilmiş ve mülteci Sudanlıların koşullarını iyileştirmeye ve onlara insani yardım sağlama maliyetlerini karşılamaya odaklandığını belirtti.

Maliye Bakanı, savaşın devam eden zorluklarına rağmen 2025 bütçesinin performansının beklentileri aştığını, kamu gelirlerinin %147'lik bir performans oranına ulaştığını ve harcamaların temel ihtiyaçlara yönelik olarak sürdürüldüğünü açıkladı. Bakan, bütçenin Hartum'a dönüş için uygun bir ortam yaratmaya ve Hartum Havalimanı'nı rehabilite etmeye yönelik olduğunu ifade etti.


Tunus'ta olağanüstü hal bir ay daha uzatıldı

Tunus bayrağı (Reuters)
Tunus bayrağı (Reuters)
TT

Tunus'ta olağanüstü hal bir ay daha uzatıldı

Tunus bayrağı (Reuters)
Tunus bayrağı (Reuters)

Tunus, ülkedeki olağanüstü hal uygulamasını yarından 30 Ocak'a kadar geçerli olarak bir ay daha uzattı.

Uzatma kararı, Cumhurbaşkanı Kays Said tarafından Resmi Gazete'de yayımlandı. Önceki uzatma, 2025 yılının tamamını kapsıyordu.

Ülkede olağanüstü hal, 24 Kasım 2015 tarihinde başkent merkezinde başkanlık güvenlik otobüsünü hedef alan ve 12 güvenlik görevlisi ile saldırının failinin de öldüğü ve DEAŞ’ın üstlendiği terörist bombalı saldırıdan bu yana on yıldan fazla bir süredir yürürlükte.